Ieder van ons heeft wel medicatie thuis liggen in een huisapotheek. Maar hoe bewaar je geneesmiddelen op een juiste en veilige manier? En hoe zit dat met de verpakking? Mogen we in de toekomst verwachten dat medicatie anders en duurzamer verpakt zal worden?
Pilletjes zitten in blister of een potje. Die zitten op hun beurt weer in een (kartonnen) doosje. Soms zit er zelfs nog een verpakkingslaag tussen. Geneesmiddelen zitten zeer goed verpakt.
Waarom wordt medicatie uitgebreid verpakt?
De uitgebreide verpakking van medicatie heeft een reden. Die beschermt geneesmiddelen tegen vocht, licht en lucht. En ze bevat ook belangrijke informatie over het (juiste) gebruik van een geneesmiddel.
De verpakking geeft informatie over de naam, de samenstelling van het geneesmiddel, de hoeveelheid, de gebruikswijze, (wanneer van toepassing) speciale bewaarinstructies, de naam van het bedrijf ... Ook de bijsluiter moet er altijd inzitten.
“De verpakking geeft je alle nodige informatie en ook de bijsluiter moet er altijd inzitten”
Ontdek ook: Zo lees je de bijsluiter
Hoe groot mag de verpakking van een geneesmiddel zijn?
Bestaan er specifieke regels voor de grootte van de verpakking? De firma die de medicatie maakt, kan verschillende verpakkingsgroottes voorstellen bij de aanvraag van de vergunning om het geneesmiddel op de markt te brengen.Dat voorstel wordt dan beoordeeld op basis van de goedgekeurde indicaties, de gebruikelijke en maximale dosering (posologie) en behandelingsduur.
De dosering en de behandelingsduur kunnen – zelfs voor eenzelfde geneesmiddel – verschillen in functie van de aandoening waarvoor het wordt voorgeschreven, de leeftijd van de patiënt, de medische voorgeschiedenis … Op basis van al deze aspecten wordt beslist welke verpakkingsgroottes verantwoord zijn.
Uit alle goedgekeurde verpakkingsgroottes kiest de geneesmiddelenproducent welke verpakkingsgrootte hij zal gebruiken. En in die verpakking brengt het verantwoordelijke farmabedrijf het geneesmiddel dan op de markt.
Het is niet (altijd) mogelijk om alle verpakkingsgroottes beschikbaar te maken op de Belgische markt. Vaak maakt een farmaciebedrijf een keuze in functie van een gemiddelde dosering en een gemiddelde behandelingsduur. Dat kan er wel voor zorgen dat de beschikbare verpakkingsgroottes van een geneesmiddel niet altijd optimaal zijn aangepast aan de individuele behoeftes van een patiënt.
Hoe bewaar je geneesmiddelen?
Het is belangrijk om geneesmiddelen op de juiste manier te bewaren.
Enkele basisregels:
- Bewaar geneesmiddelen altijd in hun originele verpakking met de bijsluiter erbij.
- Bewaar geneesmiddelen op een droge, donkere en koele plek. Ruimtes zoals de badkamer of de keuken zijn dus niet geschikt om medicatie optimaal te bewaren.
- Bewaar geneesmiddelen altijd buiten het bereik én het zicht van kinderen, bijvoorbeeld in een kast die op een zekere hoogte hangt en die je op slot kan doen.
- Bewaar geneesmiddelen voor volwassenen en voor kinderen apart.
- Voor sommige geneesmiddelen gelden strikte bewaarvoorschriften (insuline en vaccins moet je bijvoorbeeld bewaren in de koelkast tussen 2°C en 8°C, niet in de koelkastdeur).
- Je vindt de aanbevelingen terug op de verpakking en op de bijsluiter. Het is belangrijk om die aanbevelingen nauwkeurig op te volgen om de kwaliteit van het geneesmiddel te garanderen. Twijfel je? Vraag het aan je apotheker.
- Ben je de bijsluiter kwijt? Dan kan je die van elk geneesmiddel (voor menselijk en voor diergeneeskundig gebruik) dat verkocht wordt in België terugvinden op de website van het FAGG en afdrukken.
Veilig voor kinderen
‘Buiten het bereik van kinderen bewaren’: het is een zinnetje dat je wel kent als het gaat over geneesmiddelen. Het is belangrijk dat je medicatie niet laat rondslingeren, maar bewaart op een plek waar kinderen niet of minder goed bij kunnen.
Vaak zorgt de producent van een geneesmiddel ook al voor bijkomende voorzorgsmaatregelen. Siropen hebben bijvoorbeeld een kindveilige dop, zodat een kind de fles niet zomaar zelf kan openen en innemen.
Voor geneesmiddelen en kinderen geldt: ‘Wees voorzichtig en waakzaam als je geneesmiddelen geeft aan kinderen. Je moet de dosis namelijk aanpassen aan de leeftijd en/of het gewicht van het kind. Bovendien zijn veel geneesmiddelen niet geschikt om te geven aan kinderen. Vraag raad aan je arts of apotheker wanneer je medicatie wil kopen voor kinderen en raadpleeg altijd de bijsluiter’, laat het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten) weten.
Toekomst van geneesmiddelen en verpakkingen
Verpakkingen allerhande moeten duurzamer worden. Kan dat ook voor geneesmiddelen? Krijgen we bijvoorbeeld verpakkingen op maat van elke patiënt? Minder verpakking en minder afval? Of kan er meer worden gerecycleerd?
Individueel verpakken?
De mogelijkheid bestaat om geneesmiddelen af te leveren op maat van de patiënt. Dat is de zogenaamde ‘individuele medicatieverpakking’ of IMV. Hoe gaat dat in zijn werk? De apotheker haalt de geneesmiddelen uit de originele verpakking en voegt ze samen in een nieuwe verpakking voor de patiënt die ze op een bepaald tijdstip van de dag moet innemen. Gewoonlijk krijg je dan een hoeveelheid voor een periode van 1 of 2 weken. Met andere woorden: de werkelijk noodzakelijke hoeveelheid medicatie.
Zo’n individuele medicatievoorbereiding wordt vooral toegepast in woonzorgcentra of zorginstellingen.
Individuele medicatievoorbereiding kan ook bij de patiënten thuis die veel verschillende geneesmiddelen moeten innemen en/of waarbij extra controle over de inname nodig is. Maar in de apotheek open voor het publiek wordt het (nog) niet standaard gedaan. In dat geval moet je als patiënt ook de hele verpakking betalen.
Recycleren?
Opgelet als je zelf gebruikte geneesmiddelen of restjes wil opruimen. Die mag je zelf nooit doorgeven aan een andere patiënt. Je brengt ze naar de apotheker.
De apotheker mag ze trouwens ook geen 2de leven geven door ze opnieuw te verdelen. Hij is wettelijk verantwoordelijk voor de kwaliteit van het geneesmiddel dat hij aflevert. En omdat hij niet weet onder welke omstandigheden een geneesmiddel bij iemand thuis wordt bewaard, kan hij dit niet garanderen voor een volgende patiënt.
De productie en distributie van geneesmiddelen wordt streng gecontroleerd en gereguleerd. Dat is belangrijk voor de veiligheid en de kwaliteit van geneesmiddelen.