Van brood, melk of andere gezonde voedingsmiddelen kan je soms letterlijk ziek worden. Tenminste, als je dat voedingsmiddel niet (goed) verdraagt. Dan heb je een voedselintolerantie. Dat is een niet-allergische vorm van voedselovergevoeligheid.
Soorten voedselintoleranties
Bij een voedselintolerantie is het menselijk afweersysteem niet betrokken. Er komt vaak pas een reactie nadat een bepaalde hoeveelheid van de stof is ingenomen. Die hoeveelheid is voor iedereen anders en de klachten ontstaan meestal geleidelijk. De klachten zijn vergelijkbaar met de klachten van een voedselallergie, maar zijn vaak minder ernstig.
Enkele veel voorkomende intoleranties:
- coeliakie of glutenintolerantie
- glutensensitiviteit
- lactose- intolerantie
- fructose-intolerantie
Glutenintolerantie
Glutenintolerantie betekent dat je geen gluten verdraagt. Gluten zijn eiwitten. Ze zijn een bouwstof van de graansoorten tarwe, gerst en rogge, net als van de oude tarwerassen spelt en kamut. Gluten maken deeg elastisch en brood luchtig, maar ze zijn nogal moeilijk te verteren. Er bestaan 2 soorten glutenintolerantie:
- coeliakie
- glutensensitiviteit
Lactose-intolerantie
Heb je een lactose-intolerantie? Dan kan je lichaam moeilijk lactose of melksuiker verteren. Dat is een vorm van suiker in melk en melkproducten.
Symptomen
- buikpijn en darmkrampen
- winderigheid
- opgeblazen buik
- diarree
Oorzaak
- Je dunne darm maakt te weinig lactase aan. De lactose of melksuiker belandt dan onverteerd in je dikke darm, waardoor klachten ontstaan.
- Hoe ouder je wordt, hoe minder goed je melkproducten gaat verdragen.
- Soms is het probleem tijdelijk of het gevolg van iets anders. Buikgriep kan je dunne darm bijvoorbeeld wat beschadigen, waardoor je minder goed lactose kan verteren. Wanneer de darm zich weer herstelt, keert ook je verteringscapaciteit terug.
- Lactose-intolerantie komt vaker voor bij Aziaten en Afrikanen dan bij Europeanen. Toch is het ook bij Europeanen niet echt zeldzaam.
Diagnose
In samenspraak met je huisarts kan bekeken worden welke tests nodig zijn om de een lactose-intolerantie vast te stellen. Soms gebeurt dat met een lactose-ademtest. Die test duurt in totaal 3 uur.
Behandelen
- Een lactosevrij dieet is de oplossing. Lactose zit in melk en melkproducten, maar het wordt ook gebruikt als bewaarmiddel in allerlei bereide producten waar geen melk in zit, zoals gehakt. Niet iedereen hoeft het dieet even streng toe te passen.
- Met lactasecapsules kan je jezelf lactase toedienen, bijvoorbeeld voor een etentje. Dan heb je minder last wanneer je toch eens zondigt.
- Heb je plots last gekregen, bijvoorbeeld na een buikgriep, dan hou je best een week of 6 lang een lactosevrij dieet aan. Daarna probeer je weer iets met lactose in, om te kijken of je het opnieuw verdraagt.
Fructose-intolerantie
Fructose-intolerantie betekent dat je gevoelig bent voor fructose of vruchtensuiker. Dat is de natuurlijke suiker die in fruit zit.
Klachten
- buikpijn en darmkrampen
- winderigheid
- opgeblazen buik
- diarree
Oorzaak
Fructose wordt niet goed opgenomen door de dunne darm. Wanneer het in de dikke darm terechtkomt, gaat het daar gisten.
Diagnose
In samenspraak met je huisarts kan bekeken worden welke tests nodig zijn om een fructose-intolerantie vast te stellen. Dat kan met een fructose-ademtest. Die test duurt in totaal 3 uur.
Behandelen
Voortaan moet je een fructose-arm dieet volgen. Een diëtist kan je daarbij helpen.
Etiketten lezen
Na de diagnose is het belangrijk om de boosdoeners te vermijden. Bij een intolerantie kan je op zoek gaan naar je 'grenswaarden', de mate waarin je de voedingsstof kan verdragen. Een etiket op voedingswaren moet verplicht allergenen of intolerantie-uitlokkers vermelden. Er bestaat een officiële lijst met 14 voedingsstoffen die een allergie of intolerantie kunnen veroorzaken. Deze stoffen moeten altijd vermeld worden op het etiket als ze betrokken zijn bij de productie van voeding, zelfs als ze niet meer aanwezig zijn in het eindproduct. Vermeldingen zoals “Dit product werd vervaardigd in een bedrijf waar ook pinda’s en schaaldieren verwerkt worden” komen misschien vreemd over bij mensen die er niet op moeten letten, maar ze kunnen heel wat problemen voorkomen als je allergisch bent.
Als je door allergieën of intoleranties bepaalde producten uit je voedingspatroon schrapt, dan kan er een tekort aan vitamines of andere belangrijke stoffen ontstaan. Je schakelt beter de hulp in van een diëtist. Zo leer je welke producten je al dan niet moet schrappen, vanaf welke hoeveelheid klachten ontstaan, hoe je zelf in de supermarkt op zoek gaat naar geschikte producten...
Gluten- en lactosevrij eten lijkt een trend te zijn, zelfs als je geen aangetoonde intolerantie hebt. Nochtans is er geen aantoonbaar gezondheidsvoordeel als je deze stoffen vermijdt terwijl je niet intolerant bent. Integendeel. Als je bijvoorbeeld geen volkorenproducten eet, mis je belangrijke zaken als vezels, vitamines en mineralen (ijzer, zink en magnesium). 'Glutenvrij' zegt niet per definitie iets over hoe (on)gezond een voedingsmiddel is.