Het ABC van oogproblemen: de meest voorkomende oogkwalen

Onze ogen zijn complexe, kostbare organen. Oogproblemen kunnen zorgen voor pijnlijke ogen en moeilijkheden bij het zicht. Welke oogkwalen bestaan er? En hoe kan je ze aanpakken of genezen? Oftalmoloog (oogarts) en oogchirurg Fanny Nerinckx geeft uitleg bij de meest voorkomende oogaandoeningen. 

Bijziendheid en verziendheid

Bijziendheid of myopie

Bijziendheid betekent dat je voorwerpen en vormen veraf moeilijk kan zien. Wat dichtbij is, zie je wel scherp en helder. Knijp je je ogen vaak toe als je iets probeert te zien in de verte? Of zit je de laatste tijd dichter bij de televisie? Dan ben je waarschijnlijk bijziend.

Bijziendheid is de meest voorkomende oogaandoening en is vaak erfelijk. Bovendien is een grote stijging van het aantal kinderen met bijziendheid op komst, omdat ze alsmaar vroeger en vaker naar schermen kijken. Kinderen besteden veel tijd op een smartphone of tablet en spelen minder buiten, waardoor ze hun ver zicht minder ontwikkelen en gebruiken.

Je kan bijziendheid corrigeren met een bril of contactlenzen. De glazen of lenzen worden op maat gemaakt, zodat je alles opnieuw scherp ziet. Je kan bijziendheid ook operatief corrigeren met een ooglaser.

Wist je dat Solidaris een terugbetaling geeft voor een bril, lenzen of een laseroperatie? Lees er hier meer over.

Verziendheid of hypermetropie

Wie verziend is, ervaart het omgekeerde als iemand met bijziendheid. Voorwerpen en vormen dichtbij zijn wazig, maar ook dingen verder weg zie je niet scherp. Verziendheid uit zich in moeilijkheden bij lezen. Je kan de woorden niet meer lezen en kan ook last krijgen van hoofdpijn.

Net als bijziendheid kan je verziendheid oplossen met een bril, contactlenzen of een operatieve laserbehandeling. Vaak gebruiken mensen ook een leesbril om hun ogen te corrigeren.

Wie last heeft van bijziendheid én verziendheid kan kiezen voor een bril of lenzen met een multifocale sterkte. De combinatie van bijziendheid en verziendheid komt meestal voor vanaf de leeftijd van 45 jaar.

Wist je dat Solidaris een terugbetaling geeft voor een bril, lenzen of een laseroperatie? Lees er hier meer over.

Cataract of staar

Cataract is een vaak voorkomende oogaandoening bij ouderen. De meeste mensen ontwikkelen cataract vanaf de leeftijd van 70 jaar. De ooglens veroudert en vertroebelt, waardoor het zicht waziger wordt. Mensen met cataract zien kleuren ook doffer.

“Bij cataract veroudert en vertroebelt de ooglens, waardoor je zicht waziger wordt”

Een bril of extra verlichting kunnen helpen om het gezichtsvermogen te versterken. Daarnaast kan je cataract operatief laten behandelen. Dan vervangt een oogchirurg de natuurlijke lens door een kunstlens, die je gezichtsvermogen verbetert. Cataractchirurgie is een van de meest voorkomende ingrepen in België.

Heel zelden kan cataract voorkomen bij jonge kinderen. Als je cataract vermoedt bij een kind, is het belangrijk om snel in te grijpen. Anders zal het zicht van het kind niet voldoende ontwikkelen.

Glaucoom

Glaucoom is een oogaandoening die de oogzenuw aantast door een te hoge druk in de ogen. Meestal komt glaucoom voor bij oudere mensen, maar het kan op elke leeftijd optreden.

Chronische glaucoom is niet pijnlijk, maar na verloop van tijd neemt het gezichtsveld af. Zonder behandeling zal het gezichtsveld steeds meer verkleinen en kan glaucoom zelfs tot blindheid leiden. Mensen vanaf 40 jaar laten daarom het best jaarlijks de druk in hun ogen controleren. 

Acute glaucoom ontstaat wanneer het oogvocht niet meer uit het oog kan. De druk in de ogen verhoogt dan sterk op korte termijn, wat leidt tot hevige pijn in de ogen.

Glaucoom kan je behandelen met oogdruppels, die de druk in de ogen verlagen. Als de oogdruk onvoldoende daalt met een druppelbehandeling, is ook een laserbehandeling mogelijk. Een chirurgische behandeling bestaat ook.

Geïrriteerde ogen

Droge ogen

Droge ogen krijg je door een tekort aan traanvocht in je ogen, of wanneer je traanvocht van slechte kwaliteit is. Droge ogen komen steeds vaker voor. Als je veel tijd doorbrengt voor een scherm, knipper je namelijk minder met je ogen. Daardoor wordt het oppervlak van je oog droger.

Soms kunnen vrouwen vanaf de menopauze makkelijker last hebben van droge ogen. Tijdens de menopauze neemt de kwaliteit van de traanfilm af, waardoor je ogen sneller droog aanvoelen.

“Vrouwen kunnen vanaf de menopauze makkelijker last hebben van droge ogen”

De beste remedie voor droge ogen is regelmatig een pauze nemen tussen de schermtijd in. Je kan droge ogen ook behandelen met kunsttranen om ze extra te bevochtigen. Ook voeding met voldoende Omega 3, zoals vette vis of noten en zaden, kan helpen om droge ogen te voorkomen.

Branderige ogen

Branderige ogen geven een gevoel van irritatie, jeuk en pijn in de ogen. Vaak gaan ze samen met droge ogen door droge lucht, te veel schermtijd of allergieën. Hoe je  branderige ogen het best behandelt, hangt af van de oorzaak. Meestal kan het gebruik van kunsttranen branderige ogen verhelpen.

Branderige ogen kunnen ook ontstaan door blefaritis, een lichte ontsteking van de kliertjes tussen de wimpers. Het helpt dan om je oogleden ’s ochtends en ’s avonds goed te reinigen. Heb je vaker last van branderige ogen? Raadpleeg dan een oogarts, want de ontsteking kan chronisch zijn.

Tranende ogen

Tranende ogen ontstaan door overmatige traanproductie. De oorzaken van tranende ogen zijn irritatie, droge ogen, ooginfecties of verstopte traankanalen. Net als bij branderige ogen, is de behandeling van tranende ogen afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij verstopping van de traankanalen is een chirurgische ingreep nodig.

Vermoeide ogen

Vermoeide ogen komen vooral voor bij mensen die een bril of lenzen dragen en veel tijd doorbrengen voor schermen.

De beste remedie tegen vermoeide ogen is regelmatig pauzes inlassen tijdens het schermgebruik. Ga even wandelen en breng tijd door weg van het scherm. Probeer je ogen elk uur 10 minuten rust te gunnen.

Allergieën

Allergieën veroorzaken irritatie van onze ogen. De meest bekende allergie is hooikoorts, dat het bindvlies van onze ogen irriteert. De symptomen van hooikoorts zijn rode ogen die prikken of jeuken. Je kan hooikoorts behandelen met oogdruppeltjes of oogzalf.

Astigmatisme

Astigmatisme is een aangeboren oogaandoening waarbij het lens hoornvlies van het oog een onregelmatige vorm heeft. Het hoornvlies is ovaal in plaats van rond. Heb je astigmatisme, dan heb je last van een wazig zicht.

Astigmatisme is behandelbaar met een bril of contactlenzen. Het is ook mogelijk om astigmatisme te genezen met een laserbehandeling of met een lensingreep.

Oogspasme

Oogspasme of blefarospasme is een oogprobleem waarbij de spieren rondom de ogen samentrekken. De spasmen variëren tussen licht knipperen en krachtige, aanhoudende sluitingen.

In erge gevallen kunnen mensen met oogspasme hun ogen niet meer sluiten. Dat kan het hoornvlies uitdrogen en zorgen voor infecties. Wie last heeft van oogspasme neemt daarom het best contact op met een oogarts.

Oogmigraine

Migraine is eigenlijk geen oogaandoening, maar het kan wel symptomen geven aan de  ogen. Migraine ontstaat in de hersenen en zorgt voor hevige, langdurige hoofdpijn. Sommige migrainelijders zien lichtflitsen of sterretjes voor een migraineaanval begint. We noemen dat ook het ‘aura’. In sommige gevallen volgt er geen hoofdpijn en zien mensen alleen de visuele symptomen.

Wie zelden last heeft van migraine, kan ze behandelen met medicatie. Raadpleeg een neuroloog wanneer migraine vaak voorkomt om een (preventieve) behandeling te starten.

Beschadigd hoornvlies

Het hoornvlies is het bovenste vlies van onze ogen. Het is heel dun en gevoelig, waardoor makkelijk krassen ontstaan. Kleine ongelukjes, zoals contact met een nagel van kleine kindjes of planten, kunnen het hoornvlies beschadigen.

Krassen op het hoornvlies zijn meteen heel pijnlijk en zorgen voor sterke symptomen. Het oog wordt rood en zal tranen. Als je krassen op je oogvlies hebt, is het belangrijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen. De oogarts zal je oog insmeren met zalf en het een aantal dagen afdekken. Het kan ook nodig zijn om een verbandlens te dragen. In sommige gevallen is een bijkomende laserbehandeling nodig.

“Krassen op het hoornvlies zijn heel pijnlijk en je raadpleegt het best zo snel mogelijk een arts”

Lui oog

Een lui oog is een aandoening waarbij 1 oog minder scherp ziet dan het andere. Het komt vooral voor bij kinderen. Meestal is het oog heel verziend of heel bijziend, waardoor het goede oog het zicht domineert en het luie oog zich minder ontwikkelt. Het belangrijkste symptoom van een lui oog is een oog dat naar binnen of naar buiten draait.

Merk je een lui oog op bij een kind, raadpleeg dan zo snel mogelijk een oogarts. Omdat de ogen van kinderen zich volop ontwikkelen, is het belangrijk om zo vroeg mogelijk een behandeling te starten. Een speciale lens dragen of het goede oog afplakken kan helpen. Zo wordt de ontwikkeling van het luie oog gestimuleerd en zal ook het zicht verbeteren.

Kleurenblindheid

Kleurenblindheid of daltonisme is een erfelijke aandoening die vooral voorkomt bij mannen. Mensen met kleurenblindheid hebben moeite met het waarnemen van kleuren. Ze kunnen rood en groen moeilijk onderscheiden.

Daltonisme komt niet vaak voor en kan nog niet behandeld worden.

Zwarte vlekken zien

Zwarte vlekken of floaters zijn het gevolg van een aandoening die je kleine, donkere puntjes of vlekken in het gezichtsveld laat zien. De vlekken komen door onregelmatigheden in de gel van het oog. Ze zijn het makkelijkst zichtbaar op een witte achtergrond.

Hoewel de zwarte vlekken meestal onschadelijk zijn, kan de plotse verandering in het aantal en/of de grootte wel zorgwekkend zijn. In dat geval neem je het best snel contact op met een oogarts, om ernstige oogaandoeningen te voorkomen.

Scheel kijken

Scheel kijken komt vooral voor bij kinderen. De ogen zijn niet goed op elkaar afgestemd en kijken niet tegelijk naar hetzelfde punt. Scheel kijken kan naar boven, naar beneden, naar links of naar rechts zijn.

Scheel kijken is meestal te wijten aan problemen met de oogspieren. In dat geval kan een operatie het oog corrigeren.