Meer muggen en een langer pollenseizoen? Hans Keune van de Universiteit Antwerpen zet 5 weetjes over de klimaatverandering op een rij. “Het klimaat verandert het systeem waarin we leven, daar mag geen twijfel meer over bestaan.”
“De wereld waarin we leven is fundamenteel aan het veranderen door de klimaatverandering. Dat heeft effect op ons dagelijks leven en onze gezondheid”, vertelt Hans Keune van de Universiteit Antwerpen.
Kennis vergaren en je informeren zijn alvast een goed begin. Hans Keune deelt 5 interessante weetjes over klimaatverandering waar jij misschien nog nooit aan gedacht had. Lees je mee?
5 weetjes over klimaatverandering op een rij
1. Alle kleine beetjes helpen
“De klimaatverandering is een globaal probleem. Als persoon heb je soms het gevoel dat je het verschil niet kan maken. Er bestaat natuurlijk geen wonderpilletje om de klimaatverandering te stoppen. Maar toch kan je zelf kleine, goede dingen doen.”
Ga je boodschappen doen? Ga dan het liefst te voet of met de fiets. En kies in de winkel voor lokale producten. Of eet meer seizoensgebonden en minder vlees en zuivel. “Je kan ook het bos intrekken en afval opruimen. Of je als je een tuin hebt, kan je een stukje eetbare tuin aanplanten.”
Zie je het grootser? Dan is een voedselbos ook een optie. "Dat is een stukje voedselproducerend bos van minstens een halve hectare dat bestaat uit meerdere lagen aan begroeiing. Mensen kiezen zelf de beplanting en planten het aan. En het bos … dat doet de rest. Je kan het hele jaar lang oogsten. En het bos doet ook iets terug voor het klimaat: het is een soort ecosysteem op zichzelf. Het zal bijvoorbeeld CO2 binden en water vasthouden.”
Een voedselbos is niet voor iedereen haalbaar. “Maar wie creatief is, kan al een verschil maken. Alle kleine beetjes helpen”, zegt Hans Keune.
2. Klimaat beschermen = verminderde symptomen ADHD
In onze steden is groen soms ver zoek. Bomen verdwijnen en parkjes verkleinen. Open ruimte wordt steeds schaarser. Maar het is belangrijker dan ooit om de resterende natuur in het verstedelijkte Vlaanderen te beschermen. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor onze eigen gezondheid.
“Studies hebben aangetoond dat tijd doorbrengen in de natuur leidt tot een minder hoge bloeddruk, vertraagde hartslag, een betere slaapkwaliteit en minder fysiologische stress. Dat is stress door bijvoorbeeld temperatuursveranderingen, uv-straling en verwondingen. Bij kinderen met ADHD en psychische aandoeningen die opgroeien in een buurt met water en groen, kunnen de symptomen verminderen”, zegt Hans Keune. “Natuur heeft een helende werking als therapie én als preventiemiddel.” Trek dus gerust het bos in voor een wandeling of ga eens 5 minuten in de zon zitten. Vergeet dan wel niet om zonnecrème te gebruiken.
3. Kans op meer muggen en teken door klimaatverandering
“Een heel concreet gevolg van de klimaatverandering is dat er meer muggen en teken kunnen komen. De combinatie van warme temperaturen en regen zorgt voor een toename van muggen. Ook de cyclus gaat sneller. We zien ook dat er meer exotische soorten, zoals de tijgermug, hun weg vinden naar onze gebieden." Denk je dat je een tijgermug gezien hebt? Meld het dan, zo kan de verspreiding vertraagd worden.
“Door klimaatverandering kunnen er meer exotische muggen hun weg vinden naar onze gebieden”
“Ook teken kunnen meer voorkomen. En daar zit de klimaatverandering wellicht voor iets tussen.”
Trek je tijdens de zomermaanden de natuur in? Topplan! Let wel op voor teken, die houden zich schuil in het hoge gras of in de buurt van bomen en struiken. Wat je moet doen bij een tekenbeet, lees je hier.
4. Het pollenseizoen is intenser én langer
Nog een concreet voorbeeld van de gevolgen van de klimaatverandering: het aantal pollen zal toenemen. Dat blijkt uit een studie van de Amerikaanse Universiteit van Michigan (2022).
Bovendien zal het pollenseizoen vroeger starten en langer duren. Bomen gaan vroeger bloeien en geven meer stuifmeel af. Dat is slecht nieuws voor mensen die lijden aan een allergie voor pollen. “Door de opwarming van de aarde kan het pollenseizoen intenser worden,” bevestigt Hans Keune.
“Door de opwarming van de aarde kan het pollenseizoen intenser gaan worden”
5. Het onvoorspelbare klimaat: al gehoord van climate anxiety?
De onvoorspelbaarheid van de klimaatverandering is niet te onderschatten. “Een voorbeeld van die onvoorspelbaarheid is het verhaal van de saiga-antilope. Dat is een bedreigde diersoort die vooral leeft in Kazachstan.”
“Natuurbeschermers waren erin geslaagd om weer tot een gezonde populatie van deze antilopes te komen. Plots stierf 90 % van de dieren in amper een week. Ze werden het slachtoffer van een onbekende bacterie die toesloeg door de combinatie van hitte en vocht. Dat toont dat dramatische gevolgen van de klimaatverandering heel plots kunnen voorkomen. Een soort 'kanarie in de kolenmijn', maar dan op schaal van onze planneet.”
Die onvoorspelbaarheid zorgt bij sommige mensen voor angst. Misschien heb je wel al eens gehoord van climate anxiety of klimaatangst? “Wie klimaatangst voelt, piekert over wat de klimaatverandering doet met de wereld. En over de gevolgen hiervan. Vooral jongeren hebben het er moeilijk mee. Ze hebben een gevoel van onmacht”, vertelt Hans Keune.
“Greta Thunberg, de Zweedse klimaatactiviste, is een goed voorbeeld van hoe je het kan aanpakken. Ze heeft haar angst, het gevoel van geen grip te hebben op de situatie, omgezet in actie. Actie ondernemen is alvast een manier om met die angst om te gaan”, vertelt Hans Keune.
Wie is Hans Keune?
Hans Keune is doctor in de milieuwetenschap aan de Universiteit Antwerpen. Hij is ook coördinator van de leerstoel Zorg en Natuurlijke Leefomgeving aan de Universiteit Antwerpen. Dat is een initiatief gefinancierd door en in samenwerking met de Provincie Antwerpen .