Soms komt het lichaam van een persoon niet (volledig) overeen met de genderidentiteit. Sommigen onder hen kiezen dan voor een geslachtsoperatie. Dat is een heel individuele keuze. Hoe gaat zo’n geslachtsoperatie eigenlijk in zijn werk? En hoe lang duurt een transitie? Professor dr. Marlon Buncamper beantwoordt de 6 meest gestelde vragen.
1. Wie komt in aanmerking voor een geslachtsoperatie?
“Alle mensen die worstelen met het geslacht dat hen toegewezen is bij geboorte, komen in aanmerking.Maar niet iedereen kiest voor een geslachtsoperatie”, vertelt prof. dr. Marlon Buncamper. Hij is kliniekhoofd plastische heelkunde/genderteam aan het UZ Gent.
“Patiënten worden altijd via een psycholoog doorverwezen en hebben een verwijsbrief nodig. Vaak hebben ze al een lang traject achter de rug en zijn ze er in hun hoofd al jaren mee bezig.”
“De leeftijdsgrens voor een geslachtsoperatie hangt af van wat je precies wil. Een operatie om borsten te verwijderen, kan vanaf 17 jaar. De meeste andere geslachtsbevestigende ingrepen zijn pas mogelijk na 18 jaar. Dat klinkt jong, maar het is geen beslissing die je op 1 dag neemt. Je bespreekt vooraf alle gevolgen van de behandelingen”, gaat Buncamper verder.
2. Wil iedereen een volledige geslachtsverandering?
“Nee, er zijn heel wat wensen en mogelijkheden. Er zijn trans personen die enkel hun voornaam en/of geslachtsregistratie officieel laten aanpassen. Anderen willen alleen een hormonale behandeling. En voor wie wel een geslachtsoperatie wil, zijn er heel wat opties. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld non-binair: ze voelen zich noch man, noch vrouw. Zij vragen bijvoorbeeld om hun borsten te verwijderen of om hun gelaat te verfijnen.”
“Maar we kunnen niet aan alle wensen voldoen. Mensen die tweeslachtig willen zijn, opereren we niet. Ook de reden waarom iemand iets wel of niet wil, is belangrijk.”
3. Hoe lang duurt een transitie?
“Gemiddeld 2 jaar vanaf het 1ste bezoek aan het Centrum voor seksuologie en gender (UZ Gent). Maar voor dat 1ste bezoek zijn er wel wachttijden van 1 tot 2 jaar. Je start met psychologische begeleiding en een hormonaal traject, voor wie dat wenst.”
“Pas daarna volgen geslachtsbevestigende ingrepen, zoals de reconstructie van een vagina of penis. Het uiteindelijke resultaat bereik je pas na ongeveer 3 maanden, al hangt alles af van persoon tot persoon.”
“Een transitie duurt gemiddeld 2 jaar”
4. Kan je nog seks hebben na geslachtsverandering?
“Zowel trans mannen als trans vrouwen kunnen achteraf een gezond seksleven hebben. Trans vrouwen (persoon die bij haar geboorte wettelijk geregistreerd werd als man op basis van haar geslachtsdelen, maar een vrouwelijke genderidentiteit heeft) hebben 99 % kans om te kunnen vrijen met penetratie, als ze dat willen.”
“Zowel trans mannen als trans vrouwen kunnen achteraf een gezond seksleven hebben”
“Bij trans mannen (persoon die bij zijn geboorte wettelijk geregistreerd werd als vrouw op basis van zijn geslachtsdelen, maar een mannelijke genderidentiteit heeft) ligt het iets moeilijker. Of ze iemand kunnen penetreren, hangt af van het soort operatie. Kiezen ze voor een kleinere penis, dan lukt het vaak niet.”
“Maar seks is meer dan penetratie alleen. Je kan het ook op andere manieren invullen. En seks is sowieso veel beter als je je (eindelijk) goed voelt in je lichaam.”
5. Hebben mensen soms spijt van hun geslachtsverandering?
“Minder dan 1 % heeft spijt van de geslachtsoperatie. En dan hebben ze geen spijt van de operatie zelf, wel van de methode die ze hebben gekozen. Vaak door de complicaties die optreden. Als we bijvoorbeeld een plasbuis maken, is de kans op complicaties groter dan wanneer we dat niet doen.”
“Minder dan 1 % heeft spijt van de geslachtsoperatie”
“Soms is het probleem ook dat sociale aanvaarding uitblijft. Sommige trans personen denken weleens dat de moeilijkheden die ze hebben met hun omgeving opgelost zijn door hun operatie. Dat is niet altijd zo”, zegt Buncamper.
6. Hoeveel kost een geslachtsverandering?
Bij een transitie kan heel wat zorg komen kijken. Gespreksbegeleiding, medicatie, opnames, operaties … Het is soms moeilijk om zicht te krijgen op het totale kostenplaatje van een transitie.
“Sommige zaken betaal je zelf, bijvoorbeeld protheses. Maar een groot deel krijg je terugbetaald van het ziekenfonds. In het genderteam van het UZ Gent zit ook de sociale dienst. Zij zeggen je op voorhand hoeveel alles zal kosten”, weet prof. dr. Buncamper.
De kostprijs is afhankelijk van:
- de behandeling die je kiest: het aantal operaties, het soort ingreep, producten ...
- hoe je verzekerd bent: heb je een hospitalisatieverzekering, heb je recht op een verhoogde tegemoetkoming (VT) …
- voor welke zorgverlener en ziekenhuis je kiest:
- In openbare ziekenhuizen zijn bepaalde chirurgische ingrepen, ontharingssessies … vaak goedkoper dan in privéklinieken.
- In een eenpersoonskamer betaal je kamer- en ereloonsupplementen. In een tweepersoonskamer zijn supplementen verboden.
- Het UZ Gent en CHU Luik volgen de ‘conventie transgenderzorg’. Die geeft je recht op terugbetaalde gesprekken bij de psycholoog of een maatschappelijk werker van het genderteam.