Iedereen communiceert. Ons uitdrukken is een menselijke basisbehoefte. Daisy Nauwelaers en Sanne De Beukelaer zijn bemiddelaars. Ze specialiseerden zich in ‘verbindend communiceren’, waarbij empathie en verbinding centraal staan. Hun doel: iedereen bewust maken van hoe we communiceren.
We communiceren allemaal. Waar loopt het mis?
Daisy: “Net omdat iedereen het elke dag doet, schuilt het gevaar erin dat we het als vanzelfsprekend beschouwen. Het loopt vaak mis als we ons niet bewust zijn van de impact van onze communicatie op anderen en als we niet meer stilstaan bij wat we écht willen zeggen.”
Sanne: “Iedereen kan zich wel een situatie voor de geest halen van communicatie die moeilijk loopt, zeker als er sprake is van spanningen of onenigheid. Vaak stelt er zich dan een vervelende keuze: je stelt je vriendelijk op, maar hebt het gevoel dat je te veel toegevingen doet. Of je stelt je hard op, maar dat legt druk op de relatie. Er is een derde weg: niet als tegenstanders, maar als partners kijken naar de situatie en de belangen. Verbindende communicatie helpt om trouw te blijven aan wat je zelf belangrijk vindt en oog te hebben voor wat de andere nodig heeft.”
Wat zijn de principes van verbindend communiceren?
Daisy: “Verbindende communicatie is een gedachtegoed van Marshall Rosenberg. Zoals de term al doet vermoeden, is het uitgangspunt de intentie om met de ander te
verbinden door bewuste keuzes te maken in onze communicatie. Dat wil zeggen dat je dit kan toepassen om een relatie op te bouwen of te behouden waarbij er wederzijds respect is. Rosenberg maakt gebruik van 4 bouwstenen om vorm te geven aan die manier van communiceren: het beschrijven van de concrete situatie, het gevoel dat dit oproept, welke behoefte hieraan gekoppeld is en wat het verzoek is naar de andere.
Naast de 4 bouwstenen gaat het over 3 bewuste keuzes die je kan maken in hoe je je opstelt: jezelf uiten, luisteren naar jezelf of luisteren naar de ander.”
Wat is de meerwaarde ervan als je het toepast?
Sanne: “Het gaat eigenlijk veel verder dan een manier van communiceren. Het is een manier van in het leven staan, met mededogen voor onszelf en onze omgeving. Het effect - en tegelijk ook de meerwaarde ervan - ligt erin dat je je bewuster wordt van je eigen behoeften. Daardoor helpt het om stevig in het leven te staan met openheid naar de ander, zonder jezelf tekort te doen. Doordat essentiële dingen besproken worden, merk je meer innerlijke rust en je relaties verbeteren. Door verbindende communicatie toe te passen, vergroot je de kans om elkaar op een respectvolle en constructieve manier tegemoet te komen. Doordat je afstapt van verwijten en vaststaande oplossingen en je je openstelt voor behoeften en mogelijkheden, zijn de afspraken die je maakt duurzamer.”
Daisy: “Het sterke aan het gebruik van de methodiek is dat je gesprekspartner de bouwstenen en keuzes niet moet kennen om ook verbindend te communiceren. Wanneer één van beiden bewust verbindend communiceert, wordt de gesprekspartner uitgedaagd om dat ook te doen.”
Is het een kwestie van assertief zijn?Of omvat het meer?
Sanne: “Verbindende communicatie leunt voor een stuk aan bij assertiviteit, in die zin dat je je eigen wensen aangeeft zonder de belangen van de andere te ontkennen. Anderzijds gaat verbindende communicatie verder. In elke interactie en in elke relatie kan verbindende communicatie een andere invulling krijgen. Daarmee bedoel ik dat het gebruik ervan altijd in verhouding staat tot de persoon waar je mee spreekt. Is de ander zeer mondig of zelfs overheersend, dan stel je
je op een andere manier verbindend op dan bij iemand die dichtklapt. Diegenen die verbindende communicatie toepassen, krijgen inzicht in hun eigen communicatiestijl en de uitdagingen die daaraan verbonden zijn. Door verbindende communicatie toe te passen, zullen de gesprekspartners op een gelijkwaardig niveau communiceren.”
Kan je het overal toepassen? En is het voor iedereen bedoeld?
Daisy: “Verbindende communicatie kan je in elke interactie toepassen, als het je intentie is het contact hartelijk en respectvol te laten verlopen. Zowel in contacten met vrienden, familie, op het werk, bij onderhandelingen en in conflictsituaties. Voor sommigen is het een manier om intieme relaties te verdiepen, voor anderen is het een manier om te komen tot effectievere contacten op het werk. Iedereen kan het leren en toepassen. De lessen uit verbindende communicatie worden over de hele wereld en in allerlei verschillende contexten aangeleerd en toegepast.”
Is een vertrouwensband nodig om verbindend te communiceren of kan verbindend communiceren net zorgen voor een vertrouwensband?
Sanne: “Verbindende communicatie toepassen zorgt voor een vertrouwensband. Je kan de methode ook gebruiken in relaties waar meer afstand voelbaar is of zelfs in contacten waarbij sprake is van een conflict. Doordat we intenser naar elkaar luisteren, brengt het ons tot een dieper respect en groter inlevingsvermogen. Er wordt een wederzijds verlangen gebouwd om in te spelen op de mogelijkheden om iets voor elkaar te betekenen.”
Een herkenbare situatie: je hebt een lange en vermoeiende werkdag achter de rug, bent thuis eten aan het maken terwijl de kinderen rond je hoofd zeuren … Je partner komt thuis en gaat in de zetel liggen. Resultaat: frustratie, dat snel kan omslaan in een woordenwisseling en wederzijdse frustratie. De doorsnee reactie is om hier een ongenuanceerde opmerking over te maken. Hoe los je dit op met verbindende communicatie?
Daisy: “Inderdaad een erg herkenbare en veelvoorkomende situatie. De neiging om hier ongenuanceerd op te reageren is een reactie vanuit het gevoel, dat wellicht verwoord wordt als verwijt naar de ander. Denk bijvoorbeeld aan: ‘dat doe jij nu altijd, mij in de steek laten met het huishouden’. De kans is groot dat je partner zich bekritiseerd voelt en op eenzelfde manier verwijtend terug zal reageren.
Verbindende communicatie leert je om het verwijt te herformuleren naar een behoefteverzoek. Dat hangt natuurlijk af van wat je op dat moment nodig hebt en het kan voor iedereen anders zijn. Wil je dat je partner je komt helpen? Of wil je dat hij laat merken dat hij/zij je dankbaar is voor jouw moeite? Wil je dat jullie met elkaar kunnen praten over jullie dag? Het is dan belangrijk dat je eerst nagaat wat je nu eigenlijk nodig hebt, zodat je dit aan de ander kan vragen. Als je het bijvoorbeeld jammer vindt dat je op deze manier niet met elkaar kan praten, zou je dit als volgt kunnen verwoorden: “Jij zit in de zetel en ik ben aan het koken (waarneming). Ik voel me gefrustreerd (gevoel), omdat ik graag tijd met jou zou doorbrengen nu je thuis bent (behoefte). Zou je me kunnen komen helpen in de keuken, zodat we ondertussen kunnen praten met elkaar (verzoek)”?”
Foto's: Sigrid Meulemans