Karl Meesters is kunstenaar, spreker en voormalig lifecoach van topsporters. Maar hij organiseert vooral projecten en tv-programma’s waarin ons gehoor centraal staat. Zijn eigen oogziekte, waardoor hij nagenoeg blind is, geeft hem een unieke blik op de kracht van luisteren. 5 vragen over actief luisteren, zorgzaamheid en verbondenheid.
1. Jouw ‘rien-à-voir’-concerten nodigen mensen uit om te luisteren in het donker. Wat gebeurt er met je als je zicht wegvalt?
“Tijdens de concerten spelen we met het concept ‘beperking’. Door mensen te blinddoeken tijdens een voorstelling zorgen we ervoor dat ze zich volledig kunnen concentreren op de muziek. Zo bevrijden we het publiek letterlijk én figuurlijk van hun zicht.”
“In ons dagelijkse leven krijgen we voortdurend impulsen binnen. We zijn sowieso erg gericht op wat we zien en via onze smartphones vangen we constant informatie op. De rien-à-voir-concerten nodigen mensen uit om zich een uur lang te focussen op één ding: de muziek.”
“Het resultaat is verrassend: mensen ervaren de muziek intenser en voelen zich meer aanwezig in het heden. Daardoor komen ze tot rust. Het gaat niet om wat je niet meer ziet, maar om wat je wél begint te horen.”
“Sommige bezoekers vertellen me dat ze zich voor het eerst in lange tijd écht konden concentreren. Anderen beseffen pas dan hoeveel hun aandacht versnipperd raakt door alledaagse prikkels. Dat maakt het project voor mij zo waardevol.”
“Je hoeft niet altijd met oplossingen te komen, soms is écht luisteren en aanwezig zijn de grootste steun”
2. Je projecten draaien rond de kracht van luisteren. Wat hoor jij dat anderen vaak missen?
“We zijn visueel ingesteld, waardoor we vergeten zijn hoe rijk en betekenisvol luisteren kan zijn. Veel mensen horen wel, maar luisteren niet.”
“In mijn vorige job als life- en carrièrecoach stond luisteren al centraal. Luisteren naar wat er gaande is, naar wat ontbreekt en naar wat iemand nodig heeft. Die lijn trek ik graag door in mijn projecten. Wie beter luistert, ervaart ook meer verbondenheid: met anderen, zichzelf en de omgeving.”
“In mijn projecten nodig ik mensen uit om zich te concentreren op geluiden en klanken die ze anders zouden negeren. ‘Niks Te Zien’ is bijvoorbeeld een tv-programma waarin ik samen met muzikanten rondreis om landen te ontdekken aan de hand van muziek en geluid.”
“De tijd nemen om te luisteren opent vaak een totaal nieuwe wereld. Denk aan de verschillende klanken van de wind, de breekbaarheid in een stem, de stilte tussen 2 muzieknoten.”
“Ik kreeg zelfs berichten van kijkers die na het programma anders door hun eigen stad wandelen: ze letten plots op geluiden van vogels, water of voetstappen die ze voorheen niet opmerkten. Eén koppel herbeleefde een deel van onze reis naar Kaapverdië door dezelfde plekken te bezoeken en er net als wij bewust te luisteren.”
3. Welke link zie jij tussen écht luisteren en zorgen voor elkaar?
“Echt luisteren is actief luisteren, en dat vraagt zelfbeheersing. Je neemt de tijd om mee te gaan in iemands verhaal, zonder te onderbreken of meteen in te pikken op dat onderwerp.”
“In gesprekken nemen we vaak automatisch het woord over. Maar zorgzaam luisteren betekent dat je de andere ruimte geeft, ook als dat misschien ongemakkelijk is.”
“Toen ik kanker had, merkte ik hoe belangrijk dat is. Ik had heel wat gesprekken met artsen en vaak hebben die de neiging om zelf de ruimte vol te praten. Maar bij één arts kwam ik binnen en hij startte het gesprek met: ‘vertel’. Hij nam echt de tijd om naar mij te luisteren en dat gaf me vertrouwen.”
“Die ervaring heeft mijn visie op zorgzaamheid gevormd: je hoeft niet altijd met oplossingen te komen, soms is écht luisteren en aanwezig zijn al de grootste steun. Door aandachtig te luisteren, laat je iemand voelen: jij doet ertoe.”
“Zorgzaam luisteren betekent dat je de andere ruimte geeft, ook als dat misschien ongemakkelijk is”
4. Wat is de mooiste zorg die je ooit ontving?
“De mooiste zorg krijg ik van mijn familie, vrienden en gezin. Door mijn slechtziendheid ervaar ik dagelijks hun betrokkenheid. Het zit vaak in kleine dingen: ze helpen me zonder dat ik iets hoef te vragen. Als kind kon ik die zorg herleiden naar mijn mama. Zij heeft altijd ontzettend goed voor mij gezorgd.”
“Mijn vrienden noemen me weleens grappend ‘prinsesje’, omdat ik dingen graag naar mijn hand zet. Ik heb topvrienden, en ze zorgen met veel liefde voor mij. Dat is geen medelijden, wel aandacht en beschikbaarheid. Ik prijs mezelf gelukkig met zo’n warme kring.”
“Die vanzelfsprekende steun is onbetaalbaar. Het doet me beseffen hoe waardevol het is om deel uit te maken van een netwerk waarin mensen er zijn voor elkaar.”
“Volledige zelfstandigheid is een illusie, want we hebben elkaar nodig”
5. Wat wil jij meegeven over zorgzaam samenleven? Wat kan elk van ons vandaag doen?
“Actief luisteren, zonder te onderbreken of jezelf centraal te zetten, is al een belangrijke daad van zorg. De tijd en ruimte nemen om echt te luisteren, doen we te weinig. Nochtans maakt het een groot verschil.”
“Maar minstens even belangrijk is: zélf zorg durven aanvaarden. Zelfstandigheid lijkt heilig in onze samenleving en veel mensen weigeren hulp uit trots of angst om anderen tot last te zijn.”
“Volledige zelfstandigheid is een illusie, want we hebben elkaar nodig. We moeten voor elkaar zorgen én zelf zorg toelaten. Dat wilde ik ook tonen tijdens mijn deelname aan ‘Dancing with the Stars’: in een van de dansen liet ik mij leiden door mijn danspartner en toonde ik hoe mooi het is om steun te aanvaarden.”