Iedereen neemt al eens een pilletje of een ander geneesmiddel. En naar de apotheek gaan kan wel wat kosten, zeker als je meerdere medicijnen nodig hebt. Hoe komt het dat geneesmiddelen soms zo duur zijn? En hoe kan je medicatie betaalbaar houden? Alain Bourda, apotheker en coördinator geneesmiddelenbeleid bij Solidaris, legt uit.
Verschillende geneesmiddelen, verschillende prijzen
Als je bij de apotheek een geneesmiddel koopt, merk je dat er prijsverschillen zijn. Het ene geneesmiddel betaal je helemaal uit eigen zak, terwijl je voor een ander een terugbetaling krijgt. Op het kasticket van de apotheek zie je:
- of er een terugbetaling is
- hoeveel je ziekenfonds ten laste neemt (kijk bij ‘tussenkomst ziekteverzekering’ of een gelijkaardige omschrijving)
- en hoeveel je zelf betaalt.
Bepaalde geneesmiddelen worden dus terugbetaald. In sommige gevallen is de terugbetaling volledig en betaal je niets. In andere gevallen is de terugbetaling gedeeltelijk en betaal jij je persoonlijk aandeel (het remgeld). Dat je voor bepaalde medicatie niets of een lagere prijs betaalt, is dankzij onze sociale zekerheid en je ziekenfonds, die alle of een deel van de kosten dragen.
Een geneesmiddel is terugbetaalbaar als het voldoet aan 4 voorwaarden:
- De apotheker krijgt een voorschrift opgesteld door een huisarts, een specialist, een tandarts of een vroedvrouw.
- De apotheker levert het geneesmiddel af.
- Het geneesmiddel staat op een van de lijsten van de geneesmiddelen waarvoor een terugbetaling voorzien is. Meer informatie vind je op de website van het RIZIV, Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering.
- De terugbetalingsvoorwaarden worden gerespecteerd.
Maar je kan ook geneesmiddelen krijgen zonder voorschrift van de dokter. Dat zijn de zogenaamde OTC-geneesmiddelen (Over The Counter) of geneesmiddelen in vrije verkoop. Die worden niet terugbetaald. En ook in die categorie geneesmiddelen zie je vaak grote prijsverschillen.
Er is een kleine categorie van OTC-geneesmiddelen waarvoor je toch een terugbetaling krijgt als je een voorschrift hebt. Heb je geen voorschrift, dan betaal je het volledig zelf. Een voorbeeld is cetirizine, een middel tegen allergie.
Patent beïnvloedt prijs
Het ene geneesmiddel is veel duurder of net een pak goedkoper dan het andere. Hoe komt dat? “Het zijn de farmaceutische bedrijven die de geneesmiddelen maken die de prijzen vastleggen. Want zij zijn de eigenaar van hun product.”
“Ze hebben een patent op dat middel. Dat wil zeggen dat geen enkele andere firma dat geneesmiddel kan maken en in de handel kan brengen”, verduidelijkt Alain Bourda.
Generisch = goedkoper
Na een tijd vervalt het patent, meestal na 10 jaar. De maximumprijs van het geneesmiddel daalt dan sterk, volgens wettelijke bepalingen. En op dat moment kunnen ook andere fabrikanten met dezelfde formule een variant maken van het merkgeneesmiddel.
Dat geneesmiddel krijgt dan meestal de naam van het werkzame bestanddeel dat wordt gebruikt (stofnaam), gevolgd door de naam van de firma.
De generieke variant van het geneesmiddel mag niet duurder zijn dan de intussen verlaagde maximumprijs van het originele geneesmiddel. En de firma kan zelf beslissen om de prijs verder te verlagen.
Maar hoe komt het precies dat geneesmiddelen goedkoper kunnen worden zodra het patent vervallen is? “Omdat de farmaceutische bedrijven die generische geneesmiddelen produceren, geen geld meer moeten investeren in onderzoek vooraf. Ze moeten geen dure studies herhalen die het bedrijf van het merkgeneesmiddel wél moest doen. Om het geld dat naar research ging terug te winnen, vraagt het merkbedrijf een patent aan en houdt het de prijs hoog.”
Andere naam, zelfde kwaliteit
Een generisch geneesmiddel werkt even goed en is even veilig als het oorspronkelijke medicijn. Het ziet er misschien anders uit (andere kleur, vorm …), maar het voldoet aan dezelfde strenge kwaliteitseisen als merkgeneesmiddelen. Anders krijgt het geen vergunning voor productie.
"Een generisch geneesmiddel werkt even goed en is even veilig als het oorspronkelijke medicijn"
“Toch blijven sommige mensen twijfelen aan de kwaliteit en hangt er soms een negatief beeld rond generische geneesmiddelen. Dat is onterecht, er is geen enkele reden om aan te nemen dat deze medicatie minder goed is”, benadrukt Bourda.
Prijzen van geneesmiddelen liggen te hoog
Ondanks het aanbod aan goedkopere geneesmiddelen, blijven de prijzen voor medicatie hoog. Te hoog. En die prijzen leggen een grote druk op onze sociale zekerheid. “We hebben geluk dat we heel wat geneesmiddelen terugbetaald krijgen. Maar als de prijzen voor innovatieve geneesmiddelen blijven stijgen, komt die terugbetaling in gevaar”, weet Bourda.
“Vandaag is er iets meer dan 5 miljard euro voor de terugbetaling van medicijnen. Dat is toch een serieus bedrag. Maar door de grote winsten die de farmaceutische bedrijven maken op hun geneesmiddelen, dreigt zelfs zo’n budget niet meer voldoende te zijn om medicatie voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden.”
“Onze sociale zekerheid kan een beperkt aantal geneesmiddelen terugbetalen. Het aanbod aan terugbetaalde middelen en het aantal mensen dat een terugbetaling kan krijgen, kunnen we op deze manier niet meer uitbreiden.”
Prijzen zijn niet duidelijk
Een 2de probleem is het gebrek aan duidelijkheid over hoe de prijzen van medicatie tot stand komen. Farmaceutische bedrijven geven geen zicht op de manier waarop ze precies de prijs van een geneesmiddel bepalen.
“Het klopt dat een fabrikant veel onderzoeks- en productiekosten maakt als hij een geneesmiddel ontwikkelt. Maar over hoeveel geld het precies gaat, weten we eigenlijk zelden of nooit”, zegt Bourda.
De juiste prijs voor geneesmiddelen
Als farmaceutische bedrijven een te hoge prijs blijven opleggen voor hun medicijnen, bestaat het risico dat de sociale zekerheid de nieuwe medicijnen niet meer kan vergoeden. Dat willen we voorkomen. “Want we willen net meer geneesmiddelen terugbetalen voor meer mensen”, stelt Bourda.
Daarom start Solidaris een petitie om rechtvaardige prijzen te eisen van de farmaceutische bedrijven. Met 25 000 handtekeningen kunnen we een wetsvoorstel op de agenda van de Kamer zetten. Wil jij ook dat onze gezondheidszorg toegankelijk blijft voor iedereen? Teken dan onze petitie 'De juiste prijs voor geneesmiddelen'.
Hoe vind je het goedkoopste geneesmiddel?
1. Vraag aan je apotheker het goedkoopste geneesmiddel
Geneesmiddelen die je zonder voorschrift bij de apotheker krijgt, zijn normaal gezien niet terugbetaald. Koop je een medicijn zonder voorschrift van de dokter? Vraag dan het goedkoopste geneesmiddel aan je apotheker. Je kan er gerust 40 % mee besparen.
2. Vraag een voorschrift op stofnaam
Sommige geneesmiddelen krijg je enkel op voorschrift. Vraag gerust dat je dokter het geneesmiddel voorschrijft op stofnaam. Dan geeft de apotheker je sowieso het goedkoopste alternatief.
3. Zoek het goedkoopste geneesmiddel op
Check via onze tool ‘Goedkoopste geneesmiddel’ welke medicatie het voordeligst is.
Snel en makkelijk het goedkoopste geneesmiddel opzoeken, waar je ook bent?Download onze gratis app via de Play Store of de App Store.
Nog meer tips om minder te betalen voor je medische zorg? Ontdek ze op www.niksteveel.be.