Astma

Soorten astma

Bij astma zijn de luchtwegen chronisch ontstoken of overgevoelig waardoor ze te fel reageren op ongevaarlijke prikkels zoals koude lucht of stuifmeel. Daardoor kan je een astma-aanval krijgen: je luchtwegen vernauwen plots en maakt ademen moeilijk. Ongeveer 5 tot 10% van alle Belgen heeft astma. Dat zijn 1 miljoen mensen.

Er bestaan 2 types van astma:

Allergisch astma (ook wel atopische of extrinsieke astma genoemd) is een reactie op lichamelijk contact met een stof waarvoor je allergisch bent. Het kan gaan om iets wat je ingeademd hebt, zoals huidschilfers van een dier, uitwerpselen van huisstofmijt of stuifmeel. Of het kan iets zijn dat je hebt gegeten zoals ei, koemelk of tarwe.
Niet-allergisch astma (ook wel niet-atopisch of intrinsiek astma genoemd) is astma waarbij tests geen specifieke allergie kunnen aantonen. Prikkels kunnen bijvoorbeeld rook, luchtvervuiling of inspanning (inspanningsastma) zijn.

Soms wordt astma veroorzaakt door een specifieke stof waar je enkel op je werk mee in aanraking komt. Dat heet beroepsastma. Denk je dat je beroepsastma hebt? Dan kan je een aanvraag voor een vergoeding indienen bij het Fonds voor Beroepsziekten .

Symptomen en diagnose

De belangrijkste klachten zijn:

kortademigheid, benauwdheid, gebrek aan adem, ademnood
beklemmend gevoel op de borst
piepende ademhaling
hoesten
slijmen ophoesten

Tijdens een astma-aanval komen de symptomen plots op. Een onbehandelde astma-aanval kan enkele uren tot verschillende dagen duren. Je hoeft niet alle klachten samen te hebben. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld alleen last van hoesten, anderen alleen van kortademigheid.

Diagnose via een blaastest

Vermoedt de arts dat je astma hebt? Dan zal hij via een blaastest je longfunctie testen. Een blaastest of spirometrie meet hoe snel en hoeveel lucht je in één keer kan uitblazen. Is dat minder dan te verwachten in vergelijking met een gezond persoon? En verbetert het resultaat na het gebruik van een luchtwegverwijdend geneesmiddel? Dan is de diagnose astma heel waarschijnlijk.

Allergietests

Wordt de astma veroorzaakt door een allergie? Dan is het belangrijk om op te sporen waar je precies allergisch aan bent. Dat kan via een bloed- of een huidpriktest. Bij een bloedtest controleert de dokter of je antistoffen in je bloed hebt. Bij een huidpriktest brengt de dokter allergenen aan op je huid en kijkt hij of je erop reageert.

Ik heb astma, wat nu?

Van astma kan je niet genezen, maar er bestaan wel medicijnen die de ziekte onder controle kunnen houden. Ontdek wat je kan doen om astma-aanvallen zoveel mogelijk te voorkomen.

Geneesmiddelen houden je astma onder controle

Er ontstaan 2 soorten geneesmiddelen:

Noodbehandeling met luchtwegverwijderaar zet je luchtwegen weer open als een astma-aanval ze vernauwen. Je gebruikt het tijdens een aanval, of preventief als de kans op een aanval groot is.
Onderhoudsbehandeling of basisbehandeling met een ontstekingswerend middel onderdrukt de ontsteking van de luchtwegen en voorkomt zo astma-aanvallen. Zo heb je de noodbehandeling (bijna) niet meer nodig.

Beide geneesmiddelen adem je in zodat ze snel in je longen komen. Het is belangrijk dat je de inhalator goed gebruikt zodat de medicijnen in je longen terechtkomen en niet in je mond. Je arts, verpleegkundige of apotheker kunnen je de juiste techniek tonen.

Aanvallen voorkomen

Een astma-aanval voorkom je door:

De prikkels te vermijden die bij jou een aanval uitlokken.
Je geneesmiddelen goed te gebruiken. Een ernstige astma-aanval doet meer kwaad dan de bijwerkingen van de geneesmiddelen. Stop ook niet zomaar met je medicatie. Bespreek dit altijd eerst met je arts.
Rook je? Probeer dan te stoppen. (Passief) roken verergert je symptomen. Door de rook vernauwen je luchtwegen sneller waardoor je meer last krijgt van benauwdheid, slijmen en hoesten. Roken zorgt er ook voor dat je geneesmiddelen minder goed werken waardoor het moeilijker is je astma onder controle te houden. En het verhoogt de kans op COPD. Lukt het niet om te stoppen? Rook dan altijd buiten. Als je binnen rookt, blijven de schadelijke rookdeeltjes heel lang hangen. Zelfs als je je huis regelmatig verlucht, grondig schoonmaakt of enkel rookt bij een open venster.

Sporten met astma

Als je astma hebt, is het belangrijk om voldoende te bewegen. Sommige mensen durven niet bewegen uit schrik dat ze zo een aanval uitlokken. Dat kan inderdaad gebeuren. Maar als je astma door geneesmiddelen onder controle is, kan je sporten zoals iedereen.

Tips om te sporten met astma

Warm eerst op. Geef zeker in de winter je longen tijd om te wennen aan een plotse verandering van luchttemperatuur. Is het heel koud? Dan kan het helpen om door een sjaal te ademen.
Bouw je activiteit geleidelijk op.
Neem tijd om af te koelen.
Hou je noodgeneesmiddel bij de hand. Neem voordien een pufje als je weet dat je een aanval kan krijgen.
Krijg je tijdens de inspanning een aanval, neem dan een pufje en hou het die dag voor bekeken. Raadpleeg je dokter als het te vaak gebeurt. Misschien moet je behandeling aangepast worden.
Sport niet buiten als er smog- of ozonalarm is. Op een warme zomerdag sport je beter voor de ochtend- of na de avondspits.
Ben je allergisch voor pollen? Dan is het ideale sportmoment vlak na een regenbui. De regen slaat de pollen neer en de lucht is minder droog.

Welke sporten vermijd je best?

Diepzeeduiken met flessen wordt afgeraden. Als je onder water een aanval krijgt, kan je niet meteen naar het wateroppervlak stijgen.
Zwemmen kan voor sommige mensen met astma een probleem zijn door de chloordampen. Tegenwoordig worden zwembaden echter strenger gecontroleerd dan vroeger.
Wandelen of sporten op grote hoogte. Je kan misschien meer last krijgen door de koude lucht of de zwaardere inspanning in de ijle lucht. Aandachtig zijn is de boodschap.

Meer informatie

Wens je meer informatie over astma? Download dan deze items: