Wat doet de zon met je lijf?

Zonlicht voelt zalig op je huid. Het maakt je vrolijker, geeft energie en zorgt voor vitamine D. Maar wist je dat diezelfde zon naast acute schade ook sluimerende schade kan aanrichten in je lichaam? Van je hersenen tot je hart: Lien De Cooman (40), expert bij Stichting tegen Kanker, legt uit hoe je veilig kan genieten van de zon.

1. Wat doet de zon met je hersenen?

Zonlicht doet je hersenen stralen. Onder invloed van zonlicht maakt je lichaam serotonine aan, het ‘gelukshormoon’. Daarom voel je je op zonnige dagen opgewekter. 

Je slaapt ook beter, want de aanmaak van serotonine bevordert de productie van melatonine, het slaaphormoon.

Maar als je lichaam door hitte en uitdroging de eigen temperatuur niet meer kan regelen, kan ook de temperatuur in je hersenen gevaarlijk stijgen. 

“Dat verhoogt het risico op een zonnesteek, met symptomen als verwarring, duizeligheid, hoofdpijn of zelfs bewusteloosheid.”

2. Wat doet uv-straling met je ogen? 

Je ogen zijn erg gevoelig voor uv-straling. “Na een zonnige dag aan het strand of in een skigebied kan je last krijgen van ‘sneeuwblindheid’, met tijdelijke klachten als roodheid, tranende ogen, wazig zicht en een pijnlijk, korrelig, schurend gevoel.”

Maar langdurige intense blootstelling zonder zonnebescherming leidt tot meer dan alleen tranen. Het kan zorgen voor blijvende oogschade, zoals cataract (de ooglens wordt troebel), netvliesschade of zelfs huidkanker op en rond je oogleden. 

“Gebruik een zonnebril met uv-filter en een hoofddeksel. Als je je ogen moet dichtknijpen door de zon, is dat een signaal dat je ze onvoldoende beschermt.” 

3. Wat doet de zon met je huid?  

Dankzij zonlicht maakt je huid vitamine D aan, dat je botten en immuunsysteem versterkt.  

Maar blootstelling aan uv-straling beschadigt ook het DNA van je huidcellen, zelfs als je niet verbrandt. “Ook onzichtbare schade kan kankerverwekkend zijn. De meeste huidkankers ontstaan door een opstapeling van jarenlange schade.”

4 tips om je huid goed te beschermen tegen de zon

Lien raadt aan:

1. Gebruik dagelijks zonnecrème met minstens SPF 30, ook bij bewolkt weer.
2. Smeer je rijkelijk in, 30 minuten voor je naar buiten gaat.
3. Herhaal elke 2 uur (of sneller bij sporten of zwemmen).
4. Bescherm kinderen extra: verbranden in de kindertijd verhoogt later het risico op huidkanker aanzienlijk. Zorg daarom ook voor een pet of zonnehoed en kies voor luchtige, beschermende kledij. Tijdens de warmste uren van de dag spelen kinderen ook best in de schaduw of onder een parasol.

Ontdek nog tips om veilig te genieten van de zomer en de zon. 

4. Wat doet de zon met je hart?

Op hete dagen moet je hart harder werken om je lichaamstemperatuur op peil te houden. Zeker bij ouderen of mensen met hartproblemen die al medicatie nemen kan uitdroging snel voor complicaties zorgen. Je bloed wordt dikker, je hartslag versnelt en het risico op een zonnesteek neemt toe. “Drink genoeg, vermijd zware inspanningen en koel jezelf actief af.”

5. Wat doet de zon met je lever en vitamine D?

De zon brengt je vitamine D-productie op gang, maar zonder een goed werkende lever blijft dat proces onvolledig. Die zet vitamine D namelijk om in een actieve vorm die je lichaam effectief kan gebruiken. 

Pas bij een ernstig tekort kan het leiden tot verminderde bot- of spierproblemen.

UvA, UvB en SPF: wat moet je weten?

De zon geeft 2 soorten ultraviolette straling: UvA en UvB. 

1. UvA-stralen: dringen dieper in je huid en zorgen voor huidveroudering en rimpels. Ze spelen ook een rol in het ontstaan van huidkanker. UvA is er het hele jaar door, zelfs op bewolkte dagen en achter glas.
2. UvB-stralen: bereiken de oppervlakkige huidlagen en veroorzaken zonnebrand. Ze zorgen voor roodheid, blaren en beschadigen je DNA. Dat verhoogt op termijn het risico op huidkanker. “Houd de uv-index in gaten. Vanaf een uv-index 3 mijd je de zon het best tussen 12.00 en 15.00 uur. Zoek de schaduw op, draag beschermende kledij en smeer voldoende zonnebrandcrème.”

Hoge SPF: bescherm je huid met zonnecrème 

Zonnecrème met een hoge SPF (sun protection factor) beschermt de huid voornamelijk tegen UvB-straling. Hoe hoger het cijfer, hoe meer bescherming. Ga voor SPF 30 of 50.

Let op: geen enkele SPF blokkeert 100% van de straling. Smeer veel én regelmatig: om de 2 uur, of sneller als je sport of zweet.