Een psychose, wat is dat eigenlijk? Bij een psychotische ervaring staat alles rond jou haaks op hoe jij de wereld ziet. Je beleving komt niet overeen met de realiteit van de anderen. “Het is surrealistisch, soms niet onder woorden te brengen”, zegt Sien (29), die 2 psychotische episodes had sinds het begin van de coronacrisis.
Toch praat Sien (29) eerlijk over wat haar overkwam. Om het proberen bevattelijk te maken. Voor zichzelf en anderen.
Doorschieten in euforie een spiritualiteit
“Mijn 1ste psychose was in volle lockdown. Het startte met een euforisch gevoel. Ik begon me te verdiepen in spiritualiteit en stortte me op literatuur daarover. Ik ben optimistisch van aard en wilde er het beste van maken”, vertelt Sien.
“Ik woonde maar net samen met mijn vriend. Alles was nieuw en spannend, veel liefde en dopamines. Ik studeerde en mijn job in de koffiebar viel weg. Dus ik kroop in mijn heel eigen bubbel. Ik vond zoveel mooie wijsheden in spiritualiteit, maar ik schoot door. Want dan volgden mijn diepste angsten.”
“Wie ben ik? Wat doe ik hier? Wat is de betekenis van alles? Allerlei grote vragen schoten door mijn hoofd. Op zoek naar het antwoord ging ik te ver. Plots zag ik overal tekens. Achteraf gezien is dat niet zo raar, want onze wereld tijdens de lockdown wás soms wel absurd: lege winkels, verlaten straten ...”
Psychose: in een andere dimensie
Siens creatieve en fantasierijke geest nam haar mee naar een andere wereld. “Ik ging zo op in het spirituele en mijn geest had een soort van vrijheid van het dagelijkse gebeuren. Ik wilde vrij zijn van oordelen en alleen maar liefde voelen, en ik mediteerde veel. Ik vluchtte in mijn hoofd.”
“Zo ontwikkelde ik naast de echte werkelijkheid een nieuwe realiteit. Maar wat ik ervaarde, was voor mij levensecht. Ik was ervan overtuigd dat ik in een andere dimensie zat en dacht zelfs dat mijn dierbaren dood waren. Toen sloeg ik helemaal in paniek.”
Speechen voor de hele wereld
Siens vriend overtuigde haar om zich te laten opnemen. “Ik liet me leiden, ik dacht dat ik in een droom zat. Op de spoedafdeling was ik doodsbang. Ik stond aan het raam een halve speech te geven en dacht dat heel de wereld naar mij keek. Na een nacht op spoed kwam ik op de psychiatrische afdeling.”
“Ik sprokkelde mijn krachten bijeen om eens goed te slapen, zodat ik weer weg kon. Na die 2de nacht ging ik naar huis. Geleidelijk aan raakte ik uit mijn psychose. Nazorg heb ik niet gehad.”
Wereld van hoop
Sien dacht dat het voorbij was. “Ik voelde me in orde. En ik heb die psychotische gebeurtenis nooit erkend. Tot het me een jaar later weer overkwam. Opnieuw startte het vanuit een euforische bui. Opnieuw zocht ik houvast in spiritualiteit. Corona verdween niet, ik had een zware job in het buitengewoon onderwijs. Ik werd hard geconfronteerd met een groot onrechtvaardigheidsgevoel en frustratie.”
“Om me staande te houden vluchtte ik in een eigen wereld van hoop. Ik voelde mij sterk en ik zei mijn job op. Ik was zelfs blij: ik stond te lachen toen ik mijn ontslag gaf. 3 dagen later moest mijn vriend Tom weer ingrijpen en ik liet me vrijwillig opnemen.”
Messias tijdens de psychose
“Het internet was een gigantische trigger. Het sprak echt tot mij. Er verschenen tekens op mijn scherm. Zijn die er geweest en interpreteerde ik ze heel intens? Of creëerde ik ze zelf? Geen idee, maar ik voelde dat het internet mij ging leiden tot mijn ware doel. Ik zat weer in een identiteitscrisis.”
“In het ziekenhuis had ik diepe gesprekken met andere patiënten. Ik zag mezelf als een baken van licht en liefde. Een soort Messias. Meer nog, ik geloofde dat ik de uitverkorene was om een spirituele boodschap over te brengen. En de mensen die tegenover me zaten waren wereldleiders, zoals Donald Trump, vermomd als psychiatrische patiënten. Die gesprekken hebben wel degelijk plaatsgevonden, maar in mijn hoofd sprak ik met andere personen.”
Eigen identiteit kwijt
Sien herinnert zich dat ze in het ziekenhuis mensen ging opzoeken. “Ik ben een sociaal persoon en tijdens de coronacrisis heb ik afgezien van het gebrek aan menselijk contact. Maar het ging zo ver dat ik mijn eigen identiteit verloor”, herinnert ze zich.
“Ik kon niet meer onthouden waar mijn kamer was, dus plakte de verpleging mijn naam er in grote letters op. Pas op, in mijn verhaal was ik geen psychiatrische patiënt. Ik was Sien en ik kwam andere mensen helpen. Die hadden hun kamer, ik had daar een kantoor. Toen ik stilaan uit het heftigste moment van mijn psychose kwam en mijn naam zag hangen ... zo confronterend.”
“Ik was geen psychiatrische patiënt. Ik was Sien en ik kwam andere mensen helpen”
“Aanvankelijk was ik erg wantrouwig ten opzichte van medicatie. Het was een list. Maar na mijn ‘Messiaspiek’ kwamen de angsten. Dan dacht ik dat Tom dood was. Die angst zoog me zo leeg dat ik wel medicatie aanvaardde. Zo ben ik er uiteindelijk uit geraakt.”
Overgave aan mijn geest
Wat gebeurt er precies in je hoofd bij een psychose? Moeilijke vraag, weet Sien. “Je geest gaat met jou aan de haal. Je hebt je gedachten niet meer onder controle. Je denken leidt een eigen leven en maakt constant en snel verbindingen. Sommige verbindingen lijken voor jou perfect logisch. Maar voor de buitenwereld totaal niet. Kortom, je gedachten pikken niet meer in op de realiteit en je kan ze niet bijsturen.”
“Ik gaf mij op een bepaald moment over aan mijn geest. Het was zo’n soep daarboven. Ik ging er dan maar gewoon in mee. Maar daardoor heb je op den duur ook je handelen niet meer onder controle. Je doet dingen waarvan alleen jij denkt dat je ze moet doen.”
Psychose = eenzaam en gefrustreerd
Als de wereld niet meer klopt met wat je zelf ervaart, kan je je eenzaam voelen. “Wat is een psychose, hoe voelt het? Iedereen ervaart zijn psychose anders. Sommigen keren helemaal in zichzelf. Terwijl ik bijna op het schreeuwerige af om aandacht vroeg. ‘Kijk naar mij en geef mij liefde’. Niemand begrijpt je tijdens die ervaring. Op een bepaald punt was ik zo ver heen dat ik zelfs agressief tegen Tom riep ‘Snap jij nu niet wat ik bedoel?!’ Ik voelde me alleen en gefrustreerd.”
“Maar eerlijk: de eenzaamheid ná de psychose is nog groter. Bepaalde geestelijke aandoeningen zijn nu beter bekend. Denk aan depressie, burn-out, autisme ... Maar psychose staat nog onderaan de lijst. Daarom is het belangrijk dat je erover durft te spreken. Vertel je verhaal en geef mensen een bredere kijk. Ik probeer zo authentiek mogelijk te leven. Eerlijk zijn over wat ik meemaakte, hoort daarbij.”
Nazorgtraject
Een week na haar opname kon Sien weer naar huis. Mét een nazorgtraject van 6 weken. “3 keer per week kwamen er 2 vaste hulpverleners van een mobiel team langs. In het team zit ook een psycholoog en een psychiater, zij kwamen ook langs. Het heeft mij enorm geholpen, om mijn verhaal te kunnen delen en een reality check te doen wanneer nodig”, weet Sien.
“Ik neem nu een lichte dosis antipsychotica, in samenspraak met mijn psychiater. Maar ik ben vooral beter gewapend en ik weet waar ik terechtkan voor de juiste hulp.”
Rode vlaggen voor psychose?
Zou ze nu een psychose kunnen voorkomen? Herkent ze haar rode vlaggen? “Deels wel. Als ik niet goed meer slaap, gaat er een alarmbelletje af. Uitzonderlijke euforie is ook een signaal. Maar of ik zou opmerken dat ik weer mijn eigen verhalen aan het maken ben ... ik weet het niet.”
“Dat blije maakt deel uit van mijn persoon. Ik merk dat ik afgevlakter leef. Ik ben bang om euforisch te zijn. Maar ik ben een intuïtief en creatief iemand. Dat het tegelijk mijn kwetsbaarheid is, is moeilijk.”
“Ik ben een intuïtief en creatief iemand. Dat het tegelijk mijn kwetsbaarheid is, is moeilijk”
“Ik probeer het wel op te vangen, met creatieve middelen. Sommigen schilderen of tekenen, ik gebruik cabaret. Op het podium en in mijn teksten kan ik dat bevreemdende deel van mezelf op een veilige manier verkennen. Daar ben ik dankbaar voor, dat ik die ervaringen kan meenemen naar andere domeinen.”
Vertrouwen
Nog een belangrijke hulp in haar herstel was haar directe netwerk. “Zonder hen had ik het niet gekund. Wat mij enorm hielp, is dat Tom en mijn mama mij na mijn psychotische ervaringen meteen weer vertrouwen gaven. Ze toonden dat ze in mij geloofden.”
“Je wil niet iemand worden die zichzelf niet vertrouwt. Zelfvertrouwen en eigenwaarde zijn cruciaal in een herstelproces. Mijn psychoses zijn geen zwarte bladzijde die ik uit mijn boek wil scheuren. Ik aanvaard en omarm ze. Het is een hoofdstuk dat aandacht verdient, waaraan ik een volgend hoofdstuk brei. Het is niet iets om je over te schamen of dat je snel moet wissen.”