Je kleuter vertelt je geregeld een leugen? Geen paniek. Uiteraard wil je dat je kind zo eerlijk mogelijk is tegen jou, maar een kleuter kent niet altijd heel duidelijk het verschil tussen realiteit en fantasie of tussen goed en slecht.
Leugentje om bestwil
Voor kleine kinderen is de wereld heel verwarrend. Er zijn veel dingen die ze nog niet begrijpen en heel veel regels die ze nog niet onder de knie hebben. Liegen hoort dan als het ware een beetje bij de ontwikkeling.
Als kleuter zit je kind volop gevangen tussen fantasie en realiteit. Ze zijn heel speels en de grens tussen beide is soms vaag. Ze kennen het verschil nog niet zo goed en kunnen dus eigenlijk niet bewust liegen. Denk maar aan het vele fictieve eten dat je mee eet of rolspelletjes waarbij een fictieve wereld gecreëerd wordt. Als ouder geven we ook niet altijd het goede voorbeeld, denk maar aan de goede Sint, de paashaas of de kerstman.
Vanaf 5 jaar kan je kind langzaam inzicht krijgen in de waarheid vertellen of liegen. Stilaan worden ze zich bewust van hun eigen aandeel en beginnen ze verbanden te zien. Ze krijgen ook inzicht in oorzaak en gevolg: “Als ik dit stuk speelgoed op de grond gooi, is de kans groot dat het kapot is”.
Pas vanaf 7 jaar hebben kinderen een morele gedragscode en kennen ze echt het verschil tussen fantasie en werkelijkheid. Vanaf deze leeftijd is liegen dus een bewuste daad.
Naast het verschil niet kennen tussen fantasie en realiteit zijn er nog andere oorzaken voor het leugentje van je kind. Zo kan je kind impulsief liegen zonder nadenken, uit angst voor de gevolgen of simpelweg om zichzelf te beschermen…
Kinderen die opgroeien binnen heel strikte regels en grenzen of waar veel zaken verboden zijn, gaan ook vaker liegen: ze willen de normale dingen doen en kunnen, zoals elk kind, maar botsen op boosheid of onbegrip en gaan vaker liegen om zichzelf te beschermen.
Wat kan je doen als ouder?
Als ouder kan je uiteraard een aantal zaken doen. Het belangrijkste is en blijft het goede voorbeeld geven. Wanneer je kind merkt dat je zelf vaak liegt tegen je partner of je familie, dan zal dit gedrag als normaal worden gezien. Probeer dus zelf eerlijk te zijn en ook het belang hiervan aan je kind duidelijk te maken. Eerlijkheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid gaan hand in hand.
Betrap je je kind op een flagrante leugen, probeer dan niet boos te worden en het ga het gesprek aan met je kind. Ben je zeker dat het een leugen is? Waarom heeft je kind gelogen?
Onze maatschappij en sociale regels zijn heel complex en een kind heeft tijd nodig om al deze ongeschreven regels en gedragingen onder de knie te krijgen. Bijvoorbeeld, wanneer iemand vraagt “Zie ik er goed uit in deze kledij?”, dan is dat niet altijd een uitnodiging tot eerlijkheid. Kinderen hebben terecht moeite met de gemengde signalen rond eerlijkheid en beleefdheid. Geen hen dus de tijd om dit stap voor stap te begrijpen.