Vaccins up-to-date? Dit zijn je belangrijkste vaccinaties

Vaccin: wat is het?

Hoe werkt een vaccin?

Een vaccin beschermt vooral tegen infectieziektes die door een virus veroorzaakt worden. Het laat je lichaam antistoffen aanmaken zónder een ziekte echt door te maken. Het ‘traint’ je weerstand: je lichaam leert hoe te reageren op een virus of bacterie, zodat je minder of niet ziek wordt als je ermee in contact komt.

Is een vaccin duur?

Veel vaccins zijn gratis in België, zeker als je het basisschema volgt. Ook herhalingsinentingen voor difterie, tetanus en kinkhoest, en het griepvaccin voor bewoners van een woonzorgcentrum zijn gratis. Andere (reis)vaccins betaal je zelf. Maar ons ziekenfonds zorgt voor een terugbetaling tot 25 euro per jaar van erkende vaccins.

Vaccins = veilig jezelf en anderen beschermen

Als genoeg mensen zich laten vaccineren, bouwen we groepsimmuniteit op: een ziekte kan zich dan niet meer verspreiden. Met een vaccin bescherm je jezelf én anderen die zich niet kunnen laten vaccineren.
Lichte bijwerkingen, zoals koorts, roodheid en pijn op de injectieplaats, spierpijn, hoofdpijn ... zijn normaal bij de meeste vaccins. Deze bijwerkingen gaan vanzelf voorbij. Ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam. Is de reactie erger of ben je ongerust? Vraag je huisarts om raad.
Sommige vaccins werken levenslang, bij andere vaccins is na een tijd een herhalingsvaccin nodig.
Heb je een specifieke ziekte of situatie, dan kunnen extra vaccins nodig zijn. Bespreek het met je arts.

Niet vergeten …

… je vaccinaties goed op te volgen! Controleer of jij en je kinderen alle nodige vaccins hebben gekregen. Door de coronacrisis zijn sommige vaccinaties voor je kind toen mogelijk niet doorgegaan. Kijk het na op www.myhealthviewer.be.

Vaccins voor kinderen

Basisvaccinaties

Elk kind in België kan worden ingeënt volgens het basisvaccinatieschema. Daarin zitten aanbevolen vaccinaties die je optimaal beschermen tegen meer dan 12 verschillende infectieziektes. Denk aan polio, bof, rubella, mazelen, kinkhoest of tetanus.

HPV-vaccin

Een belangrijk vaccin uit het basisschema is het HPV-vaccin, voor meisjes én jongens. Zij krijgen het gratis op school in het 1ste middelbaar. Het beschermt tegen het humaan papillomavirus, dat bij meisjes kan leiden tot baarmoederhalskanker. Het kan ook kankers veroorzaken die jongens kunnen treffen.

“Een belangrijk vaccin uit het basisschema is het gratis HPV-vaccin, voor meisjes én jongens”

Coronavaccin

Kinderen vanaf 6 jaar mogen een vaccin tegen corona krijgen. Voor kinderen met onderliggende aandoeningen wordt dat aangeraden.

Vaccins voor volwassenen

Ook als je volwassen bent, blijven verschillende vaccinaties aanbevolen. Waarom? Je immuniteit neemt na sommige vaccins weer geleidelijk af. Voor sommige ziektes geldt: hoe ouder je bent, hoe meer risico je loopt. En misschien kreeg je als kind niet alle aanbevolen vaccins?

Basisvaccinaties zoals mazelenvaccin

Kijk zeker na of je als kind alle aanbevolen vaccins kreeg. Kreeg je niet alle vaccins? Of kreeg je van een bepaald vaccin maar 1 dosis terwijl er 2 dosissen nodig waren, zoals het vaccin voor mazelen? Vraag aan je huisarts of een inhaalvaccinatie nodig is. Gaten in je bescherming maken je als volwassene extra kwetsbaar voor infectieziekten.

Lees meer over het belang van vaccinatie tegen mazelen

Herhalingsvaccin difterie, tetanus en kinkhoest

Om de 10 jaar laat je het best een herhalingsvaccin zetten voor difterie, tetanus en kinkhoest. Houd dit zelf in het oog, want je krijgt geen herinnering.

Griepvaccin en coronavaccin

Ben je zorgverlener, ben je zwanger of heb je een onderliggende aandoening? Dan worden het griepvaccin en het coronavaccin sterk aangeraden. Je laat het best zetten tussen oktober en januari.

Vaccins voor zwangere vrouwen

Zwanger? Dan is een griepprik én een extra kinkhoestvaccin aangeraden. Het kinkhoestvaccin moet je krijgen tussen week 24 en 32 van je zwangerschap. Zo is je baby ook meteen beschermd bij de geboorte. Ook alle andere volwassenen die voor de baby zullen zorgen (zoals grootouders) doen er goed aan om het kinkhoestvaccin te nemen als jij zwanger bent.

Beval je tijdens het RSV-seizoen (oktober tot maart)? Dan kan je je baby tegen RSV beschermen door jezelf tussen week 28 en week 36 van je zwangerschap te laten vaccineren. Sinds 1 januari 2025 wordt de RSV-vaccinatie tijdens de zwangerschap terugbetaald.

Let op: er moet minimum 2 weken zitten tussen de kinkhoestvaccinatie en de RSV-vaccinatie

Vaccins voor ouderen

Vanaf 65 jaar zijn enkele extra vaccins zeer nuttig. Bepaalde ziektes kunnen ernstige gevolgen hebben op latere leeftijd. Andere vaccins, zoals tetanus, difterie of kinkhoest, blijven aanbevolen en moeten om de 10 jaar herhaald worden.

Griepvaccin en coronavaccin

Vanaf 65 jaar loop je meer risico om ernstig ziek te worden door het griepvirus of het coronavirus. Het jaarlijkse griepvaccin en het coronavaccin worden sterk aangeraden.

Pneumokokkenvaccin

Het pneumokokkenvaccin beschermt je tegen een specifieke vorm van longontsteking. Voor baby’s en peuters jonger dan 2 jaar is dit vaccin gratis inbegrepen in het basisvaccinatieschema. Voor ouderen tussen 65 en 80 jaar is een terugbetaling in sommige gevallen mogelijk. Maar ook bij 80-plussers is het vaccin zeer zinvol om onder meer ziekenhuisopnames en beroertes te verminderen. Het moet elke 3-5 jaar worden herhaald.

RSV-vaccin

Voor ouderen kan RSV leiden tot ernstige complicaties, zoals longontsteking. RSV-vaccinatie wordt aanbevolen voor alle personen van 75 jaar en ouder en voor personen van 60 jaar en ouder met minstens één risicofactor:

immunodeficiënte patiënten
personen die in een woonzorgcentrum verblijven.

Voor dit vaccin is er bij ouderen geen terugbetaling. Je kan er wel het Solidarisvoordeel van 25 euro voor gebruiken.

Vaccins voor op reis

Reisvaccins, dat is toch enkel voor een trip naar de tropen? Fout! Zowel binnen als buiten Europa zijn extra vaccinaties sterk aangeraden. Al ga je relatief dichtbij op vakantie, controleer vooraf of al je vaccinaties in orde zijn.

Plan je prikken op tijd in. Van sommige vaccins moet je meer dan 1 dosis krijgen met een tussenperiode. Vragen? Ga langs bij je huisarts. Die kan bepaalde vaccins voor reizen dichtbij zetten. Voor andere vaccins, zoals gele koorts en dyfterie, moet je in een reiskliniek zijn.

“Plan je prikken op tijd in. Van sommige vaccins moet je meer dan 1 dosis krijgen met een tussenperiode.”

Meest voorkomende reisvaccins

Een herhalingsvaccin uit het basisschema: polio, mazelen-bof-rubella en/of tetanus-difterie-kinkhoest.
Tekenencefalitis: een virusziekte die je kan krijgen na een beet van een besmette teek. Ga je trekken, jagen of kamperen, of verblijf je in bosrijke gebieden in Europa tot het Verre Oosten, dan is een vaccin aangeraden. Na de eerste 2 dosissen ben je tijdelijk beschermd, na de 3de dosis 3 jaar.
Hepatitis A, gele koorts en buiktyfus: ernstige (zelfs levensbedreigende) ziektes die je kan oplopen in landen met minder goede hygiënische omstandigheden en/of in (sub)tropische regio’s (Afrika, Azië en Zuid- Amerika). Een vaccin is sterk aangeraden.

Neem Wanda mee op reis

Wanda is een gratis app van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Alle betrouwbare info over reisvaccins of gezondheid op reis altijd op zak. Ook zonder internetverbinding, want je kan hem offline raadplegen.