“Ons moemoe begint wat vergeetachtig te worden”, lacht ze als ze weer eens je naam of een afspraak vergeet. Die gaten in haar geheugen zijn soms grappig, maar hoe vaker het voorvalt, hoe moeilijker en confronterender het wordt. Voor de naasten, maar ook voor de persoon met dementie zelf. Hoe ga je om met beginnende dementie?
Hersencellen takelen af
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft 21 september uitgeroepen tot Wereld Alzheimer Dag. Een dag waarop volop aandacht wordt geschonken aan dementie.
Wist je dat dementie op zich eigenlijk geen ziekte is, maar wel een gevolg van een hersenziekte? Verschillende hersenaandoeningen, zoals Alzheimer, Parkinson, frontale kwabdementie … kunnen dementie veroorzaken.
Wat gebeurt er dan in de hersenen? De ziekte tast de hersencellen onherroepelijk aan: ze takelen en sterven af.
Nieuwe dingen opslaan in het geheugen wordt alsmaar moeilijker. En zaken die je al geleerd hebt, verlies je geleidelijk aan. Ja, ook je karakter en gedrag kunnen veranderen.
Dementie genezen?
Dementie volledig genezen is spijtig genoeg niet mogelijk. Maar het is wel te behandelen. Als je van in het begin kiest voor een juiste behandeling, kan je sommige symptomen beter onder controle houden. De persoon met dementie gaat minder snel achteruit en kan dan ook vaak langer thuis blijven wonen. Kortom, een goede zaak voor de levenskwaliteit.
Als je voor het eerst symptomen opmerkt, twijfel niet. Ga zo snel mogelijk langs bij de huisarts. Aan de hand van een eenvoudige vragenlijst kan hij of zij vermoeden of het om beginnende dementie gaat en je doorverwijzen naar een geheugenkliniek. Die heeft alles in huis om uitgebreid onderzoek te doen en een diagnose te stellen.
Dementie behandelen
Hoe behandel je dementie dan het best? De geheugenkliniek zet je perfect op weg. Na de diagnose kan je er ook terecht voor begeleiding, zodat je langer voor jezelf of voor een familielid kan blijven zorgen. Mensen met beginnende Alzheimerdementie kunnen er bijvoorbeeld een geheugentraining volgen.
Er zijn ook heel wat organisaties die informatie, opleidingen en sessies aanbieden om je bij te staan: Alzheimer Liga Vlaanderen, Expertisecentrum Dementie Vlaanderen én ons ziekenfonds. Ook hulpmiddelen kan je bij ons ziekenfonds huren of kopen.
Tips bij beginnende dementie
1. Blijf herinneringen bovenhalen
Maak een fotoagenda met foto’s van (klein)kinderen, vrienden ... Noteer er zoveel mogelijk in. Een overzicht, zelfs van zaken die banaal lijken, geeft een houvast.
2. Doen en bewegen
Neem niet te veel uit handen van een persoon met dementie. Samen klussen, naar de winkel gaan of wandelen: doe vooral wat jullie leuk vinden. Blijf hem of haar uitnodigen voor feestjes en ga op uitstap. Ook al reageert een dement persoon niet meer zoals vroeger, toch kan hij of zij er nog van genieten.
3. Blijf verzorgd
Wassen, tanden poetsen, naar de mani- en pedicure of kapper gaan … een goede lichaamsverzorging is belangrijk, dus waak daarover. Accepteert de persoon met dementie jouw hulp niet? Dan kan je thuiszorg inschakelen om je bij te staan.
4. Eten en drinken
Zorg voor voldoende en gevarieerde voeding. Dikwijls vergeten mensen met dementie te eten, waardoor ze stilaan ondervoed geraken. Lukt eten met mes en vork niet meer zonder knoeien? Wat dacht je van fingerfood? Let erop dat de persoon ook voldoende drinkt, desnoods door bekers te labelen.
5. Pas je communicatie aan
Praat verstaanbaar, rustig en gebruik korte zinnen. Het geheugen testen, corrigeren of tegenspreken heeft geen zin. Het is erg confronterend als je de hele tijd gewezen wordt op wat je niet meer weet of kan. De zintuigen blijven het langst intact. Door iets te ruiken of aan te raken, begrijpt een dement persoon soms beter wat je bedoelt.
6. Samen sterk
Voorkom spanningen en onnodige ruzies. Maak duidelijke afspraken tussen familie en mantelzorgers, bijvoorbeeld over de taakverdeling van de zorg.
7. Schakel hulpmiddelen in
Een 24 uursklok die nacht en dag aanduidt, helpt om het onderscheid tussen de 2 te maken, pictogrammen die bepaalde kamers aanduiden helpen te oriënteren, een bewegingssensor met ingesproken boodschap helpt te herinneren … tal van – soms eenvoudige – hulpmiddelen maken je leven en dat van iemand met dementie gemakkelijker.
8. Een streepje humor
Vergeet niet te lachen. Probeer samen zoveel mogelijk te genieten en te lachen. Kom je in een gênante situatie? Maak er geen drama van of ruzie over. Een beetje humor kan soms wonderen doen.