Antibiotica? Je hoort er soms heel wat verkeerde informatie over. Dr. Pieter-Jan Ceyssens, diensthoofd Antibiotica en Resistentie bij Sciensano, gaat dieper in op 5 stellingen over antibiotica. Feit of fabel? Ontdek het hier.
STELLING 1: Door alcohol werken antibiotica niet goed
FABEL
“De werking van de meeste antibiotica neemt niet af wanneer je alcohol drinkt, hoewel er uitzonderingen zijn. Maar drinken als je ziek bent? Slecht idee! Alcohol kan er namelijk wel voor zorgen dat jouw lichaam minder goed reagéért op antibiotica.” Je hebt namelijk minder energie om tegen de infectie te vechten, waardoor het langer duurt voor je genezen bent.
STELLING 2: Het effect van antibiotica voel je al na 2 uur
FABEL
“Elk antibioticum werkt op zijn eigen manier. Het heeft een eigen ‘planning’. Gemiddeld doen de meeste antibiotica goed hun werk gedurende 8 tot 12 uur.”
“Elk antibioticum is na een bepaalde tijd uitgewerkt. En dan is het tijd voor een nieuwe dosis. Hier bestaat een handig regeltje voor. Hoe meer pillen je per dag moet nemen van je dokter, hoe minder lang het medicijn in je bloed blijft. Daarom moet je er meer van innemen.”
“Mijn raad? Volg altijd het advies van je arts of apotheker.”
STELLING 3: Natuurlijke antibiotica werken even goed
PAS
“Weinig mensen weten het, maar de meeste antibiotica vinden hun oorsprong in de natuur. Ze komen voort uit bestaande, natuurlijke schimmels en bacteriën. De antibiotica waarvoor dat niet geldt, zijn op 1 hand te tellen. En ook die antibiotica worden allemaal getest op veiligheid en efficiëntie. Je hoeft je daar dus zeker geen zorgen over te maken.”
“Huis-tuin-en-keukenmiddeltjes (zoals look, kurkuma en veenbessen) kunnen geen bacterie doden. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat ze geen nut kunnen hebben. De antioxidanten in veenbessen kunnen bijvoorbeeld helpen voorkomen dat bacteriën zich hechten aan de blaaswand. En bacteriën die zich niet kunnen hechten, zullen ook geen ontstekingen veroorzaken. Er valt dus zeker iets te zeggen voor dat soort middeltjes. Maar bacteriën doden, dat is en blijft de taak van antibiotica.”
STELLING 4: Antibioticaresistentie is niet gevaarlijk
FABEL
“Jaarlijks sterven er in België naar schatting 530 mensen aan een infectie die niet meer behandeld kan worden door antibiotica. Antibioticaresistentie kan dus wel degelijk gevaarlijk zijn. Heel gevaarlijk zelfs.”
“Antibioticaresistentie kan gevaarlijk zijn. Heel gevaarlijk zelfs”
“Antibioticaresistentie is in de loop van de jaren een algemeen probleem in de samenleving geworden. Vroeger, in de jaren 70, 80 en 90, zijn er in ons land massaal antibiotica voorgeschreven. Zonder dat artsen stil stonden bij de gevolgen en dat mensen er resistent voor zouden worden. In de diergeneeskunde en veeteelt gebeurde trouwens hetzelfde, en ook dat heeft bijgedragen aan die resistentie.”
“Een bijkomend probleem in dit verhaal is dat er weinig nieuwe antibiotica worden ontwikkeld, omdat daar voor farmaceutische bedrijven weinig winst ligt. En dat terwijl bacteriën steeds resistenter worden voor de antibiotica die er al zijn. Op termijn kan het probleem nog toenemen. Tenzij bedrijven plots toch gemotiveerd worden om in nieuwe antibiotica te investeren.”
STELLING 5: Antibiotica nemen tegen griep is geen goed idee
FEIT
“Griep is een virus. Antibiotica werken niet tegen virussen. Een antibioticum werkt tegen bacteriën. Een bacterie is een levend organisme, en antibiotica zijn speciaal ontwikkeld om het leven in die bacterie stil te leggen. En dus om jou te genezen.”
“Antibiotica werken niet tegen virussen, maar enkel tegen bacteriën”
“Een virus kan, in tegenstelling tot een bacterie, niet op zichzelf overleven. Het heeft dus een gastheer nodig. Tegen een virus, zoals seizoensgriep of covid, neem je een vaccin. Een vaccin dient niet om je te genezen, maar om je immuunsysteem te activeren en te trainen. Een groot deel van de vaccins die je krijgt, bevat een kleine hoeveelheid van het virus waartegen het strijdt. Op die manier leert je lichaam op voorhand om te vechten tegen bijvoorbeeld griep.”
TIPS: wat kan jij doen om antibioticaresistentie te voorkomen?
Dit moet je weten om gezond om te gaan met antibiotica:
- Vraag niet expliciet antibiotica aan je arts. Als je antibiotica nodig hebt, schrijft je arts die wel voor.
- Geef je antibiotica nooit door aan iemand anders.
- Tegen griep, bronchitis of verkoudheden zijn antibiotica nutteloos.
- Antibiotica moet je gebruiken zoals voorgeschreven. Sla nooit een inname over.
- Restjes antibiotica hou je niet bij voor een volgende keer. Breng ze naar de apotheker.
- Preventief antibiotica slikken, helpt niet. Een goede hand- en hoesthygiëne werkt wél preventief.