Alles wat je moet weten over abortus

Cijfers en feiten over abortus

Wist je dat 1 op 5 vrouwen in België een abortus ondergaan in de loop van hun leven? Een ongeplande zwangerschap komt veel vaker voor dan je denkt. Daarom kan je in België tot 12 weken een abortus ondergaan.

Abortus komt het vaakst voor bij vrouwen tussen 20 en 29 jaar. Tienerzwangerschappen maken maar 8 % uit van het totaal aantal abortussen in België. Het is dus een mythe dat vooral tieners ongewenst zwanger raken. Een ongeplande zwangerschap komt voor bij vrouwen van alle leeftijden.

Abortus is een recht

Abortus is een fundamenteel recht. Het is toegestaan door de Belgische wet, erkend als een medische handeling en wordt terugbetaald door het ziekenfonds. Elke vrouw die haar zwangerschap wil afbreken, kan een abortus hebben. Zij alleen beslist daarover. Ook een minderjarig meisje beslist daar zelfstandig over. Ouders of zorgdragers hoeven niet op de hoogte gebracht te worden.

De wet voorziet in een verplichte wachttijd van 6 dagen tussen de 1ste consultatie in het abortuscentrum of ziekenhuis en de ingreep. Enkel omwille van dringende medische redenen kan deze wachttijd ingekort worden.

Tot hoeveel weken kan abortus?

Abortus kan in België tot 12 weken zwangerschap. Dat komt overeen met 14 weken als je begint te tellen vanaf de 1ste dag van je laatste menstruatie. Na een zwangerschapstermijn van 12 weken kan abortus in België enkel als de zwangerschap een ernstige bedreiging vormt voor de gezondheid van de vrouw of als vaststaat dat het kind zal lijden aan een uiterst zware en ongeneeslijke afwijking.

Een abortus later dan 12 weken na de bevruchting zonder deze redenen is in België niet toegelaten. In landen zoals Nederland en Groot-Brittannië wel. Als je in een dergelijke situatie verkeert, kan je terecht bij LUNA vzw (de Unie van Nederlandstalige Abortuscentra) voor een gesprek, informatie en een eventuele verwijzing naar een buitenlandse kliniek. Meer informatie vind je op www.abortus.be.

Privacy

Privacy en discretie staan centraal bij een abortus. De medewerkers zijn gebonden aan het beroepsgeheim en mogen dus je ouders, partner, familie … niet op de hoogte brengen van je bezoek, je vraag om abortus of je ingreep.

De consultatie of ingreep wordt nooit vermeld in je overzicht van terugbetalingen of in je medisch dossier.

Om de zwangerschap te beëindigen heb je als minderjarige geen toestemming nodig van je ouders. De wet bepaalt dat de vrouw zelf beslist, ongeacht haar leeftijd.

Hoeveel kost een abortus?

Als je in orde bent met de ziekteverzekering betaal je voor de volledige begeleiding en ingreep in een abortuscentrum3,80 euro.

De procedure kan ook buiten een abortuscentrum plaatsvinden, bijvoorbeeld in een ziekenhuis. De kosten verschillen dan naargelang de procedure en verdoving. Kies je bijvoorbeeld voor een abortus onder volledige verdoving in een ziekenhuis, dan zullen de kosten voor de anesthesie hoger zijn. Daardoor kom je al snel aan 100 tot 150 euro kosten.

Ben je niet aangesloten of is je aansluiting niet in orde, dan betaal je in principe zelf het totaalbedrag van 482 euro voor de procedure in een abortuscentrum (190 euro tijdens de 1ste consultatie en 292 euro op de dag dat de behandeling start). Ook behandelingen in het buitenland betaal je zelf.

Is dit voor jou moeilijk? Contacteer Solidaris en wij kijken hoe we je verder kunnen helpen. Ook de medewerkers van het abortuscentrum staan klaar om met jou naar oplossingen te zoeken.

Hoe verloopt de procedure?

De 1ste consultatie

De abortuscentra werken enkel op afspraak. Daarvoor neem je telefonisch contact met het centrum. Dat kan op eigen initiatief of na verwijzing door een arts of een hulpverlener.

Hou er rekening mee dat er in België tussen de 1ste consultatie en de abortus zelf een verplichte wachttijd van 6 dagen is. Als je langer dan 6 dagen bedenktijd wil, kan dat natuurlijk ook.

Een consultatie in een abortuscentrum betekent niet automatisch dat je ook voor een abortus zal kiezen.

Tijdens de 1ste consultatie is er ruimte voor een gesprek met een psychosociale medewerker en een medisch onderzoek. Soms is er twijfel over de zwangerschapsduur en wordt met een echografie de precieze duur van de zwangerschap bepaald. Je krijgt uitleg over de bestaande methodes om een zwangerschap te beëindigen en over anticonceptie. Bij twijfel omtrent de beslissing kan een extra gesprek vastgelegd worden.

De 1ste consultatie kan telefonisch gebeuren of in het centrum zelf. Je partner of een vertrouwenspersoon mag meekomen.

Besluit je om je zwangerschap te beëindigen, dan kan je kiezen uit 2 behandelmethoden: een zuigcurettage of de medicamenteuze behandeling (de zogenaamde abortuspil). Ben je 9 weken of langer zwanger, dan is alleen een zuigcurettage mogelijk. Er bestaat niet zoiets als de ‘beste’ methode. Beide hebben voor- en nadelen. De keuze wordt bepaald door de duur van de zwangerschap, jouw situatie, medische achtergrond en persoonlijke voorkeur.

Medicamenteuze behandeling

Een medicamenteuze behandeling is een abortus op basis van medicatie die een miskraam uitlokt. Deze behandeling is enkel mogelijk als je minder dan 9 weken zwanger bent. Voor de medicamenteuze behandeling moet je, gespreid over 2 of 3 dagen, meerdere tabletten innemen. Hierdoor wordt de zwangerschap afgestoten en krijg je een vroeg miskraam. Een medicamenteuze behandeling verloopt in 2 fasen.

In de 1ste fase neem je een tablet Mifepristone in, een medicijn dat ervoor zorgt dat de zwangerschap beëindigt. Het doet de baarmoederhals verweken en verwijden en stimuleert het samentrekken van de baarmoeder. Voor de inname van de Mifepristone kom je naar het abortuscentrum. Je hebt eerst een gesprek met een psychosociale medewerker, waarna je de pil inneemt. Reken erop dat je hiervoor een uur in het centrum bent.

Meestal merk je niets van deze 1ste tablet. Slechts 1 op 5 vrouwen heeft de dag na de 1ste pil al bloedverlies. Dat kan variëren van een klein beetje tot fiks bloedverlies met klonters. Ook als je denkt dat het vruchtzakje al is uitgestoten, is het belangrijk om de behandeling helemaal te voltooien. Moet je overgeven binnen een uur nadat je de tablet heb ingenomen? Neem dan contact op met het centrum.

Voor de 2de fase van de behandeling gebruik je 24 tot 48 uur na de inname van de Mifepristone de tabletten prostaglandine. Die zorgen ervoor dat de baarmoeder samentrekt en veroorzaken zo het afstoten van de zwangerschap. Je brengt de tabletten zelf vaginaal in. Meestal wordt het vruchtzakje na 4 tot 6 uur uitgestoten. Dit gaat vaak gepaard met bloedverlies. Ook verlies je vaak stolsels, dikke stukjes bloed. Daarnaast kun je buikkrampen hebben en misselijk zijn. Soms wordt het vruchtzakje eerder of later uitgestoten; dat is bij elke vrouw anders. Het vruchtzakje ziet eruit als een klein, wittig wattenbolletje met vlokjes.

In de loop van de dag wordt het bloedverlies en de pijn minder. Gebeurt dit niet en blijf je urenlang heel ernstig bloeden? Neem dan contact op met het abortuscentrum of met je huisarts.

Ook nadat je de pillen hebt genomen, blijf je nog een tijdlang bloed verliezen. Het bloed kan stolsels bevatten. Soms duurt dit een week, maar het kan ook tot de volgende menstruatie duren. Je wordt na 4 tot 6 weken voor het eerst weer ongesteld. Na de behandeling kan je meteen weer zwanger worden. Begin daarom direct met anticonceptie. Wil je een spiraaltje laten plaatsen? Dan kan dat tijdens of na je eerste menstruatie.

Zuigcurettage

De zuigcurettage is een medische ingreep waarbij het baarmoederslijmvlies met een smal buisje wordt weggezogen. De zuigcurettage duurt ongeveer vijftien minuten en wordt onder plaatselijke verdoving uitgevoerd. Je mag iemand meebrengen die jou vergezelt. Na de behandeling rust je nog even uit in het centrum. Tijdens en na de behandeling word je begeleid door een hulpverlener. Je verblijft in totaal 1 tot 3 uur in het centrum.

Tijdens je verblijf doorloop je de volgende stappen:

Je krijgt een middel dat je baarmoerdermond week maakt (Misoprostol). Dit moet ongeveer 60 minuten inwerken.
Voor de behandeling zelf neem je plaats op een gynaecologische stoel.
De baarmoedermond wordt plaatselijk verdoofd en wijder gemaakt. Een plaatselijke verdoving betekent dat je een prikje krijgt bij je baarmoedermond. Daardoor zal je op die plek geen pijn voelen. De binnenkant van je baarmoeder is echter niet verdoofd, waardoor de behandeling niet volledig pijnloos is. Je kan buikkrampen krijgen, zoals tijdens je menstruatie.
Met behulp van een speculum (eendenbek) brengt de arts een smal buisje in je baarmoederholte. Via dat buisje wordt je baarmoeder leeggezogen. Dit zuigen duurt ongeveer 1 à 2 minuten. Ben je meer dan 13 weken zwanger, dan duurt de behandeling 10 tot 20 minuten.
Bij het leegzuigen van de baarmoederholte trekt de baarmoeder samen, wat tijdelijk matige tot fikse krampen kan veroorzaken.
Je gaat naar de rustkamer waar je blijft tot je je goed voelt. Een hulpverlener blijft bij je in de buurt. Als alles normaal verloopt, kun je daarna naar huis.

Controleraadpleging

De arts beslist na de behandeling of een controle in het abortuscentrum nodig is. In dat geval zal er ook een afspraak voor de controleraadpleging gemaakt worden. Als je verwezen bent door je huisarts of gynaecoloog, kan er soms ook afgesproken worden dat een controle daar kan plaatsvinden. Als je verwezen bent door een arts ontvangt die, mits je akkoord, een verslag van het LUNA-abortuscentrum.

Psychosociale nazorg

Als je na je abortus nood hebt aan een gesprek, kan je bij LUNA vzw terecht. Je partner kan – ook zonder jou – terecht indien die een gesprek wenst. Je maakt hiervoor telefonisch een afspraak. Dit extra gesprek is gratis.

Inhoud in samenwerking met LUNA vzw.