Leven met een verslaving is hard. Maar wat als je elke dag wakker wordt naast iemand die verslaafd is? Lieve, al 33 jaar samen met een alcoholist, kent die andere kant maar al te goed.
Acoholverslaving van een ander beheers je niet
“Johan* dronk al veel toen ik hem leerde kennen”, vertelt Lieve*. “Maar ik dacht zijn drankgebruik te kunnen verminderen. Dat is een waanidee, niemand kan de verslaving van een ander beheersen.”
“In het begin dronk mijn man vooral in het weekend, maar na een paar jaar was hij elke avond dronken. Hij kwam niet meer naar huis om te eten. En hij vertelde leugens en deed valse beloftes.”
Dagen zonder elkaar te zien
“Johan verandert als hij dronken is. Hij wordt niet fysiek agressief, maar is verbaal heel hard. Hij voert discussies zonder einde. Of valt in slaap. Ik ben degene die zich slecht voelt, hij weet ‘s ochtends niet eens meer wat hij gezegd heeft.”
“Voor de coronacrisis dronk Johan op café, waardoor we elkaar soms dagen niet zagen. Hij kwam thuis als ik al lag te slapen. Voor de lockdown was ik veel alleen thuis. Dus volgde ik cursussen en avondschool, waardoor ik ook weg was. Het ene werkt het andere in de hand.”
Té dronken om met gasten te praten
“Vroeger gingen we naar optredens of culturele activiteiten. Ooit hadden we een abonnement bij een cultureel centrum. Alleen ... de helft van de tijd zat mijn man op café en kwam hij niet opdagen. Nu plan ik regelmatig uitstapjes voor mezelf”, zegt Lieve.
“Vroeger gingen we weg met vrienden, nu kiezen we ervoor om onder ons 2 te zijn. Dan wordt er minder gedronken. Als ik een etentje plan voor vrienden of familie, ben ik bang dat hij té dronken is om deftig met de gasten te praten.”
Verslaving en de vicieuze cirkel
Lieve gaat naar de bijeenkomsten van Al-Anon, een zelfhulpgroep voor familieleden van mensen met een drankverslaving. Ze leerde het mechanisme achter alcoholisme begrijpen. “Al-Anon kijkt naar de partner of het familielid van de verslaafde. Hoe reageert hij of zij op de problemen die de verslaving veroorzaakt?”
“In het begin wou ik Johan constant uitleggen dat hij fout bezig was. Dat die drank slecht was voor zijn gezondheid. Maar dat weet hij zelf even goed. Het is een vicieuze cirkel: hoe meer ik hem met de neus op de feiten druk, hoe gekwetster hij is en hoe meer hij drinkt.”
Durven loslaten
Lieve weet nu dat zij haar man niet nuchter krijgt. “Als partner heb je daar niks mee te maken: jij hebt het niet veroorzaakt én jij kan het niet voorkomen. Iemand die verslaafd is, vindt zelfs in de woestijn drank.”
“Soms denk ik weleens dat mijn karakter zijn verslaving mee in stand houdt. Ik zorg heel graag voor anderen. Wie kies ik eruit? Iemand met een verslaving, voor wie ik kan zorgen ... Het lastigste aan leven met een verslaafde? Loslaten en zeggen: ‘Het is jouw probleem’.”
Verslaving is vluchten voor de werkelijkheid
Lieve spreekt alleen met lotgenoten over de verslaving van haar man. “Ik probeerde erover te praten met vrienden, maar zij zeiden alleen: ‘Ga dan bij hem weg’. Dat wil ik niet. Johan is méér dan zijn verslaving. Hij is een lieve man met veel goede kanten. Als hij nuchter is, is hij attent en aangenaam.”
“We zijn nog altijd een koppel. Beslissingen nemen we samen. Ik probeer hem zo weinig mogelijk dingen uit handen te nemen en geef hem verantwoordelijkheid. Anders voelt hij zich nutteloos en dat is weer een reden om te drinken. Hier is dat makkelijk, er zijn geen geldproblemen. Wat niet wegneemt dat Johan al een mooi huis heeft gespendeerd aan drank.”
“Mijn man erkent dat hij te veel drinkt, maar niet dat hij een verslaving heeft”, aldus Lieve nog. “Afkicken probeerde hij nog nooit. Ik denk niet dat hij dat ooit zal doen, al blijf ik hopen. Iemand met een verslaving vlucht voor de werkelijkheid. Het vraagt moed om die onder ogen te zien. Maar om die moed te hebben, moet hij drinken.”
Al-Anon, een reddingsboei voor familie
Partners en familieleden van alcoholisten kunnen terecht bij Al-Anon, zustervereniging van de AA (Anonieme Alcoholisten) voor een gesprek en tips over omgaan met de verslaving van hun geliefde.
“De meesten hebben van alles geprobeerd om te helpen”, zegt Francine Geens van Al-Anon. “Dreigen, wenen, praten, zwijgen ... Wij zijn vaak hun laatste strohalm. Wij leren hen wat een alcoholverslaving precies is. Als ze het systeem erachter zien en begrijpen dat een verslaafde niet in z’n eentje kan stoppen, gaan ze er beter mee om. Maar dat is een proces van maanden.
*Johan en Lieve zijn schuilnamen.