Een knie- of heupprothese? Die brengt niet alleen onzekerheden met zich mee, maar ook een heleboel vragen. Emian Baliaj, kinesitherapeut in Wijkgezondheidscentrum ‘De Ridderbuurt’ in Leuven, beantwoordt ze graag.
1. Wanneer weet je of je een knie- of heupprothese nodig hebt?
“Vergevorderde artrose is vaak een aanleiding. Maar ook een complexe breuk of erfelijke aanleg kunnen ervoor zorgen dat de specialist beslist om een knie- of heupprothese te plaatsen. Dat is meestal het geval bij oudere personen. Bij iemand die jonger is, proberen we altijd eerst om de klachten te verlichten met oefeningen en door de spieren rond het bot te versterken.”
“Maar voor ouderen is dat soms geen oplossing. Merkt de specialist op dat iemand immobiel wordt? En door de klachten aan knie of heup niet meer stapt of beweegt? Dan kan een prothese een oplossing zijn. Anders ligt die persoon misschien een hele dag in bed. Met een prothese kan de patiënt weer stappen en bewegen. Zo’n prothese maakt echt een groot verschil in levenskwaliteit.”
“Pijn ’s nachts is een belangrijk alarmsignaal”
Alarmsignalen aan knie en heup:
- constante pijn aan knie of heup,
- pijn blijft, zelfs met pijnstilling,
- de gewrichten voelen stijf aan,
- hinder bij dagelijkse activiteiten,
- pijn bij rust of ’s nachts.
Merk je een of meerdere van deze alarmsignalen op? Ga dan langs bij de dokter. Een specialist kan de oorzaak onderzoeken en helpen zoeken naar een oplossing.
2. De specialist spreekt over een knie- of heupprothese. Kan je een operatie toch nog uitstellen of vermijden?
“Dat is een goede vraag. Veel hangt af van je algemene conditie. Soms kan je nog proactief werken met kinesitherapie. Met bewegen en de juiste oefeningen kan je de spieren rond het bot versterken. Ik heb het al meegemaakt dat we zo de levensduur van de gewrichten kunnen verlengen en een operatie uitstellen.”
“Maar soms is er geen andere oplossing dan een operatie. En daar hoef je ook niet bang voor te zijn. Met de juiste oefeningen nadien kan je het nieuwe gewricht perfect gebruiken. Je zal beter kunnen bewegen.”
3. Is een operatie voor een knie- of heupprothese pijnlijk?
“In het ziekenhuis krijg je pijnstilling om de pijn onder controle te houden. Maak je geen zorgen, er zijn specialisten in de buurt.”
“Wat ik altijd aanbeveel, is kinesitherapie opstarten voor de operatie. Waarom? Je krijgt eerst en vooral veel informatie. Over de knie- of heupprothese, over de operatie, over je herstel … Dat geeft een geruster gevoel. Bovendien starten we ook al met oefeningen, wat het herstel achteraf bevordert.”
“De spieren rond de gewrichten versterken, is op elk moment belangrijk”
4. Wanneer mag je na je operatie weer beginnen bewegen?
“Na een operatie voor een knie- of heupprothese verblijven de meeste patiënten 4 tot 5 dagen in het ziekenhuis. Soms is dat iets langer. In het ziekenhuis worden de oefeningen al opgestart: in en uit het bed stappen, zitten, rechtstaan, trappen nemen en met krukken leren stappen.” Meteen bewegen is de beste manier om de protheses te leren gebruiken en je spieren te versterken. Dat helpt ook om de druk op de prothese te verlichten.”
“De eerste 6 weken bouw je de bewegingen geleidelijk op om de knie of heup normaal te leren belasten. In het begin loop je ook met krukken en oefen je om weer zelfstandig te kunnen wandelen. Na 6 weken leer je opnieuw de activiteiten opnemen die voor jou belangrijk zijn en werk je aan het lopen van langere afstanden.”
5. Welke bewegingen of activiteiten kunnen het herstel bevorderen?
- Wandel regelmatig, maar start rustig op en neem pauzes.
- Blijf in beweging. Blijf niet langer dan 1 uur in dezelfde positie zitten.
- Bouw dagelijkse bewegingen langzaam op.
- Na 6 weken (wanneer de wonde genezen is) kan je ook zwemmen.
6. Welke bewegingen vermijd je beter met een prothese?
“De benen kruisen doe je beter niet, dan kan de prothese zelfs verschuiven. De 1ste weken na de operatie is het ook af te raden om te hurken. Extreem hurken doe je met een knie- of heupprothese eigenlijk beter nooit. Naar beneden buigen is ook geen goed idee. Wil je bijvoorbeeld iets van de grond oprapen, dan gebruik je beter een grijper.”
“Gebruik een grijper als je iets van de grond wil oprapen”
7. Wanneer mag je opnieuw met de auto rijden?
“Heel wat mensen willen na hun operatie zo snel mogelijk weer zelfstandig zijn. Autorijden hoort daarbij. In principe mag je na 6 weken weer met de wagen rijden. Maar houd er rekening mee dat je opnieuw moet leren in- en uitstappen. Stap per stap werk je naar dit moment toe. En met de juiste oefeningen zal het telkens beter gaan. Rustig opbouwen en niets forceren is de boodschap.”
8. Wat is de kostprijs om een knie- of heupprothese te laten plaatsen?
Met de zoekmodule op onze website kan je de gemiddelde kostprijs van een ingreep bekijken, per ziekenhuis en per type kamer. Weet dat verzorging op een tweepersoonskamer dezelfde is, maar wel een pak goedkoper.