Lenzen zijn een handig alternatief voor een bril tijdens het werk of sporten. Ze zijn makkelijk in gebruik of misschien voel je je wel beter zonder bril. Welke lenzen kies je? Hoe onderhoud je contactlenzen op de juiste manier? En wat mag je zeker niet doen? Opticien Erik Claes geeft tips.
Contactlenzen zijn overal verkrijgbaar. Heel wat brillende mensen dragen ze. Maar dat wil niet zeggen dat we ze altijd op de juiste manier gebruiken. Een stappenplan om je lenzen goed te dragen én te onderhouden.
Stap 1: lenzen kiezen
Kan iedereen lenzen dragen?
Om contactlenzen comfortabel te kunnen (ver)dragen, heb je een goede traanfilm nodig. Dat is het dunne laagje vocht dat je hoornvlies bedekt. Elke keer dat je knippert met je ogen, verdeelt je traanfilm zich gelijk over je oogoppervlak.
Naarmate je ouder wordt, neemt de traanproductie af en verandert de samenstelling van de traanfilm. Je ogen worden ook droger. Hoe droger je ogen, hoe moeilijker je lenzen kan verdragen. Ook bepaalde kwetsuren, littekens of aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat je geen contactlenzen kan dragen.
In principe kunnen lenzen zowel bijziendheid (niet goed zien in de verte) als verziendheid (niet goed zien dichtbij) corrigeren, maar uitzonderlijk laat de correctie dat niet toe. Dit wil zeggen dat de dioptrie of sterkte die nodig is om de afwijking van het oog te corrigeren, niet mogelijk is met lenzen.
Hoe kies je een lens?
Er bestaan verschillende soorten lenzen. We maken een indeling op basis van het materiaal en de draagduur.
Materiaal:
- Hard
- Zacht
Draagduur:
- Daglenzen
- Weeklenzen, die je gedurende 2 weken kan gebruiken, worden minder vaak verkocht.
- Maandlenzen
Raadpleeg altijd een oogarts/specialist voor je start met lenzen. Op basis van een goed oogonderzoek en de juiste metingen, kies je de geschikte lenzen voor jouw ogen.
Bij de meeste opticiens kan je lenzen gratis ‘uittesten’. Meestal kan je ze tijdens een proefperiode van 2 weken uitproberen. Daarna ga je weer op controle om de passing van de lenzen en de sterkte te controleren. Als er aanpassingen nodig zijn, krijg je een nieuw paar lenzen op proef mee, op basis van de nieuwe controle en metingen.
Laat je goed adviseren door een specialist voor je lenzen aankoopt. Bespreek grondig wat je klachten en verwachtingen zijn. De specialist zal ook je medische voorgeschiedenis bekijken. Heb je bijvoorbeeld al lenzen gedragen? Heb je last van droge ogen? Heb je ooit een oogziekte gehad? Op basis van dit advies maak je de juiste keuze.
“Koop niet om het even welke lenzen. Laat je adviseren door een specialist”
Enkelvoudig of multifocaal?
Afhankelijk van de afwijking van je ogen, kan je kiezen voor enkelvoudige of multifocale lenzen. Enkelvoudige lenzen corrigeren 1 sterkte: ofwel bijziendheid, ofwel verziendheid. Multifocale lenzen combineren meerdere sterktes. Bijziendheid of verziendheid worden samen met ouderdomsverziendheid (presbyopie) gecorrigeerd.
Enkelvoudige lenzen hebben over de hele oppervlakte 1 sterkte. Multifocale lenzen hebben centraal een sterkte om het zicht dichtbij te verbeteren, de periferie (zijkant) helpt om in de verte beter te zien.
Multifocale lenzen zijn vrij nieuw en vooral populair bij mensen vanaf 40 jaar. Vanaf die leeftijd ontstaat vaak ouderdomsverziendheid, waarvoor mensen een leesbril gebruiken. Dankzij multifocale lenzen heb je geen leesbril meer nodig.
Anders dan bij enkelvoudige lenzen, is de ‘slaagkans’ van multifocale lenzen iets kleiner. Doordat de lens is opgebouwd uit verschillende sterktes, is het zicht in de verte of het zicht dichtbij niet altijd even scherp als bij een enkelvoudige lens.
Zacht of hard?
Ongeveer 98 % van de mensen gaat voor zachte lenzen.
Zachte lenzen
- bieden meer draagcomfort.
- krijgen de voorkeur als je correctie niet te hoog ligt.
Multifocale lenzen zijn bijna altijd zachte lenzen. Er bestaan ook harde multifocale lenzen, maar die worden maar heel uitzonderlijk verkocht.
Waarom dan toch harde lenzen?
Kan je jouw afwijking niet corrigeren met zachte lenzen? Dan zijn harde lenzen een goed alternatief. De specialist zal je hierover goed informeren.
Maandlenzen of daglenzen?
Maandlenzen zijn het vaak het populairst. Die stop je ’s ochtends in en doe je ‘s avonds weer uit. Na een maand vervang je de lenzen door een nieuw paar.
Daglenzen zijn handig als je ze alleen voor bepaalde activiteiten gebruikt, zoals sporten. Wie elke dag lenzen draagt, kiest het best voor maandlenzen. Daglenzen zijn anders een stuk duurder.
Lenzen om langer dan een maand te dragen, zijn niet aan te raden. Ze worden niet meer gebruikt, omdat ze niet overeenkomen met een gezond draagschema.
Stap 2: lenzen dragen
Lenzen insteken is niet altijd even gemakkelijk. In het begin vraagt het wat oefening. De ene is er wat handiger mee dan de andere. Maar eens je het beet hebt, is het vrij eenvoudig.
Waarop moet je letten?
- Denk aan de hygiëne! Was altijd je handen voor je lenzen aanraakt.
- Gebruik een spiegel. Het gaat beter als je ziet wat je doet.
- Breng lenzen altijd aan boven een (was)tafel. Als je een lens laat vallen, vind je ze makkelijker terug. En bovendien kan ze minder vuil worden.
- Ben je rechtshandig? Houd met 2 vingers van je linkerhand je oog open. Neem ook je wimpers mee. Leg de lens op je wijsvinger (of een andere vinger als dat makkelijker gaat) van je rechterhand en breng ze aan op je oogbol. Voor linkshandigen is het andersom.
- Vermijd lange nagels. Daarmee kan een lens sneller scheuren of kan je ook je oog beschadigen.
Stap 3: lenzen uitdoen
Hoe doe je een lens uit?
Eigenlijk op dezelfde manier als je ze insteekt. Kijk omhoog, doe je ogen wijd open en houd het onderste ooglid omlaag. Doe dit met de middelvinger van de hand waarmee je de contactlens wil uitnemen. Zet de wijsvinger van deze hand op de onderste rand van de contactlens en trek deze iets opzij en omlaag naar het oogwit.
Hoe lang mag je lenzen dragen?
Dat hangt af van het materiaal van je lenzen. Vroeger was de regel 8 uur, maar nu kan je lenzen ook langer dragen. Tegenwoordig zijn de meeste zachte dag-, week- en maandlenzen gemaakt uit silicone, dat heel erg goed zuurstof doorlaat. Daardoor kan je ze zonder probleem een hele dag inhouden.
Er bestaan ook lenzen met een nog hogere doorlatendheid. Die kan je dag en nacht dragen. Dat is heel handig voor mensen die nachtdiensten werken. Maar in principe respecteer je bij een standaardlenzen het normale draagschema en doe je ze ’s nachts uit bij het slapen.
Stap 4: lenzen onderhouden
Het is belangrijk om lenzen goed te onderhouden en reinigen. Zonder een goede hygiëne van je handen en lenzen loop je meer kans op infecties.
Lenzen reinigen
Reinig je lenzen meteen als je ze uitdoet. Stop ze in een lenzenpotje met lenzenvloeistof. Wrijf een lens ook even schoon met je vinger. Zo kan het ontsmettende bestanddeel van de bewaarvloeistof goed inwerken.
Ververs je lenzenvloeistof elke keer! Als je je lenzen weer indoet, giet je de bewaarvloeistof volledig weg. Droog het lenzenpotje goed af met een proper doekje voor je het sluit. Laat het niet open, want zo kunnen er allerlei stof- en vuildeeltjes in terechtkomen.
“Lenzenvloeistof ververs je elke keer na gebruik”
Denk eraan om je lenzenpotje regelmatig te vernieuwen. Vervang je lenzenpotje bij elke nieuwe bus lenzenvloeistof om infecties te voorkomen. Bij de meeste lenzenvloeistof zit standaard een lenzenpotje mee in de verpakking, dus hoef je het niet extra aan te kopen.
Welke reinigingsvloeistof is het beste?
Er bestaan 2 manieren:
- Alles-in-1-vloeistof is de populairste reinigingsstof. Heel eenvoudig, want je kan je lenzen de hele lacht laten liggen.
Sommige lenzendragers ontwikkelen een overgevoeligheid of allergie voor het bewaarmiddel in lenzenvloeistof. Ze krijgen geïrriteerde, rode ogen. In dat geval schakel je het best over naar een andere vloeistof of het peroxidesysteem (zie hieronder). Of je kan voor daglenzen kiezen.
- Peroxidesysteem zorgt voor een grondige, diepere reiniging. Dat maakt gebruik van een katalysator, meestal een steentje of een tabletje. Lenzen moeten er minstens 6 uur inliggen.
Stap 5: dit doe je nooit met je lens
Goed zorg dragen voor je lenzen (en je ogen) is cruciaal.
Onthoud enkele absolute don’ts:
- Slaap niet met lenzen. Respecteer een gezond draagschema en neem ze ’s avonds uit. Zo kan je ze elke dag voldoende reinigen.
- Spring niet losjes om met hygiëne. Reinig je lenzen altijd met speciale lenzenvloeistof en bewaar ze in een met vloeistof gevuld lenzenpotje. Gebruik nooit kraantjeswater om infecties te voorkomen.
- Zwemmen met lenzen is geen goed idee. Je riskeert je lens te verliezen en bovendien bevat zwembadwater veel bacteriën. Wil je jouw lenzen toch aanhouden? Gebruik dan een duikbril om je ogen en lenzen te beschermen.
- Sla geen voorziene controles bij de oogarts/specialist over en respecteer je draagschema. Met lenzen heb je de neiging om ze langer te dragen dan voorgeschreven en te wachten om langs te gaan bij de opticien of oogarts. Zo dreig je schade op te lopen aan je ogen die niet meer te herstellen valt.
- Draag je lenzen niet constant. Wissel regelmatig af met een bril om je ogen af en toe te laten rusten.
- Koop niet om het even welke lenzen. Raadpleeg altijd een specialist voor je lenzen aankoopt. Pas op met goedkope lenzen online, in de supermarkt of de drogisterij. Zulke lenzen kunnen gemaakt zijn uit hydrogel, een ouder en minder goed materiaal dan silicone.