Alle geneesmiddelen kunnen bijwerkingen veroorzaken. Van de anticonceptiepil tot de behandeling van een ernstige ziekte. Het kan gaan van wat misselijkheid tot klachten waarover je je grote zorgen maakt. Maar wat doe je het best als je bijwerkingen ervaart? En weet je welke bijwerkingen je mag verwachten? Welkom in de wereld van bijwerkingen en bijsluiters.
Waarom zou je de bijsluiter lezen?
Dat dunne papiertje met veel moeilijke woorden dat bij medicatie zit? Dat is de bijsluiter. Er zijn 2 goede redenen om het van dichterbij te bekijken:
- Een medicijn werkt het best als je het op de juiste manier neemt. De bijsluiter vertelt je waarvoor het bedoeld is. Je leest er ook hoe je het moet nemen: met water, voor de maaltijd, met zoveel uur ertussen … En de bijsluiter waarschuwt je voor situaties waarin je extra voorzichtig moet zijn. Denk aan allergieën of ziektes.
- De bijsluiter somt op welke bijwerkingen er kunnen optreden. Als je iets neemt tegen de hoofdpijn, is het de bedoeling dat je hoofdpijn weggaat. Ongewenste effecten van dat pilletje of tabletje noemen we bijwerkingen. Van veel medicijnen zijn de bijwerkingen bekend. Je kan ze terugvinden in de bijsluiter. Want vóór een geneesmiddel of vaccin op de markt komt, worden de bijwerkingen ervan onderzocht in klinische proeven. Vaak zijn die bijwerkingen onschuldig. Andere zijn soms ernstig en dan moet je alert zijn.
Tip: je kan de bijsluiter van elk geneesmiddel opzoeken op het internet. Ga naar
www.geneesmiddelendatabank.be. Geef de naam of een actief bestanddeel in en kies jouw geneesmiddel. Je kan de bijsluiter makkelijk downloaden als pdf.
Een bijsluiter begrijpen: hoe begin je eraan?
Bijsluiter opengevouwen, maar nu al overdonderd? We maken het makkelijker en halen er 4 belangrijke zaken uit:
1. Opletten geblazen!
Check rubriek 2 om te kijken of het medicijn geschikt is voor jouw situatie:
- Mag je het nemen als je een aandoening of allergie hebt? Of als je zwanger bent?
- Mag je het combineren met andere medicatie?
- Mag een kind het nemen? Of een ouder persoon?
- Wat mag je niet eten of drinken?
- Is het veilig om met de auto te rijden als je het geneesmiddel neemt?
2. Met een glas water tijdens de maaltijd?
Rubriek 3 vertelt je hoe je het medicijn neemt. Denk aan het tijdstip, de tijd tussen verschillende innames en hoelang je het medicijn blijft nemen. Je apotheker geeft je die informatie meestal ook mee en noteert die vaak op het doosje. Maar bij twijfel kan je dus in de bijsluiter kijken.
3. Ernstige bijwerkingen
De lange lijst met mogelijke bijwerkingen in rubriek 4 kan je al eens doen duizelen. Een medicijn kan tientallen bijwerkingen hebben, maar die komen zeker niet bij iedereen voor. Bijvoorbeeld ibuprofen, een ontstekingsremmer. Tot 1 op de 10 mensen heeft last van de maag of darmen na het nemen van dat geneesmiddel. Het is een vaak voorkomende bijwerking die gelukkig niet ernstig is.
Neem ook de tijd om de ernstige bijwerkingen door te nemen. Dat zijn bijwerkingen waarbij je contact moet opnemen met je dokter of apotheker. Als je die op voorhand leest, kan je sneller reageren als het fout loopt.
En als je veel medicatie neemt, moeten jij en je zorgverleners extra aandachtig zijn voor bijwerkingen. Want sommige geneesmiddelen kunnen elkaars werking beïnvloeden. Bij zorgen of vragen kan je altijd terecht bij je arts of apotheker.
4. Buiten het bereik van kinderen
Kijk in rubriek 5 om te weten hoe je het medicijn moet bewaren. Sommige geneesmiddelen bewaar je niet zomaar in de huisapotheek, maar moeten in de koelkast staan. Andere zijn beperkt houdbaar.
Lees ook: Zo bewaar je geneesmiddelen op de juiste manier
Een bijwerking die niet in de bijsluiter staat
In de bijsluiter staan alle bijwerkingen die al gekend zijn. Maar het kan dus gebeuren dat je een bijwerking ervaart die nog niet in de bijsluiter staat. Wat doe je dan? “Het is belangrijk dat je bijwerkingen meldt, ook al ben je niet zeker van het oorzakelijk verband met het geneesmiddel”, vertelt Nele Maenhaut, expert bij het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).
“Eenmaal een geneesmiddel op de markt komt, gebruikt een grote groep mensen het voor een langere tijd, al dan niet in combinatie met een aandoening of andere medicatie. Dan kunnen er zich andere bijwerkingen voordoen dan tijdens het onderzoek vooraf. Als patiënten die bijwerkingen melden, krijgen we meer informatie over de veiligheid van het geneesmiddel. Ook als het gaat over een gekende bijwerking is het nuttig om die te melden.”
Hoe maakt zo’n melding dan het verschil? Nele vertelt: “Toen de mama van een driejarig kindje met de windpokken ibuprofen toediende, verslechterden de bultjes en nam de koorts toe. Uiteindelijk belandde het kindje zelfs in het ziekenhuis. Op basis van die melding hebben we extra bewustzijn gecreëerd door te communiceren over dat specifieke risico van ontstekingsremmers bij windpokken.”
Bij een vraag of bezorgdheid kan je altijd contact opnemen met je dokter. Ook je apotheker kan vaak helpen. Te veel geslikt of per ongeluk het verkeerde medicijn genomen? Neem contact op met het Antigifcentrum via het gratis nummer 070 245 245. Een arts of apotheker beantwoordt er je vragen 24 uur per dag, 7 dagen per week.
Als je gezondheid niet (meer) in gevaar is, kan je andere patiënten helpen door je bijwerking te melden. Zo help jij om de bijsluiter beter te maken.