Wie legt de tarieven bij de dokter vast? En bij wie betaal je het minste?

Hoeveel je betaalt bij de dokter, kiest die voor een stukje zelf. Maar de tarieven voor medische zorg worden ook vastgelegd. Dat doen ziekenfondsen en dokters samen.

Artsen en ziekenfondsen spreken tarieven af

Gezondheid is geen luxegoed of extraatje. Iedereen heeft recht op goede zorg. Daarom is het belangrijk dat onze zorg geen koopwaar wordt die je zomaar kan kopen en verkopen. Want dan kopen rijke mensen voor zichzelf almaar betere zorg en wordt noodzakelijke zorg onbereikbaar voor wie het geld niet heeft. Om ervoor te zorgen dat gezondheidszorg een recht voor iedereen is, speelt de overheid een belangrijke rol. Ze financiert, maakt regels en controleert.

Toch is het niet de overheid die de prijzen van elke raadpleging of behandeling vastlegt. Dat doen zorgverleners en ziekenfondsen. Samen onderzoeken ze wat de beste besteding is van de begroting, het geld dat de overheid wil uitgeven.

Zorgverleners willen natuurlijk een correcte vergoeding voor hun werk, terwijl ziekenfondsen ijveren voor betaalbare tarieven.

Zorgverleners willen natuurlijk een correcte vergoeding voor hun werk, terwijl ziekenfondsen ijveren voor betaalbare tarieven voor de patiënt. Ze leggen niet alleen tarieven vast, maar maken ook afspraken om de kwaliteit en organisatie van de zorg te verbeteren. Het resultaat van dit overleg is altijd een compromis. Zorgverleners en ziekenfondsen geven allebei wat toe om een akkoord te kunnen bereiken.

Geconventioneerd is goedkoper

Wanneer artsen en ziekenfondsen een akkoord of ‘conventie’ hebben bereikt, is het aan de dokters om dit akkoord al dan niet te ondertekenen. Dat noemen we conventionering.

• Een arts is geconventioneerd als die instemt met de afgesproken tarieven en zich hier dus ook aan zal houden.
• Een niet-geconventioneerde arts rekent mogelijk supplementen aan die de ziekenfondsen niet terugbetalen.

Als dokters zich conventioneren, dan draagt de overheid deels bij aan hun pensioenspaarpotje (het sociaal statuut).

Kies je een nieuwe huisarts, tandarts of andere zorgverlener? Kijk dan altijd eerst of je terechtkan bij een geconventioneerde zorgverlener. Gemiddeld betaal je tot 35 % minder bij een geconventioneerde arts. Vraag aan je zorgverlener of die geconventioneerd is of zoek het vooraf op.

Sommige zorgverleners zijn gedeeltelijk geconventioneerd. Dat wil zeggen dat zij op bepaalde tijdstippen afwijken van de afgesproken tarieven, bijvoorbeeld bij raadplegingen in de privépraktijk van een specialist.

94,5 % van de actieve huisartsen houdt zich aan de tariefafspraken.

De meeste huisartsen houden zich aan de tariefafspraken. 94,5 % van de actieve huisartsen is geconventioneerd.

Te weinig geconventioneerde zorgverleners

Bij andere specialismen is het soms moeilijk om een geconventioneerde arts te vinden. In sommige regio's vind je geen enkele specialist die zich aan de tarieven houdt. Daarmee komt de betaalbaarheid van zorg in het gedrang.

In maart 2024 waren er bijvoorbeeld te weinig tandartsen die de conventie wilden ondertekenen. In zo'n geval wordt de conventie niet uitgevoerd, en is er helemaal geen zekerheid meer voor patiënten over de tarieven. Gelukkig vond de overheid een oplossing voor de tandartstarieven. Solidaris wil situaties zoals deze in de toekomst vermijden. Lees ons persbericht hierover.

En bij de psycholoog?

Hoorde je al over de voordelen van een geconventioneerde psycholoog? Sinds 2021 is er een vergoeding voor hulp van een klinisch psycholoog of orthopedagoog. Die vergoeding is er alleen bij een psycholoog of orthopedagoog die is aangesloten bij een netwerk voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ-netwerk). Dat wordt ook weleens een geconventioneerde psycholoog genoemd, hoewel het systeem anders is dan bij dokters, tandartsen of kinesisten, bijvoorbeeld.

In deze regeling betaal je zelf een klein bedrag (het remgeld) of, als je jonger bent dan 24 jaar, helemaal niets.

Meer over terugbetalingen voor psychologische zorg

Inflatie: worden de prijzen geïndexeerd?

De prijzen slaan op en het leven wordt duurder. Wat inflatie betekent, hebben we de laatste paar jaar aan den lijve ondervonden. Door inflatie is 1 euro minder waard: met diezelfde euro koop je plots minder dan ervoor. Je hebt dus meer geld nodig om in je levensonderhoud te voorzien.

Gelukkig kennen we in België een automatische indexering van onze lonen en sociale uitkeringen. Zodra de inflatie een bepaald niveau bereikt, gaan onze lonen en uitkeringen mee omhoog. Dat mechanisme zorgt ervoor dat mensen met een inkomen niet verarmen door hoge inflatie. Lang leve de index dus!

Maar wat met de prijs van medische zorg? Die wordt ook geïndexeerd, maar zorgverleners en ziekenfondsen bepalen samen de hoogte van de index van bepaalde verstrekkingen of types verstrekkingen. Hoe sterk de prijzen indexeren, is dus niet gelijk voor de hele gezondheidszorg. Omdat zorgverleners en ziekenfondsen de tarieven bepalen voor 1 of 2 jaar, en ze zich daarbij aan een begroting houden, worden de afgesproken niet aangepast zolang een conventie loopt.

Als er geïndexeerd wordt, gebeurt dat op basis van de gezondheidsindex van juni van het voorgaande jaar. De gezondheidsindex is gebaseerd op het 'indexcijfer van de consumptieprijzen', dat berekend wordt op basis van een fictief mandje met alle producten die een doorsnee huishouden koopt. Bij de gezondheidsindex worden tabak, alcohol, benzine en diesel uit dat mandje gehaald. Door te kijken naar de gezondheidsindex van het jaar ervóór, is er altijd een zekere vertraging in de indexering.

Een indexatie van de tarieven in de gezondheidszorg kan goed nieuws zijn voor zorgverleners, die beter vergoed worden, maar slecht nieuws voor patiënten. Toch als de kosten die je zelf moet betalen stijgen. Maar weet dus dat er altijd eerst onderhandeld wordt.