“Mantelzorg overkomt je, vrijwilligerswerk is een keuze”

Je bent een mantelzorger zodra je langdurig zorg draagt voor iemand uit je nabije omgeving. Mantelzorg en graag zien zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je rolt erin en voordat je het goed en wel beseft, zit je in de zorg. Maar betekent dat dan ook dat je als mantelzorger een vrijwilliger bent? Sarah Van den Bogaert, coördinator van mantelzorgorganisatie Coponcho, licht het toe.

Sarah, jij werkt voor Coponcho, wat doet jullie organisatie?

Sarah: “Coponcho is een vereniging voor mantelzorgers en voor wie zorg nodig heeft. We organiseren vormingen en activiteiten – van infomomenten tot mantelzorgvakanties – en verdedigen daarnaast ook hun belangen.”

Jij weet dus alles over mantelzorg. Want er bestaat soms verwarring over de gelijkenissen en verschillen tussen mantelzorgers en vrijwilligers.

1. Je rolt erin

Sarah: “Voor veel mensen lijkt dit inderdaad een dunne lijn. En toch zijn er duidelijke verschillen. Een groot verschil met een vrijwilliger is dat je als mantelzorger in de zorg rolt. Er wordt iemand ziek in je naaste omgeving, je hebt een broer die verslaafd is of een goede vriend die met psychologische problemen kampt … Mantelzorg overkomt je, terwijl vrijwilligerswerk een keuze is.”

2. Sterke band

Sarah: “Veel mantelzorgers beseffen ook niet dat ze mantelzorger zijn. Net omdat we het zo ‘normaal’ vinden om te zorgen voor een kind met een handicap, een partner die ziek is … Dat komt omdat de band zo sterk is met de persoon die zorg nodig heeft. Veel mensen denken dat mantelzorg gelijkstaat aan zorgen voor een vader of moeder die een dagje ouder wordt. Maar zorgen voor een broer of zus die ziek is, of zorgen voor een langdurig ziek kind, is ook mantelzorg. Je doet het omdat je die persoon graag ziet en je denkt er niet bij na. Vaak staan mantelzorgers daar niet bij stil omdat het voor hen samenhangt met iemand graag zien. Je neemt de zorg op zonder erbij na te denken.”

3. Onzeker verloop

Sarah: “Daarnaast weet je bij mantelzorg, in tegenstelling tot vrijwilligerswerk, nooit wanneer de zorg zal eindigen. Wie weet wordt een persoon beter en stopt de zorg dan, of beslis je om toch extra hulp in te schakelen. Maar evengoed overlijdt de persoon voor wie je zorgt en stopt zo jouw zorgfunctie. Bij mantelzorg is alles heel onzeker, inclusief het verloop.”

En binnen die onzekerheid biedt Coponcho ondersteuning?

Sarah: “Mantelzorgers kennen de persoon voor wie ze zorgen natuurlijk het beste. Maar ze hoeven niet alleen te staan in hun zorg. De stap om externe hulp in te roepen kan soms groot zijn, maar het is zeker geen schande. Met Coponcho willen we een aanspreekpunt zijn voor mantelzorgers die met deze thema’s worstelen. Daarnaast willen we aantonen dat, om te zorgen voor iemand anders, het ook heel belangrijk is om te zorgen voor jezelf. Daarom organiseren we bijvoorbeeld contactmomenten met lotgenoten waar ze ervaringen kunnen delen, zodat mantelzorgers beseffen dat ze niet alleen zijn.”

Een heel andere vraag: bestaat er ook financiële steun voor mantelzorgers?

Sarah: “Mantelzorg is in principe onbetaald. Sommige gemeenten geven een mantelzorgpremie, maar andere niet. Dat maakt veralgemeningen lastig. Als je hierover vragen hebt, kan je altijd bij Coponcho terecht.”

Wie is Sarah Van den Bogaert?

Sarah Van den Bogaert is sociologe van opleiding en coördinator van mantelzorgvereniging Coponcho. Coponcho is 1 van de 6 erkende mantelzorgverenigingen in Vlaanderen.