Zwangerschapsverlies of miskraam verwerken: wat doe je wel, wat doe je niet?

Soms zeg je dingen die goed bedoeld zijn, maar die verkeerd en zelfs kwetsend kunnen overkomen.

Zeg niet

Vermijd het woord 'miskraam' en praat over 'zwangerschapsverlies'. Voor veel ouders past het woord 'miskraam' niet bij de gevoelens die ze op dat moment hebben. 'Miskraam' veronderstelt soms dat je iets mis hebt gedaan. En heel wat ouders, zeker de mama die de baby droeg, worstelen al met schuld- of faalgevoelens.

Zwangerschapsverlies is een betere en allesomvattende term. Het slaat op alles van een pril zwangerschapsverlies tot een baby die kort voor of na de geboorte sterft. Of zelfs wensouders bij wie een ivf-poging mislukt.

Vraag liever niet 'hoe ver was je?'. Ouders kunnen dat interpreteren als minimaliseren van hun verlies. Want 'je was nog niet zo ver in de zwangerschap'. Toch zijn ook bij een prille zwangerschap de dromen en verwachtingen van ouders al heel concreet. Ze zien het beeld van het gezin of de aanvulling van hun gezin waar ze al maanden, misschien jaren naar hebben uitgekeken. Ze zien het kind dat ze verwachten al lachend en spelend rondlopen. Die dromen sterven mee met het zwangerschapsverlies.

Praat niet over een 'kind van zoveel weken'. Ook dat kan lijken dat je het verlies minimaliseert. Het is inderdaad zo dat het tijdens de eerste weken van een zwangerschap vaak kan mislopen. Maar het is niet omdat het veel voorkomt dat het niet erg kan zijn.

Geef geen ongevraagd advies. Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier. Bied ook geen ongepaste hulp aan. Zeg concreet wat je kan doen en bied enkel hulp aan als je het echt meent of kan doen.

Verder vermijd je ook uitspraken als:

• "Je bent nog jong, je krijgt nog kansen." Het ongeboren kind heeft bestaan en kan niet vervangen worden.
• "Ik ken iemand die ..." Ouders die een zwangerschapsverlies verwerken, hebben geen boodschap aan het verdriet van iemand anders. Dat maakt hun pijn en verlies niet minder erg of lichter. Betrek het verlies niet op jezelf of iemand anders.
• "Het is beter zo" of "Het is de keuze van de natuur." Zwangerschapsverlies wordt vaak – zeker in de medische wereld – gezien als een foutje in de genetica. De natuur heeft beslist dat het beter is dat het kind niet geboren wordt. Maar voor ouders die met dromen en verwachtingen zitten, voelt dat absoluut niet zo aan. Voor hen is het niet beter dat ze hun kind niet in hun armen kunnen houden. Maak het verlies zeker niet rationeel.

Zeg wel

Kan je niet meteen op de gepaste woorden komen? Zeg het dan met beelden. Deel een foto of een herinnering. Een klein gebaar kan heel veel betekenen.

Vraag regelmatig aan de ouders hoe het gaat. Niet meer dan dat. Maar doe het regelmatig en niet slechts 1 keer. Luister en blijf luisteren.

Durf praten over het ongeboren kind dat ouders verloren. Vraag naar de naam. En betrek het in gesprekken. Het doet deugd als het kindje wordt vermeld, ook al is het er niet meer.

Weet je niet wat je moet zeggen? Zeg dát dan. Wees eerlijk. Dat is veel beter dan zwijgen of doen alsof er niets gebeurd is.

Voorbeelden van zaken die je kan zeggen:

• Hoe gaat het vandaag?
• Ik denk aan jou/jullie.
• Afscheid nemen doet pijn. Maar weet dat ik er ben als je me nodig hebt.
• Sterkte. Ik wou dat ik iets kon zeggen waaraan je meer hebt.
• Ik ben er stil van. Woorden schieten tekort voor je verlies.
• Je bent niet tot last. Als je wil praten, ben ik er.
• Laat mij de was/boodschappen/... doen.

Mama's en papa's die rouwen om een zwangerschapsverlies hebben veel te verwerken. Ze hebben niet altijd energie om iets aan te pakken of te reageren. Want het verdriet overheerst. Dat wil niet zeggen dat je woorden of hulp niets betekenen.