Je medische gegevens zitten samen in 1 dossier bij je huisarts of een andere zorgverlener. Dat moet zo volgens de wet. Maar wist je dat je dat medisch dossier kan inkijken wanneer je maar wil? Je hoeft zelfs geen reden op te geven. 8 zaken die je moet weten over je medisch dossier.
Als patiënt heb je rechten
8 rechten om precies te zijn. En die zijn er vooral om je te beschermen. Een van die rechten is dat je altijd en overal je medisch dossier mag opvragen en inkijken.
Je vertrouwt op dokters en andere zorgverleners – artsen, verpleegkundigen, kinesisten, psychologen … – om mee over je gezondheid te waken. Zij houden al jouw gegevens zorgvuldig bij in een dossier. Een goede zaak, want zo zijn hulpverleners meteen op de hoogte als het nodig is.
Je medisch dossier uitgelegd
Natuurlijk mag je ook als patiënt weten hoe de vork precies in de steel zit. Het zou maar gek zijn als je niet mag zien hoe het gesteld is met je gezondheid.
1. Wat is een medisch dossier en wat staat erin?
Ieder van ons – zelfs de meest gezonde vis – ging al eens naar de dokter en is dus patiënt (geweest). Voor iedere patiënt wordt een persoonlijk medisch dossier gemaakt. Daarin zitten al je medische gegevens.
Het gaat van je identiteitsgegevens (zoals je naam, adres, geboortedatum …) tot informatie over je gezondheid en levensstijl. Er staat info in over eventuele ziektes, resultaten van onderzoeken, scans, behandelingen die je kreeg, ziekenhuisopnames …
Dat volledige medisch dossier wordt veilig bewaard. De wet zegt namelijk dat zorgverleners je informatie vertrouwelijk moeten houden. Dus geen zorgen: je medische gegevens worden nooit zomaar te grabbel gegooid.
2. Waarom je medisch dossier inkijken?
Als patiënt heb je het recht om je medisch dossier in te kijken: je kan altijd zien welke gegevens over jou worden bijgehouden en verwerkt.
Zo heb je meer controle over al je gegevens. In je dossier wordt ook verantwoord waarom bepaalde beslissingen werden genomen, een behandeling werd uitgevoerd, medicatie werd toegediend …
En je kan mee beslissen wat er met je gegevens gebeurt. Met andere woorden: ze kunnen niet zomaar om het even waar of bij wie terechtkomen. Je hebt iets te zeggen over de verwerking van je gegevens. Dat is ook het principe dat zorgde voor de GDPR-regels (de privacywetgeving).
Dit zijn enkele veel voorkomende redenen om je medisch dossier in te kijken of een afschrift (kopie) te vragen:
- Je wil meer info of duidelijkheid over specifieke zaken rond je gezondheid. Bijvoorbeeld over de complicaties die opduiken na een operatie.
- Je hebt twijfels bij een behandeling die je kreeg.
- Je wil een ‘second opinion’ (2de advies) vragen aan een andere dokter.
- Voor het verkrijgen van een attest voor een vergoeding, bijvoorbeeld na een arbeidsongeval, beroepsziekte …
Uit de praktijk
Dokter Griet B. is orthopedist in een universitair ziekenhuis. Van al haar patiënten houdt ze een dossier bij, helemaal volgens de regels van de Ziekenhuiswet en Wet Patiëntenrechten. Haar patiënte, Sandra D., vraagt een kopie van haar medisch dossier na haar heupoperatie. Haar herstel duurt langer dan verwacht en ze wil graag de mening van een andere dokter.
3. Wie mag jouw medisch dossier inkijken?
Je medisch dossier is van jou. Behalve je zorgverleners en jij (of je vertegenwoordiger) mag niemand het inkijken. Maar je kan ervoor kiezen om je te laten bijstaan en een vertrouwenspersoon je dossier te laten inkijken. Dat kan een zorgverlener zijn die je vertrouwt, maar evengoed een familielid. Jij moet dat dan zélf schriftelijk aanvragen. En dat komt samen met de identiteit van je vertrouwenspersoon in je medisch dossier te staan.
Is er iemand van je familie gestorven? Als nabestaande krijg je het recht om het medisch dossier van je overleden familielid te raadplegen. Maar daarvoor moet je een zorgverlener aanstellen. Zelf mag je het dus niet inkijken en je krijgt er ook geen kopie van.
“Familielid gestorven? Als nabestaande mag je zijn of haar medisch dossier raadplegen.”
4. Hoe vraag je om je medisch dossier in te kijken?
Jij (of je vertegenwoordiger) kan zowel mondeling als schriftelijk vragen om je medisch dossier in te kijken. Je mag alles bekijken wat in het dossier staat, behalve de gegevens die gaan over derden en de persoonlijke notities van de zorgverlener. Die kan enkel de zorgverlener die jij als vertrouwenspersoon hebt aangewezen zien.
5. Kost het geld om je medisch dossier in te kijken?
Een 1ste afschrift of kopie van je medisch dossier krijg je gratis. Voor extra kopieën mag je zorgverlener je 0,10 euro per bladzijde vragen. In totaal mag die je wel nooit meer dan 250 euro aanrekenen voor een kopie van een dossier.
6. Kan een arts weigeren om je medisch dossier vrij te geven?
Neen, eigenlijk niet. Een dokter moet binnen 15 kalenderdagen ingaan op je verzoek om je medisch dossier in te kijken of je een afschrift te bezorgen. Maar je arts kan het wel weigeren wanneer die denkt dat er druk wordt uitgeoefend door derden.
Daarnaast bestaat er een ‘therapeutische uitzondering’. Dat wil zeggen dat je arts bepaalde gezondheidsinformatie tijdelijk achterhoudt – op basis van een gemotiveerd besluit, niet zomaar. De reden? Het delen van de informatie kan zorgen voor een ernstig nadeel voor de gezondheid van de patiënt. In deze situatie kan enkel een zorgverlener aangesteld als vertrouwenspersoon het medisch dossier inkijken.
Uit de praktijk
Stijn (15) heeft het syndroom van Down. Hij wordt al voor de 4de keer opgenomen op Spoed met kneuzingen. Stijns ouders willen zijn medisch dossier inkijken. Maar de dokter is bezorgd en wil waken over Stijns veiligheid en privacy. Omdat die vermoedt dat er sprake is van mishandeling, zorgt ze ervoor dat de ouders een zorgverlener moeten aanwijzen die in hun plaats het dossier kan inkijken.
7. Wat als je dokter je vraag weigert of niet antwoordt?
Als je dokter zonder geldige reden weigert om je je medisch dossier te laten inkijken of je een afschrift ervan te bezorgen, dan kan je terecht bij de ombudsdienst. Die zal dan voor jou bemiddelen. Als het niet anders kan, kan je je recht tot inzage ook via de rechtbank afdwingen.
8. Kan je het medisch dossier opvragen van iemand die overleden is?
Zelf mag je het dossier van een overledene niet inkijken. Wil je toch iets nakijken, dan kan je een zorgverlener aanstellen. Die mag het dossier inkijken, ook de persoonlijke notities.
Maar er zijn nog enkele voorwaarden vooraleer die zorgverlener het dossier in handen krijgt:
- De overledene mag zich tijdens zijn leven niet uitdrukkelijk verzet hebben tegen inzage door nabestaanden. De overledene kan dit verzet algemeen uitgesproken hebben of beperkt hebben tot specifiek aangewezen personen.
- Niet álle nabestaanden kunnen het dossier zien. Het recht om het medisch dossier in te kijken is beperkt tot bepaalde nabestaanden: de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner, de partner en de bloedverwanten tot en met de 2de graad ((groot)ouders, (klein)kinderen, broers/zussen).
- Het verzoek om het dossier in te kijken moet voldoende gemotiveerd en specifiek zijn.
Uit de praktijk
De zus van Brenda overlijdt plots. Brenda wil de doodsoorzaak kennen, want ze vermoedt dat het gaat om een erfelijke hartafwijking. Ze stelt haar vriendin Carolien, die huisarts is, aan om inzage te verkrijgen in het medisch dossier van haar overleden zus.