Als je kind goed slaapt, slaap jij ook beter. Helaas ziet onze kinderpsychologe Frauke De Coen in haar praktijk vaak kinderen met slaapproblemen. Dus kwam ze met een plan om hen te helpen. Welkom zandmannetje!
De psychologe legt meteen een opmerkelijk cijfer op tafel. “Onderzoek geeft aan dat tussen 30 en 50 procent van de kinderen ergens in zijn of haar leven slaapmoeilijkheden heeft.”
Wat lokt die slaapmoeilijkheden dan uit? “De grootste groep kinderen met slaapmoeilijkheden in mijn praktijk zijn de kinderen die niet willen gaan slapen, die vaak opstaan en huilen”, geeft Frauke aan. “Er zijn ook factoren, zoals nachtelijke angsten, piekeren, een ingrijpende gebeurtenis … Tot slot zijn er externe factoren in het spel, zoals te veel schermpjestijd, een slechte slaaphygiëne of het ontbreken van een passend slaapritueel.”
Ingrijpend voor kinderen en ouders
“Elke leeftijdsfase wordt gekenmerkt door bepaalde slaapmoeilijkheden die frequenter voorkomen dan andere”, gaat Frauke verder. “Zo komen nachtmerries meer voor bij kleuters en komt slaapwandelen vaker voor bij kinderen tussen 6 en 12 jaar oud.”
“Hoe recenter het probleem, hoe makkelijker het op te lossen is. Problemen die bijna een gewoonte zijn of het gevolg zijn van een lichamelijk probleem, zijn moeilijker aan te pakken. Soms hebben ouders zelf al alles geprobeerd, maar zonder resultaat. Als kinderpsycholoog kan ik dan het verschil maken.”
Naar de kinderpsycholoog?
Wanneer schakel ik professionele hulp in? Een vraag die veel ouders zich stellen. “Bij de meeste slaapmoeilijkheden ziet het kind zelf het probleem niet in, aangezien het bijvoorbeeld niet wil gaan slapen en langer wil opblijven. In de gevallen waarbij kinderen wel zelf aangeven dat ze slaapmoeilijkheden hebben, is het belangrijk dat ze eerst samen met de ouders uitzoeken waar het probleem ligt”, zegt de kinderpsychologe.
“Zo zie je soms al of het gaat over makkelijk op te lossen zaken, zoals een nachtlampje tegen de angst voor het donker, of dat diepgaandere hulp nodig is. Je kan ook al met je kind de slaapkamer aanpassen voor een optimale slaaphygiëne. Dat wil zeggen dat er ideaal gezien geen speelgoed en schermpjes zijn, rustige kleuren, weinig prikkels, voldoende ventilatie en dat het niet te warm is.”
“Ziet je kind zelf in dat het slaapmoeilijkheden heeft, ga dan al eens samen op zoek naar het probleem.”
“Houden de problemen aan, dan is het tijd om er een kinderpsycholoog bij te halen. Die brengt in kaart wat de triggers zijn. Om dan via aanpassingen in het slaapritme, het gedrag of de omgeving het probleem zo snel mogelijk te behandelen. Dit gebeurt vooral in gesprekken met de ouders.”
“Als we daarnaast met het kind praten, ontdekken we vaak nog bijkomende gevolgen van een slaapprobleem: aandachts- en concentratieproblemen, moeilijk gedrag stellen, veranderde eetlust, moeilijk emoties kunnen reguleren …”
Goede gewoontes? Begin overdag
Overdag kan je heel wat doen om ’s nachts beter te slapen. Frauke adviseert: “Overdag voldoende bewegen is erg belangrijk voor een goede nachtrust. Pas middagdutjes altijd aan aan de ontwikkelingsfase van je kind.”
“Aan goede slaapgewoontes kan je overdag werken.”
“En vermijd zware maaltijden 1 tot 2 uur voor het slapengaan. Een kleine snack kan wel, want kinderen met een hongergevoel kunnen vaak niet slapen. Ook cafeïne bij kinderen vermijd je het best. Het zit in enkele frisdranken, maar ook in sommige chocolade.”
“Blauw licht van schermpjes zorgt ervoor dat ons lichaam denkt dat het nog geen tijd is om te gaan slapen. Het onderdrukt de productie van het slaaphormoon melatonine. Ook hier geldt: schermpjes vermijden 1 tot 2 uur voor je kind gaat slapen. Al is dat een echte uitdaging!” (lacht)
Fraukes slaaptips voor kinderen
- Zorg voor een vast slaapritueel met rust en routine als je kind gaat slapen. Vermijd drukte, zware maaltijden en cafeïne of suikers.
- Zorg voor de ideale slaapomgeving. Vermijd schermpjes in de slaapkamer. Een slaapkamer dient vooral om in te slapen.
- Gaan slapen moet fijn en ontspannend zijn. Maak er samen met je kind een gezellig moment van. Een babbeltje over de dag, een verhaaltje, een knuffel.
Fotografie: James Arthur