Gezond leven wil niet alleen zeggen gezond eten, voldoende bewegen, goed slapen ... Het betekent ook dat je leeft in een woning met een gezonde binnenlucht. Medisch milieudeskundige Sofie Vandenbroeck geeft tips voor een gezonde lucht in huis.
Heb jij al stilgestaan bij de luchtkwaliteit in je huis? Een ongezonde binnenlucht kan op lange termijn voor (gezondheids)problemen zorgen.
Wanneer is de binnenlucht ongezond?
“Je binnenlucht raakt eigenlijk constant vervuild door allerlei activiteiten die je binnen doet: koken, wassen, poetsen, kaarsen branden, schilderen ... Daarnaast wordt de kwaliteit van de binnenlucht bepaald door de buitenlucht, die je gebruikt om te ventileren. Maar daar heb je zelf niet veel vat op”, aldus Sofie.
Als je binnenlucht ongezond is, kan je dat merken aan:
- een hinderlijke geur
- prikkende of rode ogen
- een droge of geïrriteerde keel
- hoofdpijn
- enkele langere-termijneffecten, zoals astma, allergie ...
Verschil tussen ventileren en verluchten
De gouden regel is: ventileer én verlucht. Want ventileren en verluchten is niet hetzelfde. Wat is precies het verschil tussen beide?
“De lucht in een woning moet continu ververst worden: dat is ventileren”, legt Sofie uit. “Het kan via een ingebouwd ventilatiesysteem, maar ook via roosters in de muur, ramen of deuren. Geen ventilatie? Zet je raam de hele tijd op een kier.”
“Verluchten wil zeggen dat je kortstondig een grote hoeveelheid verse lucht binnenlaat in je woning, bijvoorbeeld door een raam of buitendeur 20 tot 30 minuten wagenwijd open te zetten.”
“Vervuilende stoffen stapelen zich weer op in de lucht 20 tot 30 minuten nadat je het raam gesloten hebt. Verlucht meerdere keren per dag”
Wist je dat vervuilende stoffen zich heel snel weer opstapelen in de lucht? Dat is al het geval 20 tot 30 minuten nadat je een raam gesloten hebt. Dagelijks 1 keer verluchten is dus niet voldoende om de luchtkwaliteit de hele dag goed te houden. Verluchten doe je het best meerdere keren per dag.
CO2-meter? Niet nodig in een gezinswoning
Kocht je tijdens de coronacrisis een CO2-meter om te checken of er voldoende ventilatie is in je woning? Houd rekening met het volgende: als je alleen in huis bent, kan de CO2-concentratie laag zijn. Maar dat niet wil zeggen dat je goed ventileert. Het zegt ook niets over de luchtkwaliteit in huis.
Het advies: je hoeft niet per se naar de winkel te hollen om zo’n toestel te kopen voor thuis. Je komt al heel ver met een goede ventilatie en verluchting.
“Nieuwe meubels? Verlucht de ruimte extra tijdens de eerste 6 maanden”
Kunnen luchtreinigers helpen?
Sinds 1 november 2021 mogen uitbaters van zaken of eventlocaties het alarm van hun CO2-meter in zekere mate ‘negeren’. Op voorwaarde dat ze een luchtreiniger plaatsen: die filtert de lucht en haalt de virusdeeltjes eruit. Is zo’n luchtzuiveringstoestel dan ook een goed idee om de binnenlucht bij je thuis gezond te houden?
“Zelfs met een luchtreiniger moet je áltijd verse buitenlucht toevoegen om de binnenlucht gezond te houden. En bij je thuis heb je zo’n luchtreiniger eigenlijk niet nodig”, benadrukt Sofie. “Uit studies blijkt dat de effectiviteit van de kleinere, draagbare luchtreinigers over het algemeen laag is. De heel gesofisiticeerde toestellen die werken voor een volledig huis, zijn dan weer heel erg duur.”
Een 2de probleem is volgens Sofie dat er totaal geen regelgeving bestaat voor de producenten van luchtreinigers. “Onze federale overheid lanceerde een website waar producenten tijdens de coronacrisis een rapport moesten indienen over hun luchtreinigingstoestellen, na extra onderzoek. Want meestal is het niet duidelijk hoe ze precies werken. Wetenschappelijke bewijzen zijn er ook niet.”
“Er zijn een aantal luchtreinigers met een specifieke filter die heel specifiek kunnen werken bij bepaalde klachten, zoals astma of allergie. Maar die werken pas effectief, als je ze bijvoorbeeld zet in een ruimte dicht bij de plek waar je slaapt. Je hele woonkamer ermee zuiveren? Neen, daarvoor zijn die toestellen niet krachtig genoeg. Opnieuw: ventileer en verlucht, en je komt al heel ver.”
15 tips voor een gezonde binnenlucht
- De meeste nieuwe ramen hebben ventilatieroosters. Zet ze ook open. Maak de roosters regelmatig schoon met een stofzuiger.
- Heb je een ventilatiesysteem in je woning? Zet het aan en laat het op tijd onderhouden door een technicus.
- Zet een raam open tijdens of na het koken.
- Zet een raam open tijdens of na het schoonmaken.
- Vermijd vocht. Dat is vragen om schimmel. Droog je de was in huis, doe dat ergens waar het niet te koud is. Verlucht tegelijk door een raam open te zetten.
- Zorg voor een minimumtemperatuur van 15 graden in elke kamer. Zo voorkom je schimmel.
- Zet een raam open als je slaapt. Tijdens het slapen produceer je veel vocht en dat moet weg kunnen. Vind je het te koud ’s nachts met het raam open? Verlucht dan ’s morgens (en overdag) je slaapkamer goed.
- Nieuwe meubels? Verlucht de ruimte extra tijdens de eerste 6 maanden. Zo lang duurt het voor een nieuw meubelstuk of tapijt is ‘uitgewasemd’.
- Zet een raam open als je met veel mensen samen bent in een ruimte.
- Vermijd luchtverfrissers, zoals geurkaarsen of stokjes in etherische olie, zelfspuitende toestellen ... Brand geen wierrook, dat is erg vervuilend en ongezond.
- Gebruik geen spuitbussen met vervuilende chemische stoffen. Een deodorant in rollervorm is bijvoorbeeld beter dan een die spuit.
- De badkamerdeur openzetten om te verluchten? Neen! Warme, vochtige lucht vermengt zich met koude(re) lucht van een andere kamer. Die lucht raakt vol vocht en zo krijg je condensatie en mogelijk schimmel. Open liever het raam. Geen badkamerraam? Zorg dat er een ventilator is.
- Houd deuren van verschillende ruimtes daarom ook het liefst gesloten.
- Heb je een kachel of open haard? Brand er enkel onbehandeld hout in. En stook niet in openlucht. Zelfgestookte vuurtjes zijn een grote bron van luchtvervuiling en die lucht komt ook je woning binnen.
- Rook nooit binnen. Dat vervuilt de binnenlucht verschrikkelijk. Bovendien zal verluchten nooit helpen om de schadelijke stoffen volledig te doen verdwijnen.
Vermijd CO-vergiftiging
Jaarlijks worden nog heel wat mensen het slachtoffer van een koolstofmonoxide- of CO-vergiftiging. Die kan in het ergste geval dodelijk zijn. Vooral bij het gebruik van verwarmingstoestellen in huis ontstaat er CO-gevaar.
CO is een reukloos gas dat ontstaat als fossiele brandstoffen onvolledig verbrand worden. Als je het inademt, kan je last krijgen van hoofdpijn, misselijkheid, braken, flauwvallen en je kan er dus zelfs aan sterven. CO is niet te verwarren met CO2, ook een geurloos gas. Dat komt van nature voor in onze atmosfeer en ontstaat dus niet door verbranding.
Vandaar dat het uiterst belangrijk is dat je een verwarmingsinstallatie goed onderhoudt. Laat je verwarmingstoestel op de juiste tijdstippen nakijken door een erkende technicus om CO-vergiftiging te voorkomen. Die controle is trouwens wettelijk verplicht.
Weten wanneer en hoe je een verwarmingsinstallatie moet laten nakijken? Check de verwarmingswegwijzer.
Tips bij het (ver)bouwen
- Zorg voor een goede isolatie.
- Kies een zuinige verwarmingsinstallatie.
- Schilder met natuurverf op basis van water.
- Werk met hout dat verantwoord beheerd wordt. Het FSC-label geeft je die garantie.