Liever geen pil? Deze 9 alternatieve anticonceptiemiddelen kan je gebruiken

De pil is het meest gebruikte anticonceptiemiddel, maar het gebruik daalt wel. Steeds meer vrouwen kiezen voor een andere anticonceptie. Welke andere mogelijkheden bestaan er? En wat zijn de voor- en nadelen van de alternatieven?

Over de pil wordt heel wat gezegd en geschreven. Bomvol slechte hormonen, zegt de een. Compleet veilig, weerlegt de ander. Hoe zit het nu? Jarenlang de pil én hormonen door je lichaam jagen, kan dat kwaad? Feiten en fabels over de pil lees je hier.

Maar wat als je liever een ander anticonceptiemiddel wil? Welke keuzes heb je? Sensoa helpt jou de methode te kiezen die het beste past bij jouw situatie aan de hand van de anticonceptiewijzer. Via verschillende filters kan je aanduiden wat voor jou net zo belangrijk is als je aan anticonceptie denkt.

Vergelijk anticonceptie (Sensoa)

Of lees hieronder de belangrijkste voor- en nadelen van de verschillende methodes.

1. Sterilisatie

Wat?

Sterilisatie is een operatie die je blijvend onvruchtbaar maakt. Het kan zowel bij mannen als vrouwen:

Bij een vrouw worden de eileiders afgesloten met een klemmetje of ring, dichtgebrand of wordt er een stuk eileider verwijderd, zodat er geen eicellen meer in de baarmoeder komen.
Bij een man worden de zaadleiders doorgesneden en de uiteinden dichtgesmolten of -gebrand. Zo komen er geen zaadcellen meer in het sperma.

Betrouwbaarheid?

Zeer betrouwbaar

Voordelen?

Betrouwbaar
Er zijn geen bijwerkingen.
Je hoeft nooit meer aan anticonceptie te denken.
Het heeft geen impact op je libido. Bij een vrouw heeft het ook geen invloed op de cyclus of eisprong.

Mogelijke nadelen?

Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes (soa's).
Het blijft een operatie, ook al is het een lichte ingreep.
Mannen zijn pas 3 maanden na de ingreep onvruchtbaar. Opgelet, soms kan het langer duren. Een controlestaal moet aantonen dat er geen zaadcellen meer aanwezig zijn.
In principe is de onvruchtbaarheid definitief. De ingreep kan hersteld worden, maar dat is moeilijk. En na het herstel blijft de kans op een zwangerschap klein.

Lees de 10 meest gestelde vragen én antwoorden over sterilisatie

2. Hormonaal implantaat

Wat?

Kies je voor een implantaat, dan brengt de dokter – je huisarts of gynaecoloog – onder lokale verdoving een staafje aan onder de huid van je bovenarm. Het blijft 3 jaar zitten en geeft constant kleine hoeveelheden van het hormoon progestageen af, waardoor je niet zwanger kan geraken. Na 3 jaar wordt het staafje eruit gehaald en vervangen door een nieuw.

Betrouwbaarheid?

Zeer betrouwbaar

Voordelen?

Betrouwbaar
Je moet maar 1 keer om de 3 jaar denken aan anticonceptie.

Mogelijke nadelen?

De 1ste weken nadat het staafje is ingebracht, kan je bijwerkingen ervaren. Acne, hoofdpijn, duizeligheid en gezwollen borsten zijn mogelijk.
Je menstruatiepatroon kan veranderen. Geen paniek als je onregelmatige of tussentijdse bloedingen hebt. Toch zijn menstruatiestoornissen vaak een reden waarom vrouwen het staafje vroegtijdig laten verwijderen.
Je ziet en voelt het staafje meestal zitten.
Als het staafje verwijderd wordt na 3 jaar, kan er een litteken achterblijven.
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

3. Spiraaltje

Wat?

Een spiraaltje is een klein voorwerp in de vorm van een T dat de dokter inbrengt in de baarmoeder. Er bestaan 2 soorten spiraaltjes: koper- of hormoonspiraaltjes:

Een koperspiraal bevat geen hormonen, het koper is giftig voor zaadcellen en het zorgt ervoor dat het slijmvlies van de baarmoeder niet geschikt is voor de innesteling van een bevruchte eicel. Het werkt 5 tot 10 jaar.
Een hormoonspiraal geeft een soort progestageen af, waardoor de zaadcellen niet door het slijm van de baarmoeder geraken. Het gaat ook de innesteling van een bevruchte eicel tegen. Het werkt ongeveer 5 jaar.

Betrouwbaarheid?

De betrouwbaarheid van het hormonenspiraaltje is vergelijkbaar met sterilisatie. Die van het koperspiraaltje met de betrouwbaarheid van de pil. Beide zijn dus wel erg betrouwbaar.

Voordelen?

Betrouwbaar
Je hoeft om maar om de zoveel jaar met anticonceptie bezig te zijn.
Beide soorten spiraaltjes geven geen extra risico op trombose.
Bij het hormonenspiraaltje kan je verlost zijn van de menstruatie, maar dat is niet bij iedereen het geval.
Het koperspiraaltje kan je gebruiken terwijl je borstvoeding geeft.
Is het spiraaltje verwijderd, dan kan je meteen weer zwanger worden.

Mogelijke nadelen?

De 1ste maanden kan je last hebben van bijwerkingen: tussentijds of onregelmatig bloedverlies, hoofdpijn, buikpijn …
Je kan je menstruatie niet zelf regelen.
Een koperspiraaltje beschermt je niet tegen seksueel overdraagbare ziektes. Een hormonenspiraaltje biedt een betere bescherming, omdat het de slijmvliesopbouw in de baarmoeder tegengaat. Daardoor wordt de overdracht van infecties belemmerd.

4. Minipil

Wat?

De minipil is – de naam zegt het zelf – een klein pilletje dat slechts 1 hormoon bevat: progestageen. Dat zorgt ervoor dat je niet zwanger geraakt – je hebt geen eisprong en het baarmoederslijm is minder doorlaatbaar voor zaadcellen. In tegenstelling tot de gewone anticonceptiepil zit er in de minipil geen oestrogeen. Je moet ze elke dag strikt innemen rond hetzelfde tijdstip, zonder stopweek.

Betrouwbaarheid?

Redelijk betrouwbaar, als je ze zorgvuldig neemt. De minipil is minder betrouwbaar als je dat niet doet, of in combinatie met bepaalde geneesmiddelen. Overleg daarom met je huisarts of gynaecoloog.

Voordelen?

Er zijn weinig tot geen bijwerkingen.
Je mag de minipil gebruiken terwijl je borstvoeding geeft.

Mogelijke nadelen?

Je moet de minipil elke dag op hetzelfde tijdstip kunnen innemen.
Je kan je menstruatie niet zelf regelen.
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

5. Prikpil

Wat?

De prikpil is eigenlijk de inspuitbare vorm van de minipil: je krijgt een injectie met het hormoon progestageen, dat ervoor zorgt dat je niet zwanger wordt. Een inspuiting beschermt je 3 maanden lang.

Betrouwbaarheid?

Zeer betrouwbaar, als je om de 3 maanden – in de eerste 5 dagen van je menstruatie – een nieuwe injectie laat zetten. Opgelet, na 2 inspuitingen is er meestal geen menstruatie meer, dus dan wordt de kalender het belangrijkste criterium.

Voordelen?

Betrouwbaar
Goedkoop
Je hoeft maar 1 keer om de 3 maanden te denken aan anticonceptie.

Mogelijke nadelen?

De prikpil is niet aan te raden als je jonger bent dan 18 (tenzij er geen alternatief is). Best ook niet gebruiken als je ouder bent dan 45 jaar.
In het begin kan je last hebben van frequent, onregelmatig, licht bloedverlies.
Je hebt 10 % kans op gewichtstoename of -verlies.
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

6. Vaginale ring

Wat?

Een vaginale ring is een kleine en flexibele plastic ring je die elke maand aanbrengt in de vagina – als vrouw kan je dat perfect zelf doen, zoals bij een tampon. De ring geeft een lage dosis – lager dan bij de gewone anticonceptiepil – oestrogeen en progestageen af. Daardoor is er geen eisprong, kunnen zaadcellen niet door het baarmoederslijmvlies en is innesteling van een bevruchte eicel niet mogelijk. De ring blijft 3 weken zitten, er is 1 stopweek.

Betrouwbaarheid?

Zeer betrouwbaar

Voordelen?

Betrouwbaar
Je moet maar 1 keer per cyclus aan anticonceptie denken.
Je cyclus is heel regelmatig.

Mogelijke nadelen?

De 1ste maanden kan je last hebben van tijdelijke bijwerkingen: misselijkheid, hoofdpijn, gespannen borsten, stemmingswisselingen …
Je mag de ring niet gebruiken als je borstvoeding geeft.
Af te raden voor wie rookt.
Minder geschikt voor vrouwen vanaf 40 jaar.
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

7. Hormoonpleister

Wat?

Een huidkleurige of doorschijnende pleister die dezelfde hormonen vrijgeeft als de pil en de vaginale ring, waardoor je niet zwanger kan worden. Je plakt hem gewoon op je lichaam, bijvoorbeeld op je bovenarm, bil … Je vervangt hem wekelijks gedurende 3 weken. In de 4de week plak je er geen. Geen probleem trouwens als je wil zwemmen, sporten of naar de sauna gaat: dat mag met de pleister.

Betrouwbaarheid?

Betrouwbaar, als je de pleister correct gebruikt. Minder betrouwbaar is die als je 90 kilogram of meer weegt, en in combinatie met bepaalde geneesmiddelen.

Voordelen?

Je moet maar 1 keer per week aan anticonceptie denken.
Je cyclus is heel regelmatig. Je kan hem ook zelf regelen.
Je menstruatie wordt vaak minder pijnlijk.

Mogelijke nadelen?

De 1ste maanden kan je last hebben van tijdelijke bijwerkingen: misselijkheid, hoofdpijn, gespannen borsten, stemmingswisselingen …
De pleister is zichtbaar.
Je mag de pleister niet gebruiken als je borstvoeding geeft.
Af te raden voor wie rookt.
Minder geschikt voor vrouwen vanaf 40 jaar.
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

8. Pessarium

Wat?

Een pessarium is een siliconen kapje of ring met een flexibele rand dat de baarmoederhals afsluit, zodat er geen zaadcellen in de baarmoeder komen. Het wordt op maat gemaakt. Je plaatst het pessarium zelf in je vagina, telkens voor je seks hebt. Je smeert het ook eerst in met een zaaddodende gel. Na het vrijen moet je het nog even laten zitten – ongeveer 8 uur – om zeker te zijn dat alle zaadcellen afgebroken zijn. Het is herbruikbaar, maar wel eerst goed reinigen.

Betrouwbaarheid?

Minder betrouwbaar en weinig gebruikt in België.

Voordelen?

Het bevat geen hormonen, dus er zijn geen bijwerkingen.
Het pessarium kan je gebruiken terwijl je borstvoeding geeft.

Mogelijke nadelen?

Een pessarium goed inbrengen vergt wel wat handigheid en oefening.
Het is niet in alle apotheken verkrijgbaar.
Het is minder betrouwbaar.
Je moet er elke keer als je seks hebt aan denken (zowel ervoor als erna).
Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare ziektes.

9. Condoom

Wat?

Een condoom bestaat zowel voor mannen als voor vrouwen:

Het mannencondoom is een hoesje van dun rubber dat over de stijve penis wordt gerold. Het vangt het sperma op, zodat de zaadcellen niet tot bij de eicel geraken.
Het vrouwencondoom is een doorzichtig zakje van zo’n 17 centimeter met een binnen- en buitenring dat je aanbrengt in de vagina. Het vangt het sperma op, zodat de zaadcellen niet tot bij de eicel geraken.

Betrouwbaarheid?

Het mannencondoom is betrouwbaar, als je het juist gebruikt en in combinatie met andere methodes. Het vrouwencondoom is minder betrouwbaar als anticonceptiemiddel.

Voordelen?

Zowel het mannen- als het vrouwencondoom is een anticonceptiemiddel dat ook tegen seksueel overdraagbare ziektes beschermt.
Zowel het mannen- als het vrouwencondoom bevat geen hormonen, dus er zijn geen bijwerkingen.
Het mannencondoom is op veel plaatsen te koop en is goedkoop.
Het mannencondoom is hygiënisch.

Mogelijke nadelen?

Een mannencondoom heeft een vervaldatum. Je bewaart het ook het best koel, droog en luchtdicht.
Je moet er op voorhand aan denken.
Bij een vrouwencondoom moet je er goed op letten dat de penis in het zakje gaat. Het risico dat er toch sperma lekt, is hoog en dus is het minder betrouwbaar als anticonceptiemiddel.
Het vrouwencondoom is niet in alle apotheken verkrijgbaar.
Sommige mannen en vrouwen voelen minder als ze een condoom gebruiken.

Meer lezen over anticonceptie kan op de website van Sensoa.