Gezondheidszorg evolueert constant. 100 jaar geleden was het sciencefiction, vandaag transplanteren dokters een volledig gezicht. Onze wereld wordt alsmaar digitaler en de geneeskunde volgt. Maar geen zorgen: je dokter wordt nog lang niet vervangen door een robot. Een blik op de toekomst met professor Koen Kas.
Gezondheidszorg via signalen
Koen Kas is dokter en professor en de oprichter van Healthskouts, dat zorginstellingen inspireert met de allernieuwste ontwikkelingen. Hij droomt van een wereld waarin we niet meer ziek worden.
Pardon, niet meer ziek? Ja, een wereld waarin we vroeg signalen oppikken die erop wijzen dat iemand ziek zal worden, waardoor we op tijd ingrijpen. Nog vóór er klachten opduiken. Noem Koen Kas een gezondheidsfuturoloog. Maar géén fantast. Wat hij voor ogen heeft, zit er wel degelijk aan te komen.
Terug in de tijd tot vandaag
Ziek? Niet betalen
“Wij zijn het gewoon om de dokter te betalen als we ziek zijn. Maar 2200 jaar geleden werden in China de artsen betaald om mensen gezond te houden. Ze leefden in het dorp en hielden iedereen van dichtbij in de gaten. De arts merkte het op als iemand anders was of deed, en kon snel bijsturen. Werd iemand toch ziek? Dan hoefde die de dokter níet te betalen”, knipoogt Kas.
“Nu reageren we pas als we ziek worden. Dan proberen we te genezen. Natuurlijk werken we vandaag al met vernieuwende middelen en behandelingen. Jaren geleden was kanker bijvoorbeeld nog niet makkelijk behandelbaar. Vandaag gaan mensen dood mét, maar niet per se door kanker. De kanker is niet altijd meer de oorzaak van hun dood.”
“We weten beter hoe bepaalde tumoren ons immuunsysteem omzeilen. Zo zijn een aantal kankers goed behandelbaar. We hebben een innovatieve geneeskunde, maar toch is er nog meer mogelijk.”
“Een postpakje is beter af dan een patiënt. Niet normaal, toch?”
Blik op de gezondheidszorg van morgen
Track & trace de patiënt
“Ziektezorg moet echte gezondheidszorg worden: mensen gezond houden. Dat kan als een dokter weet wat hij moet aanpassen bij een patiënt. Niet met pillen, maar met een wijziging in gedrag”, stelt Kas.
“Ik wil als arts een waarschuwing zien. Net zoals het verklikkerlichtje in je auto dat zegt dat je naar de garage moet. Daarvoor moet ik voldoende gegevens van mijn patiënt hebben.”
“Als ik een pakketje verstuur, kan ik constant volgen waar het zit. Maar van mijn patiënt met kanker, alzheimer, hartproblemen ... weet ik slechts 10 uur per jaar iets: als hij op consultatie komt, kan ik data verzamelen. De andere 8750 (!) uur weet ik niets. Een postpakje is beter af dan een patiënt. Niet normaal, toch?”
Gezondheidszorg heeft gegevens nodig
“Artificiële intelligentie (AI) laat ons toe om 24/7 bij de patiënt te zijn. We kunnen wearables gebruiken: draagbare toepassingen (bijvoorbeeld een smartwatch of elektronische armband) op het lichaam die constant gegevens over je gezondheid versturen en ontvangen.”
“Vandaag meet ik met een pleister op je lichaam je hartslag vanop afstand. Fantastisch, maar ik wil dat doen zónder die pleister. De technologie die nu zichtbaar is, zal verdwijnen in de achtergrond en ons gezond houden. Met die technische snufjes stuurt je dokter bij als het nodig is.”
Ziekenhuis zonder bedden
Zijn die AI-gegevens betrouwbaar? “Zeker. Een mooi voorbeeld is Mercy Virtual in Missouri (VS)”, zegt Kas. “Dat ziekenhuis ziet er aan de buitenkant uit zoals elk ziekenhuis. Maar binnen ... staat geen enkel bed. 700 patiënten worden thuis gevolgd. Dokters en verplegers behandelen vanop afstand. Dokters worden vervangen, denk je? Fout!”
“Door alle nieuwe snufjes wordt je dokter net menselijker”
Sprong naar de toekomst
Dokter wordt geen robot
Een dokter die AI gebruikt, wordt niet vervangen door een robot, weet Koen Kas. “Integendeel. Door alle nieuwe snufjes wordt je dokter net menselijker. Maak kennis met Suki, een toestel waarmee je dokter jullie gesprek opneemt en meteen alles verwerkt in je dossier.”
“Het resultaat? Je dokter zit niet meer te typen of schrijven terwijl hij met je praat. Hij heeft meer tijd om echt met je bezig te zijn, naar je te luisteren. Alsjeblieft: een menselijkere dokter, dankzij digitale technologie.”
“Het doel de volgende 5 jaar? Voorspellende geneeskunde uitbouwen: weten wanneer een ziekte of klachten eraan zitten te komen. Over 10 jaar? Overschakelen naar preventieve geneeskunde: voorkomen dat een ziekte uitbreekt. Vandaag brengen we ons DNA, onze unieke genetische code, in 3 uur tijd in kaart. De vraag is: wat doen we ermee? Wil je weten wat er met jou kan gebeuren?”
Gezondheidszorg op maat
“Als ik die vraag stel aan mijn studenten, willen 4 op de 5 het níet weten. Waarom? Door Angelina Jolie. Zij verloor haar mama aan eierstokkanker. Ze liet haar DNA analyseren en wat bleek? Ze had aanleg voor borst- of eierstokkanker. Dus liet ze preventief haar borsten amputeren.”
“Maar dan zeg ik: wist je dat er bh’s in ontwikkeling zijn met een warmtesensor aan de binnenkant, die merkt wanneer een tumor zich ontwikkelt en zegt wanneer het tijd is om in te grijpen?”
“Kortom: ook al heb je aanleg, het kan zijn dat je de ziekte niet krijgt. Als je door voorspellende technieken weet wanneer er écht gevaar dreigt, dan kan de dokter pas ingrijpen als het nodig is. Niet eerder. Als ik het zo uitleg, willen 4 op de 5 studenten wél hun DNA-code kennen. Zo personaliseren we over enkele jaren de geneeskunde. Gezondheidszorg volledig op maat.”
Zo ziet innovatie eruit
Er bestaan nu zo’n 215 goedgekeurde digitale tools. 60 % bedoeld voor de arts en 40 % voor de patiënt. Op www.digitalhealth.be vind je een volledige lijst met apps en toepassingen. Benieuwd naar interessante digitale hulpmiddelen?