Gamen biedt ontspanning en is een leuke tijdsbesteding. Toch is gamen een hobby waarin jongeren zich makkelijk kunnen verliezen. Verslaving loert. Op welke signalen let je als ouder? Wanneer en hoe grijp je in? Karen Linten van Mediawijs geeft EHBGK, Eerste Hulp Bij Gamende Kinderen.
Het idee van de gamer die met zijn spelconsole opgesloten zit in een donkere kamer is al lang achterhaald. “Onder gamen verstaan wij elke vorm van spel via een beeldscherm”, vertelt Karen Linten. “Dat gaat van eenvoudige spelletjes, zoals ‘Candy Crush’, ‘Tetris’ of ‘Pokémon Go’ tot games op de computer of console, zoals ‘Fortnite’, ‘FIFA’ of ‘World of Warcraft’.”
Gamen doet iedereen
Het typische profiel van dé gamer bestaat niet. Zowel jongens als meisjes doen het, maar ze hebben elk hun eigen spelvoorkeuren. “Meisjes kiezen vaker voor de eenvoudigere smartphonegames, terwijl jongens meer actie- en schietspelletjes opzoeken,” weet Karen.
“De recente cijfers van MediaNest tonen aan dat gamen van jongs af aan begint. Zo zien we dat 14 % van de 3- tot 4-jarigen spelletjes speelt. Denk aan games uit de Ketnet Junior App of leerzame games, zoals ‘Toca Boca’, ‘Sago Mini’ en ’Tinybop’. Bij de 5- tot 7-jarigen gamet de helft van de kinderen en bij de 8- tot 13-jarigen 82 %. In de oudere leeftijdscategorie daalt het dan weer lichtjes, tot 70 %.”
“Gamen is een manier om met vrienden af te spreken of om nieuwe mensen te leren kennen”
Gamen is gewoon leuk
Er zijn heel wat redenen waarom kinderen, jongeren en ook volwassenen gamen. Eerst en vooral is het gewoon leuk. Sommigen houden van de ontspanning, anderen dan weer van de actie. Wat vaststaat: een spel doet je even ontsnappen aan de werkelijkheid rondom jou.
“Als je in een game duikt, kom je in een andere wereld terecht. Het is fijn om je helemaal onder te dompelen in zo’n verhaal. Games geven ook voortdurend een vorm van beloning. Bijvoorbeeld wanneer je een level hebt uitgespeeld of wanneer je een moeilijke stap hebt overwonnen. Als je iets goed doet, kan je dat – zeker bij online games – aan anderen laten zien”, vertelt Karen.
“Gamen is vandaag ook een manier om met vrienden af te spreken, online dan. Of het is een plaats om nieuwe mensen te leren kennen.”
Van games kan je leren
Gamen heeft voor sommige ouders een negatieve bijklank. Toch zijn er ook voordelen. Je kan van games heel wat leren. “Games zijn niet alleen pure ontspanning zijn, ze dragen ook bij aan de ontwikkeling van je kind”, zegt Karen.
“Door te gamen, scherpen kinderen en jongeren hun motorische en cognitieve vaardigheden aan en leren ze strategisch en probleemoplossend te denken. Ze leren soms zelfs een stukje geschiedenis of aardrijkskunde. En ze ontwikkelen een groeiende interesse voor technologie.”
“Vergeet naast het leren het sociale aspect niet. Het lijkt alsof kinderen en jongeren alleen achter hun computer zitten, maar in werkelijkheid spelen ze samen met vrienden, denken ze samen met andere gamers een strategie uit en maken ze weleens een praatje.”
“Speel zelf ook eens mee, zodat je ontdekt wat voor gamer je kind is”
Gamen is ook afspraken maken
Games kunnen je helemaal inpakken. Daar is niets mis mee, al is het wel goed om samen met je kind een aantal afspraken te maken. “Toon eerst interesse. Laat je kind vertellen over zijn nieuwe hobby. Speel zelf ook eens mee, zodat je ontdekt wat voor gamer je kind is”, raadt Karen aan.
“Blijf je met vragen zitten, duik dan in de gamingpagina van MediaNest. Je vindt er antwoorden op veelgestelde vragen van ouders. En je ontdekt de populairste spelletjes van het moment.”
Wanneer je afspraken maakt, denk dan aan:
- Waar, wanneer en hoelang mag je kind gamen?
- Welke games mag je kind spelen?
- Mag je kind geld uitgeven aan games?
- Welke gegevens mag je kind delen?
- Met wie mag je kind contact hebben?
“Het is belangrijk om het gesprek met je kind aan te gaan. Vaak is dat belangrijker dan regels op te leggen. Je wil dat je kind begrijpt waarom je bepaalde dingen zegt.”
Gameverslaafd, wat nu?
Gamen is fijn en kan op een veilige manier, maar kan ook uit de hand lopen. Hoe merk je dat het gamen niet meer die gewone, leuke tijdsbesteding is? “Het is vaak moeilijk om te achterhalen of je kind problematisch gamegedrag vertoont of niet”, zegt Karen.
“Probeer na te gaan of het gamegedrag van je kind nog in balans is met zijn andere activiteiten. Panikeer niet meteen als dit evenwicht eens een weekje scheef lijkt te zitten. Vaak herstelt het zich weer vanzelf.”
Signalen die mogelijk wijzen op problematisch gamegedrag
- Verandering van tijdsinvulling: je kind heeft enkel oog voor het gamen, alle andere activiteiten en hobby’s moeten hier plaats voor ruimen.
- Gedragsveranderingen: je kind brengt meer tijd alleen door, verwaarloost zijn vrienden, liegt meer, wordt vaker boos ...
- Signalen van eenzaamheid in de offline wereld: je kind heeft minder sociale contacten, is somber, eenzaam en komt minder buiten.
- Geen interesses meer naast het gamen: je kind maakt weinig huiswerk, is in gedachten enkel bezig met het gamen, vertoont uitstelgedrag ...
- Verandering in de manier van spelen: het spelen verloopt anders dan voorheen, je kind heeft het gevoel te móeten spelen, wil steeds langer spelen om een voldaan gevoel te krijgen.
Ingrijpen in probleemfase
Herken je deze signalen, dan kan het zijn dat er sprake is van problematisch gedrag. Maar dat betekent niet meteen dat je kind ook een verslaving heeft. “We maken een onderscheid tussen problematisch gamegedrag en een gameverslaving”, vertelt Karen.
“Ingrijpen in de problematische fase is zeer belangrijk. Als je merkt dat praten niet meer werkt en dat het gamen uit de hand loopt, dan kan je terecht bij een aantal hulporganisaties. Op de website van de Druglijn vind je een zelftest over problematisch gamegedrag. Je kind kan de vragenlijst invullen of jij kan het doen in zijn of haar naam.”
“De Druglijn is trouwens een goed vertrekpunt. Je kan bellen of chatten met de medewerkers. Zij maken een goede inschatting van de situatie en verwijzen je, indien nodig, door naar de juiste hulpverleners.”
Wat doet Mediawijs?
Mediawijs is het Vlaams Kenniscentrum voor digitale en mediawijsheid. Het helpt kinderen, jongeren en volwassenen om actief, creatief, kritisch en bewust met media en digitale technologie om te gaan.
MediaNest richt zich specifiek tot ouders. Je vindt er tips en informatie over mediaopvoeding en alles wat daarbij komt kijken, onder andere sociale media, cyberpesten en schermtijd.