Denk je bij ergotherapie aan ouderenzorg en ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis laten wonen? Dat is inderdaad waar onze ergotherapeuten veel mee bezig zijn. Maar er is meer. Ergotherapeuten Caroline Van Herck en Annelies Huyskens vertellen wat zij doen.
1. Ergotherapie helpt mensen met dementie
Het is veel minder geweten, maar voor mensen met dementie kunnen ergotherapeuten heel wat betekenen. Het is dikwijls niet meteen duidelijk waaraan deze patiënten en hun mantelzorgers nood hebben. Toch voelen ergotherapeuten aan wat het probleem is. Ze zijn creatief in hulpmiddelen aanbieden en zoeken naar oplossingen.
Dat kunnen geheugensteuntjes zijn, zoals een medicatiedoosje. Maar ook hulpmiddelen voor het onthouden van afspraken. Of het gebruik van pictogrammen op kastdeuren om alles terug te vinden. Het zijn kleine tips die helpen om makkelijk je weg te vinden in je eigen huis.
“We geven ook tips voor het slaapritueel. Speel met licht en donker, wanneer het slaaptijd is bijvoorbeeld. Maak het ’s avonds duister en gebruik een sfeerlichtje, zodat je je hersenen laat voelen dat het bijna slaaptijd is. Dat is interessant voor mensen die dag en nacht omdraaien. Iets anders: zorg ervoor dat je 's nachts de weg naar het toilet goed verlicht, zodat die meteen opvalt. Mensen met dementie vertonen vaak onrustig gedrag. Wat is de oorzaak? Samen met de mantelzorger zoeken we naar oplossingen”, zegt Caroline.
“Zo is er een voelschort. Op zo’n schort worden belletjes, ritsen, stukjes stof of knopen gehangen. Personen met dementie kunnen eraan voelen, prutsen of friemelen. Dat prikkelt hun zintuigen en houdt hen alert. Het is een activiteit die zorgt voor rust en vertrouwen. En het maakt soms ook een gesprek makkelijker, omdat het mensen uit hun sociaal isolement haalt.”
“Wij voelen aan, testen en zijn creatief in het aanbieden van hulpmiddelen”
2. Ergotherapie helpt mensen met spierziekten, na een ongeval of een hersenletsel
Ergotherapeuten stellen klassieke hulpmiddelen in huis voor, zoals handgrepen, een douchestoel of een toiletverhoger. Dat doen ze niet alleen voor ouderen, maar ook voor iemand die revalideert of na een ongeval.
“Mensen zijn gewoontebeestjes. Vaak zijn ze jarenlang gewoon om iets op een bepaalde manier te doen. En opeens gaat dat niet meer. Door een spierziekte of na een ongeval. Maar de oplossing kan dan onverwacht eenvoudig zijn,” weet Annelies.
“Een kleine aanpassing is soms al voldoende. Bijvoorbeeld een kastje of zetel verplaatsen, of een tapijt wegnemen. Ook nieuwe methode aanleren kan een hele verademing zijn.”
Ergotherapeuten kunnen daarnaast tips geven en technieken aanleren die je helpen bij het wassen, aankleden en naar het toilet gaan. Maar ze geven ook raad bij huishoudelijke taken: koken, poetsen of boodschappen doen.
“Een kleine aanpassing of het aanleren van een nieuwe methode kan een verademing zijn”
3. Ergotherapie helpt bij de indeling van de woning
“Wij hebben altijd een meter bij,” zegt Caroline. “Soms stellen we verbouwingen voor. Die moeten natuurlijk echt uitvoerbaar zijn in je huis én financieel haalbaar. Als we voorstellen om de badkamer aan te passen, houden we bij de formulering van ons advies altijd rekening met de ligging van de waterleidingen en afvoerbuizen.”
“We meten alles na en kijken waar in de badkamer de douche het beste staat. Wat de voor- en nadelen zijn. En we houden het niet bij 1 ruimte, maar kijken altijd naar het totaalplaatje: kan de persoon makkelijk naar de badkamer gaan en is het bijvoorbeeld mogelijk om een traplift te plaatsen?”
“Dat gieten we allemaal in een visueel plan. Onze voorstellen zijn suggesties, uiteraard beslissen de mensen zelf wat ze wel of niet doen.”
4. Ergotherapie voorkomt valpartijen
Ergotherapie helpt kwetsbare ouderen om op een veilige en zelfstandige manier zo lang mogelijk thuis te wonen. Valpreventie is daarbij erg belangrijk. Ergotherapeuten geven aan wat de belangrijkste risicofactoren zijn. Zo kunnen ze gericht advies geven om valpartijen te voorkomen.
Een veilige omgeving is al een 1ste goede stap, maar soms zit het echt in iets heel kleins. Denk aan de schoenen die je draagt of hoe je dagindeling eruitziet.
De angst om te vallen vergroot vaak ook de kans om te vallen. Ergotherapeuten maken die angst bespreekbaar en zoeken naar oplossingen. Bijvoorbeeld met een personenalarm, dat mensen makkelijk rond hun nek kunnen dragen. Als het nodig is, kunnen ze daarmee snel hulp inroepen. Met een druk op de knop praat je met de alarmcentrale, die de situatie inschat en eventueel je opgegeven contactpersonen waarschuwt of de hulpdiensten belt.
5. Ergotherapeuten helpen je zo lang mogelijk thuis te wonen
“Wij zorgen ervoor dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen”, vertelt Annelies. “Vaak hebben ouderen schrik dat wij hen uit hun huis gaan halen. Dat is helemaal niet zo. Veel mensen willen niets liever dan thuis blijven wonen. Daarom kijken we hoe dat op een veilige en verantwoorde manier mogelijk is.”
6. Onze ergotherapeuten geven geen geld aan mensen met een handicap
Maar zij kunnen wel helpen bij een aanvraag bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) of informatie geven over premies. Zij werken hiervoor nauw samen met onze Dienst Maatschappelijk Werk. Wanneer nodig verwijzen ze je naar hen door.
Als het gaat om woningaanpassingen en verbouwingen, houden zij natuurlijk rekening met jouw financiële mogelijkheden. Onze ergotherapeuten beperken zich tot advies geven. De aanpassingen zelf doen zij niet. Zij kunnen jouw vraag wel doorgeven aan Zorg en Meer. Waarna firma’s van bijvoorbeeld trapliften aan huis komen en een offerte kunnen opmaken.
7. Onze ergotherapeuten helpen geen kinderen met schrijfproblemen
Kinderen met schrijfproblemen of leerproblemen kunnen inderdaad gebaat zijn bij ondersteuning door ergotherapie. Maar deze vorm van begeleiding bieden onze ergotherapeuten niet.
Ze laten je natuurlijk niet aan je lot over, maar verwijzen dan door naar zelfstandige ergotherapeuten of logopedisten die zich daarin specialiseren. Kinderen met een handicap die woonaanpassingen nodig hebben, kunnen dan weer wel een beroep doen op onze ergotherapeuten.