Het belang van vaccinatie blijft
“Vaccinatie tegen HPV blijft cruciaal in de strijd tegen baarmoederhalskanker. In Vlaanderen hebben we een vaccinatiegraad van bijna 90%, dat is heel hoog.”
“Het vaccin beschermt niet alleen tegen baarmoederhalskanker, maar ook tegen andere vormen van kanker zoals keel-, schaamlip- en anuskanker. Daarom is het belangrijk om jongeren te vaccineren.”
De overheid biedt het HPV-vaccin gratis aan voor jongerenin het eerste jaar secundair of buitengewoon onderwijs. De vaccinatie voor baarmoederhalskanker wordt terugbetaald tot de leeftijd van 18 jaar. “Hoe jonger we iemand vaccineren, hoe beter de bescherming. Dat geldt voor zowel meisjes als jongens.”
Toch blijft het tijdig opsporen door screening sowieso belangrijk. “Zelfs in de groep vrouwen die het HPV-vaccin kregen, blijft screening nodig. Hoewel het vaccin zeer effectief is, weten we nog niet zeker of screening volledig overbodig wordt. Daarom blijft het uitstrijkje vanaf 25 jaar noodzakelijk. Het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker nodigt vrouwen vanaf 25 jaar uit om een uitstrijkje te laten afnemen.”
De nieuwe HPV-test in het kort
- Wie? Vrouwen van 25 tot en met 64 jaar.
- Wanneer? Om de 3 jaar voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar en om de 5 jaar voor vrouwen tussen 30 en 64 jaar.
- Wat? Een gratis uitstrijkje van de baarmoederhals bij je huisarts of gynaecoloog.
- Hoe deelnemen? Is je laatste uitstrijkje meer dan 3 jaar geleden als je tussen 25 en 29 jaar bent of meer dan 5 jaar geleden als je tussen 30 en 64 jaar bent? Dan krijg je een uitnodigingsbrief van het Centrum voor Kankeropsporing in je bus.
- Resultaat? Voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar wordt het staal in het labo eerst onderzocht op de aanwezigheid van afwijkende cellen. Alleen als er afwijkende cellen worden gevonden, test het labo hetzelfde staal onmiddellijk op de aanwezigheid van humaan papillomavirus (HPV). Voor vrouwen tussen 30 en 64 jaar wordt het staal in het labo eerst onderzocht op de aanwezigheid van HPV. Alleen als er HPV gevonden wordt, wordt hetzelfde staal onmiddellijk getest op de aanwezigheid van afwijkende cellen.
- Voordeel? Met het uitstrijkje kunnen artsen afwijkingen in de cellen van de baarmoederhals of de aanwezigheid van HPV heel vroeg opsporen, nog voor kanker ontstaat. Als je er op tijd bij bent, is de behandeling minder zwaar.
- Mogelijk nadeel? Sommige vrouwen vinden het onderzoek onaangenaam. Het goede nieuws: het is meestal wel pijnloos.
Meer info over het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.
Corine (54) had een afwijkend uitstrijkje
Corine (54) weet zeer goed hoe belangrijk het is om op tijd een uitstrijkje te laten nemen. “Meer nog, het feit dat ik me tijdig liet controleren, heeft ervoor gezorgd dat ik er nu nog ben”, vertelt ze.
“Baarmoederhalskanker is een stille moordenaar. Als je klachten krijgt, is de ziekte vaak al ver gevorderd”
Verder onderzoek
Na een routinecontrole geleden kreeg Corine een telefoontje met het nieuws dat de resultaten van haar uitstrijkje afwijkend waren. “Dat was niet de eerste keer, maar deze keer was het wel ernstig. Want er was verder onderzoek nodig.”
Bij dat onderzoek, een colposcopie, namen ze ook een biopsie (kleine ingreep waarbij een stukje weefsel wordt weggenomen om te onderzoeken). “De dokter keek met een camera naar mijn baarmoederhals. Dat beeld zei eigenlijk al genoeg. Ik zag het en de lichaamstaal van de dokter en verpleegkundige was ook duidelijk. Het was niet goed.”
Vroeg stadium van baarmoederhalskanker
“Ik had een zogenaamd plaveiselcelcarcinoom. Een plat schijfje, zeg maar. Heel dun, heel klein, maar het bevat wel kankercellen. Omdat we er zo vroeg bij waren, was het nog niet uitgegroeid tot een echte tumor.”
“In de volgende fase verwijderden de dokters een stukje van mijn baarmoederhals”, gaat Corine verder. “In principe was dat voldoende, want ik zat nog in een vroeg stadium van de ziekte.”
Laat je controleren
Maar het oncologische team besprak Corines situatie grondig en hield rekening met een aantal andere factoren. “Ik verloor mijn eigen moeder aan baarmoederhalskanker toen ze 46 jaar was. Zij ging eigenlijk niet op controle.”
“Bovendien heb ik 2 kinderen, mijn kinderwens was vervuld. Dus besloten de dokters om mijn baarmoeder weg te nemen. Daar stonden ikzelf en mijn gezin volledig achter.”
Kankercellen aanwezig
“Uit het labo-onderzoek van mijn baarmoeder bleek dan dat er toch nog wat kankercellen aanwezig waren. Met andere woorden: toen ze een stukje van mijn baarmoederhals hadden verwijderd, hadden ze blijkbaar net niet ver genoeg gesneden.”
“Nadien haalden de dokters nog 30 lymfeklieren uit mijn onderbuik om te onderzoeken op kankercellen – baarmoederhalskanker zaait vaak uit via de lymfeklieren of bloedbaan. Gelukkig waren ze allemaal oké.”
Laat je op tijd controleren
Corine had verder dan ook geen nabehandeling nodig. “Geen chemo, geen bestraling. Gelukkig. De volgende 2 jaar moest ik wel vaak op controle en onder de scanner. Maar nu moet ik gewoon 2 keer per jaar op onderzoek bij de gynaecoloog.”
“Met mij gaat het dus goed. En ik ben het hele team dat mij behandelde zo dankbaar. Maar dat is net de reden waarom ik er zo de nadruk op leg bij vrouwen, jong en oud: laat je op tijd controleren! En ik zeg er grofweg bij: als ik het niet had gedaan, was ik er misschien niet meer geweest.”
Wacht niet tot je klachten hebt
Te lang wachten is het grootste gevaar bij baarmoederhalskanker. Als je iets voelt, is het vaak (te) laat.
“Ze noemen baarmoederhalskanker een stille moordenaar. Net zoals CO-vergiftiging hé. Je voelt het pas of krijgt klachten, als de ziekte ver gevorderd is. Dan is niet alleen de tumor al groot, maar zijn er vaak ook uitzaaiingen in de onderbuik (lever, darmen, blaas …).”
Er zijn enkele klachten die mogelijk wijzen op baarmoederhalskanker:
- ongewoon slijm in je vagina
- ongewoon bloedverlies buiten de periode van je maandstonden (tijdens of na het vrijen, tussen 2 periodes waarin je ongesteld was of na de menopauze).
Al kunnen die klachten ook wijzen op een onschuldige infectie, toch neem je dan beter geen risico. Neem contact op met je huisarts of gynaecoloog en laat het onderzoeken.
“Voor een routinecontrole en een uitstrijkje kan je ook terecht bij je huisarts”
Baarmoederhalskanker is niet erfelijk
Corine had geen enkele van die symptomen. “Ik zorgde er gewoon voor dat ik stipt op controle ging, omdat mijn moeder zo jong overleed aan baarmoederhalskanker. En mijn dochter (31) volgt dat voorbeeld.”
Ook al is baarmoederhalskanker niet erfelijk. “Ik heb er al veel met mijn gynaecoloog over gepraat. Mijn moeder stierf aan die kanker. Ik heb het gehad en ook mijn dochter wordt nu strikt opgevolgd. Blijkbaar hebben wij allemaal wel een verminderde weerstand, waardoor ons immuunsysteem misschien minder goed op kan tegen HPV.”
Wie een bezoek aan de gynaecoloog een te grote drempel vindt, wil Corine geruststellen. “Voor een routinecontrole en een uitstrijkje kan je ook bij je huisarts terecht. Dat heb ik een tijdlang zelf gedaan.”
Op tijd gepland onderzoek redt leven
Zorgeloos of onbezonnen zal Corine nooit meer zijn. Kanker zal altijd in haar achterhoofd zitten.
“Toch heb ik geluk gehad. Ik ben er goed doorgekomen. Ik had geen nabehandeling nodig. En ik kon na 6 maanden weer aan het werk gaan. Niet veel reden tot klagen eigenlijk.”
“Maar baarmoederhalskanker tekent je, vooral mentaal. Ik had het gevoel dat de grond onder mijn voeten wegzakte. Dat vergeet je nooit.”
“Maar ik bén hier nog. Mijn kinderen moeten mij niet missen zoals ik mijn moeder moet missen. En dat kostte me enkel een op tijd gepland onderzoek bij de gynaecoloog.”
