Contracten, formulieren, rekeningen ... Als je niet (goed) kan lezen of schrijven, val je snel uit de boot. 1 op de 7 Vlaamse volwassenen is laaggeletterd. Ronny (60) weet er alles van. Op zijn 49ste beslist hij om opnieuw les te volgen. Een keuze die zijn leven compleet omgooit.
Laaggeletterd, maar weinig begrip
Aan zijn schoolperiode bewaart Ronny geen goede herinneringen. “Als je niet kan lezen of schrijven, word je als ‘dommerik’ bestempeld. ‘Heb je het nu nog niet begrepen? Ga maar achteraan zitten’, riep de leraar. Ik bracht bijna mijn hele schooltijd op de achterste rijen door. Ik was elk jaar geslaagd, maar met de hakken over de sloot.”
“Ook thuis was er niet veel begrip. Begrijpelijk. Mijn vader was havenarbeider, mijn moeder huisvrouw en we waren met 5 kinderen. Dat betekende: de eindjes aan elkaar knopen. Beter leren lezen en schrijven was niet aan de orde.”
Zware jaren
Op zijn 14de beslist Ronny om te gaan werken bij een kleine aannemer. Ook daar wordt hij geconfronteerd met het feit dat hij laaggeletterd is. “‘Meet dat eens, Ronny.’ Of ‘lees die handleiding eens’. Alleen lukte dat niet. Het waren zware jaren”, herinnert hij zich. “Anderhalf jaar later startte ik bij een meubelfabrikant. Dat ging beter, omdat ik er altijd hetzelfde moest doen.”
Met een ‘t’ of een ‘d’?
Maar in het dagelijkse leven viel het me alsmaar zwaarder dat ik niet goed kon lezen en schrijven. Weet je dat ik in het postkantoor zenuwachtig werd, als ik ‘Gelezen en goedgekeurd’ moest schrijven? Was dat met een ‘t’ of een ‘d’?”
“Ik zat jaren in een voetbalclub. Ooit vroegen ze of ik voorzitter wilde worden. Ik durfde niet, omdat ik dan verslagen moest schrijven. 1 keer maakte ik een verslag en morste ik bewust koffie op mijn blad. Zo kon mijn vrouw het opnieuw schrijven, zonder fouten. Mijn 1ste liefdesbrief liet ik door mijn beste vriend schrijven.”
Voor het eerst ‘goed’
Op zijn 49ste beslist Ronny dat het zo niet verder kan. “We kregen plots een telefoonrekening van 180 euro in de bus. Die was zo hoog, omdat ik niet durfde te sms’en.” Ronny bekent dat hij laaggeletterd is aan een vriendin. Die werkt bij een Centrum voor Basiseducatie en overhaalt hem om weer les te volgen.
Zijn ‘screening’ is al een 1ste beproeving. “Ik kreeg de opdracht om een tekstje te schrijven en wist dat er tientallen fouten in stonden. Toch vond de lerares het goed. Je moet weten, het woord ‘goed’ heb ik tijdens mijn schoolcarrière nooit gehoord. Ik herinner me vooral frustraties en schaamte.”
Anderen inspireren
10 jaar later is Ronny een tevreden man. Hij voelt zich herboren. “Ik hoop dat mijn verhaal anderen inspireert om dezelfde stap te zetten. Het veranderde mijn leven en ik dank de fantastische leerkrachten die me zover gebracht hebben.”
“Een tijdje geleden kochten we een nieuwe auto. Voor het eerst kende ik mijn wagen voor ik hem had, omdat ik de handleiding van a tot z had gelezen. Je weet niet hoeveel deugd dat deed”, knipoogt hij.