Gezondheidsvaardigheid: begrijpen wat de dokter zegt. Wat is de situatie in Bolivia? Kennen mensen er hun rechten als patiënt? We vroegen het aan David Verstockt, medewerker van de solidariteitsorganisatie FOS in Bolivia.
Gezondheidszorg is chaotisch
33 % van de Belgen (15+ jaar) heeft een laag niveau van gezondheidsvaardigheden.* Anders gezegd: 1/3 van de bevolking heeft niet genoeg vaardigheden en kennis om info over hun gezondheid te begrijpen en verwerken. En om de juiste keuzes te maken om gezond te blijven.
Maar in Bolivia is het zelfs nog slechter gesteld. “Het zorgsysteem is versnipperd. Een groot deel van de zorg is publiek, maar die heeft meer geld nodig. Daarnaast is er private gezondheidszorg, tenminste voor wie genoeg geld heeft.”
“Sociale zekerheid is er alleen voor mensen met een officiële job. Dat is maar 20 tot 30 % van de bevolking”, weet David.
“Bolivianen nemen massaal medicatie, op een verkeerde manier. Zo gebruiken ze preventief pijnstillers”
Zelf voor dokter spelen
Zorg is moeilijk bereikbaar. Daardoor spelen mensen zelf voor dokter. “Ze nemen massaal medicatie, op een verkeerde manier. Zo gebruiken ze preventief pijnstillers. Ook hoger opgeleiden. De moeder van een vriendin neemt sinds de coronacrisis élke ochtend paracetamol en élke middag ibuprofen ... Dat kan schadelijk zijn voor je lichaam.”
Net omdat het zorgsysteem ontoereikend is, zijn gezondheidsvaardigheden zo belangrijk. “Voor zwaar zieke mensen is het tragisch. Ze geloven alles, proberen van alles, geven geld uit tot ze blut zijn. Hoe minder gezondheidsvaardig, hoe sneller je verdwaalt in de doolhof van de zorg”, merkt David op.
“Hoe minder gezondheidsvaardig, hoe sneller je verdwaalt in de doolhof van de zorg”
Meer gezondheidsvaardigheid, minder tienermama’s
Bolivia telt een hoog aantal (ongewenste) tienerzwangerschappen. “Het is een macholand. Seks wordt vanuit een mannelijk perspectief gezien. Mannen bekijken vrouwen als seksuele objecten.”
“Seksuele opvoeding? Bestaat er weinig of niet. Seks wordt verzwegen. Op school of thuis wordt het niet besproken. De eerstelijnszorg staat niet open voor jongeren met vragen, laat staan voor anticonceptie. Gratis condooms liggen er. Maar als je ze meeneemt, word je scheef bekeken.”
“FOS en Colectivo Rebeldía werken met deze jongeren. Samen gaan we de straat op met enquêtes en gaan we in gesprek met overheden over de resultaten. Zo willen we de maatschappelijke structuren doorbreken en zorg toegankelijker maken.”