Humaan immunodeficiëntievirus, kortweg hiv. Het virus dat aids veroorzaakt. Of is dat verleden tijd en zeggen we ‘veroorzaakte’? Dankzij medische innovaties leiden mensen met hiv vandaag een perfect normaal én lang leven. Sensoa-experte Ria Koeck blikt terug en vooruit.
Begin jaren 80: hiv en aids ‘veroveren’ de wereld
Een dokter in San Fransisco merkt hoe fitte jongemannen ten prooi vallen aan een reeks aandoeningen. 1 ding hebben ze gemeen: hun immuniteit daalt zienderogen. De ziekte krijgt de naam aids (acquired immune deficiency syndrome).
Opvallend: alle mannen zijn homoseksueel. Het gevolg? De homogemeenschap wordt scheef bekeken. Pas na enkele jaren vinden wetenschappers de oorzaak van aids: het hiv-virus. Dan is ook duidelijk dat het virus niet enkel homomannen treft.
AZT of Zidovudine
Het allereerste medicijn tegen aids en hiv vertraagt het ziekteproces. De resultaten zijn goed, maar later blijkt dat AZT alleen niet volstaat om hiv te remmen.
“Mensen met hiv slikken vandaag geen tientallen pillen per dag meer”
In 1996: levensreddende combinatietherapie
Al in 1994 wil onderzoeker Joep Lange hiv aanpakken met meerdere medicijnen tegelijk. Velen verklaren hem voor gek, maar 2 jaar later is zijn combinatietherapie dé grote doorbraak. Een mix van hiv-remmende middelen onderdrukt het virus zodanig dat aids niet doorbreekt.
In het begin geven dokters de medicijnen niet direct bij een hiv-diagnose, wel pas wanneer iemands weerstand zo laag is dat hij in een aids-fase zit. Doodzieke mensen komen er opeens bovenop. Het is wel zware medicatie die in hoge dosissen, meermaals per dag, wordt toegediend.
Combinatietherapie
Er wordt een combinatie van hiv-remmers gegeven. Zo wordt hiv een chronische aandoening met een normale levensverwachting.
Eind jaren 90 tot 2012: hiv-medicatie fijnstellen
Dokters zien in dat ze de combinatietherapie veel vroeger moeten opstarten. ‘Hit early, hit hard’ klinkt het. De volgende jaren evolueert hiv-medicatie enorm. Combinaties worden verfijnd, het type medicatie wordt individueel bepaald.
In de beginjaren werkten dokters met 4 tot 5 producten, vandaag zijn er bijna 30 klasses van hiv-medicatie. Mensen met hiv hoeven ook geen tientallen pillen per dag meer te slikken. Alles zit in 1 tot 3 tabletten.
In 2011 is medicatie is zo effectief dat ze het virus in het bloed ondetecteerbaar (= onmeetbaar) maakt. En dat betekent niet overdraagbaar! Is de virale lading zo laag dat je ze niet ziet in het bloed, dan geef je het virus niet door (bij seks zonder een condoom bijvoorbeeld).
Verfijnde combinatietherapie
Dankzij verfijnde combinatietherapie kan iemand met hiv leven met een normale immuniteit. Mét de dagelijkse antivirale middelen. 1 dag zonder medicatie kan niét.
“Leven met hiv vraagt een strikte behandeling, levenslang”
Sinds 2012: preventieve medicatie
Sinds 2012 bestaat er niet enkel een onderdrukkende, maar ook een preventieve behandeling: PrEP-medicatie. Die is bedoeld voor wie (regelmatig) in een risicosituatie zit. Dankzij PrEP raak je niet besmet met hiv.
In België staan beide hiv-behandelingen helemaal op punt. Vergis je niet, dat is niet overal ter wereld zo. De strijd tegen hiv en aids – bij uitbreiding alle soa’s – is niet voorbij. Leven met hiv is géén kleinigheid. Het vraagt een strikte behandeling, levenslang. Therapie stoppen? Geen optie. Je moet je sekspartner(s) inlichten. En van hiv genees je niet.
PrEP (Pre-Expositie Profylaxe)
PrEP is een behandeling in pilvorm voor wie een grote kans loopt op een hiv-besmetting. Maar het vervangt geen condoom en beschermt niet tegen andere soa’s!
In de toekomst: taboe én hiv wegwerken
Het doel? Nóg preventiever werken en de hiv-epidemie de wereld uit helpen. Want dat is mogelijk! Even belangrijk: het taboe rond hiv uitroeien. Films die het beeld schetsen van járen geleden komen niet overeen met de realiteit van de 21ste eeuw.
Wat is hiv wel? Een chronische, maar beheersbare en perfect leefbare infectie. Het sociaal stigma moet weg. Hiv is besmettelijk en gevaarlijk, klopt. Maar énkel zonder behandeling kan het leiden tot de dood.
Hiv is niet gelijk aan aids
- Hiv = een virus
Het dringt je lichaam binnen en bouwt afweercellen om tot virusfabriekjes. Je afweercellen werken niet meer voor je immuniteit, ze maken alleen nog viruscellen. - Aids = een fase
in de hiv-infectie Het evenwicht tussen immuniteit en inkomende ziektekiemen is weg: allerlei infectieziekten kunnen aanvallen. Dán kom je in de aids-fase. Gelukkig belanden mensen met hiv vandaag in België bijna nooit in die fase.