Brandwonden zijn wonden die ontstaan doordat je huid beschadigd wordt door hitte. Ze kunnen voorkomen vanaf een temperatuur van ongeveer 40 graden. Gelukkig zijn er gradaties en verbrandt niet iedereen zich even erg.
Hoe bepaal je of een brandwonde ernstig is?
Bij brandwonden wordt een onderscheid gemaakt tussen minder ernstige en ernstige verbrandingen. Vooral de temperatuur en de contacttijd spelen een belangrijke rol. Andere belangrijke factoren zijn de oppervlakte, de graad, oorzaak, bevuiling en leeftijd van het slachtoffer en de plaats van verbranding.
De oppervlakte van de brandwonde
De oppervlakte van een brandwonde wordt uitgedrukt in een percentage tegenover je volledige lichaam. Dit percentage wordt ingeschat door het te vergelijken met de oppervlakte van je handpalm. Een handpalm komt overeen met 1% verbranding.
De graad van de brandwonde
Er bestaan 3 graden van verbranding:
Eerste graad | Tweede graad | Derde graad |
Enkel het bovenste laagje van je huid, de opperhuid, is getroffen. | Niet alleen de opperhuid, maar ook de lederhuid is beschadigd. | Alle huidlagen zijn verkoold. |
Je huid is rood, gezwollen en doet erg pijn. | De wonde kan oppervlakkig of diep zijn. Op de verbrande plek vormen zich blaren. Je huid is rood-wit gevlekt en doet pijn. | Je huid ziet wit of zwart. Je hebt geen pijn omdat alle zenuwen die door de huid lopen, verbrand zijn. |
Je huid herstelt na enkele dagen en zijn er geen littekens. | Je huid herstelt na enkele weken. Een litteken blijft vaak zichtbaar. | Zo‘n brandwonde geneest niet meer. Een huidtransplantatie is nodig om littekens en misvormingen tegen te gaan. |
De oorzaak, leeftijd en plaats van de brandwonde
Oorzaak
Een verbranding door chemische stoffen, frietvet en oliën is ernstiger dan een verbranding door kokend water.
Leeftijd
Kinderen en bejaarden hebben een kleinere weerstand en zullen minder makkelijk herstellen van een brandwonde.
Plaats
Brandwonden in je gezicht, op je handen, de binnenkant van je polsen, in je huidplooien of op je geslachtsorganen moeten altijd als ernstig worden beschouwd. Inwendige brandwonden door ingeademde rook zijn moeilijk te behandelen en gevaarlijk.
Brandwonden behandelen
Water
Hou het verbrande lichaamsdeel onder koud, zacht stromend water. Ijskoud water en ijs zijn niet geschikt, omdat je lichaam dan te sterk afkoelt. Stromend water is properder dan stilstaand water, maar in nood mag je elk water gebruiken om de brandwonde te koelen en verdere verbranding tegen te gaan. Het koelen verlicht de pijn, vermindert de zwelling, vermindert de kans op infectie, remt de verbranding in de diepte en laat de wonde sneller genezen.
Schat de ernst in
Een brandwonde van de eerste graad mag je ontsmetten met een kleurloos ontsmettingsmiddel. Breng eventueel een laagje zalf aan op basis van zilversulfadiazine (bijvoorbeeld FlammazineR). Dek nadien af met een steriel gaasverband. Bij ernstige brandwonden is onmiddellijke medische bijstand vereist en moet het slachtoffer zo snel mogelijk naar een gespecialiseerd brandwondencentrum worden gebracht.
Hoe handel je niet?
- Raak een brandwonde zo weinig mogelijk aan. Als de wond open is of als er blaren zijn, doe er dan verband, een schone theedoek of een schoon laken op, zodat er geen vuil kan bijkomen. Op die manier voorkom je huidinfecties.
- Smeer geen vetstof, zoals olie of boter, op een brandwonde. De huid kan infecteren omdat het vuil aan het vet plakt.
- Trek kledingstukken alleen uit wanneer dit heel vlot gaat of wanneer de verbranding is veroorzaakt door chemische producten. Kleren die aan de huid blijven kleven, mag je nooit lostrekken. Probeer wel om ringen en andere sieraden te verwijderen.
Brandwonden voorkomen
De meeste verbrandingen gebeuren thuis en tijdens de vrije tijd. Ook de feestperiode is een gevaarlijke tijd voor brandwonden. Let speciaal op in deze situaties:
- Laat kleine kinderen niet spelen met brandende kaarsen, vuurwerksterretjes en voetzoekers.
- Potten en pannen zet je altijd zo op het vuur of de kookplaat dat de handgrepen niet naar voren staan. Plaats ze ook altijd in het midden van de tafel.
- Warme en hete vloeistoffen hou je steeds buiten het bereik van kinderen. Zet nooit zomaar potten met een hete vloeistof op de grond.
- Laat kinderen nooit rond het fornuis spelen.
- Gebruik geen lucifers in het bijzijn van jonge kinderen.
- In de keuken draag je best geen synthetische kledingstukken. Bij contact met vuur smelten ze.
- Heb je een open haard? Zet er dan een stabiel vonkenscherm voor. Verbied je kinderen ook om dichtbij het vuur te spelen.