Afhankelijk van hoe lang je een kindje gedragen hebt, heb je andere rechten en plichten. Moet je het overlijden van je (ongeboren) kind aangeven? Kan je kindje begraven worden? Heb je recht op zwangerschapsverlof of rouwverlof? Een overzicht.
Erken mijn administratie: rechten en plichten na zwangerschapsverlies
Op deze pagina
Als we het over rechten en plichten hebben, komen er vaak wettelijke bepalingen bij kijken. Voor ouders komt dat vaak neer op pijnlijke – want zeer feitelijke – termen. Zo spreekt de wet van een 'levenloos kind'. Wees je ervan bewust dat er bij een zwangerschapsverlies meestal ook een administratieve kant komt kijken, die spijtig genoeg weinig rekening houdt met gevoelens.
Wat moet je doen bij een miskraam of zwangerschapsverlies?
Aangifte en naamgeving
Zwangerschap tot 140 dagen (20 weken)
Als je kindje levenloos geboren wordt maximaal 140 dagen (20 weken) na de bevruchting, dan kan je het nergens officieel laten registreren. Je kindje kan wettelijk geen naam krijgen. Maar uiteraard kunnen jullie als ouders er zelf wel eentje geven.
Zwangerschap van 140 tot en met 179 dagen (20 tot 26 weken)
Sinds de wet van 31 maart 2019 kan je bij een baby die dood ter wereld komt 140 dagen tot en met 179 dagen (20 tot 26 weken) na de bevruchting:
- vrijwillig aangifte doen en een akte van een 'levenloos kind' laten opmaken. Het is niet verplicht, het is een keuze die je zelf maakt.
- je kindje een voornaam geven (maar geen familienaam).
- je kindje begraven of laten cremeren. Je kan kiezen voor een begrafenis op een foetusweide van de gemeente (als die er eentje heeft) of voor een crematie in het crematorium of ziekenhuis.
Zwangerschap vanaf 180 dagen (26 weken)
Sinds de wet van 31 maart 2019 kan je bij een baby die dood ter wereld komt vanaf 180 dagen (26 weken) na de bevruchting:
- je kindje aangeven op de burgerlijke stand van de geboorteplaats. Dit is verplicht.
- je kindje een naam en familienaam geven, die wordt opgenomen in de akte van een 'levenloos kind'.
- de namen van beide ouders laten vermelden in de akte. Je hoeft daarvoor niet getrouwd of wettelijk samenwonend te zijn.
- je kindje begraven of laten cremeren. Dit is verplicht.
Je baby werd levend geboren
- Je geeft je kindje verplicht aan op de burgerlijke stand van de geboorteplaats.
- Je geeft het overlijden verplicht aan op de burgerlijke stand van de plaats van het overlijden.
- Als je de geboorteaangifte samen met de aangifte van overlijden doet, wordt je kindje ingeschreven in het overlijdensregister.
- Je bent wettelijk verplicht om je kindje te laten begraven of cremeren.
De aangifte van een levenloos geboren kind kan je als ouder zelf doen. Maar je kan het ook laten doen door de begrafenisondernemer. De naam van je kindje kan je als ouders zelf of via de sociale dienst van de het ziekenhuis meegegeven worden aan de burgerlijke stand. De arts vermeldt in beide gevallen de duur van de zwangerschap in dagen op de vaststelling van overlijden.
Geboorteakte?
Als je kindje sterft tijdens de zwangerschap of tijdens de bevalling, kan je geen officiële geboorteakte aanvragen. Alleen een akte van 'levenloos kind'. Een zware term, die vaak hard binnenkomt.
Omdat het voor veel ouders belangrijk is om het verlies een juiste plaats te kunnen geven, kan je terecht bij vzw Boven de Wolken voor een officieus document met de naam die jullie kozen voor jullie kindje. En met vermelding zoals het voor jullie het beste aanvoelt.
Vanaf wanneer kan je je baby begraven?
Zwangerschapsverlies voor 180 dagen (26 weken)
Als je een kindje verliest voor 180 dagen of 26 weken, ben je niet verplicht om een begrafenis of crematie te regelen. Maar je hebt wel het recht om dat te doen als je het wil. Wil je op zo'n manier afscheid nemen van je kindje, dan kan het ziekenhuis je daar vaak bij helpen.
Sommige ziekenhuizen hebben een afspraak met de plaatselijke begraafplaats en zorgen voor een sterretje op de sterretjesweide – een begraafplaats voor kindjes die levenloos ter wereld komen. In andere ziekenhuizen wordt het lijkje anoniem vernietigd. Controleer dit goed, want het kan in je latere rouwproces erg moeilijk zijn om zo terug te denken aan je kindje.
Aangezien de wet een doodgeboren baby onder 26 weken niet beschouwt als een 'rechtspersoon', kan je in principe je kindje mee naar huis nemen. Toch raden heel wat ziekenhuizen dit af. Het is niet strafbaar om het te doen, maar onderschat het psychologische effect van deze beslissing niet.
Zwangerschapsverlies na 180 dagen (26 weken)
Verlies je je baby na 180 dagen (26 weken) zwangerschap, dan ben je verplicht om je kindje te laten begraven of cremeren met een begrafenisondernemer. Ook moet het lichaam van je kindje vervoerd worden door een begrafenisondernemer, zelf mag je dit niet doen.
Je mag de as na de crematie van je baby mee naar huis nemen voor 'thuisbewaring'. Als mama en/of papa mag je die as ook verstrooien in je tuin. Op een andere private plek kan, zolang je toelating hebt van de eigenaar. Maar in het openbaar mag je as nooit uitstrooien.
Heel wat gemeenten hebben een sterretjesweide, waar je een bijzondere herdenkingsplek voor je kindje kan maken.
Sociale tegemoetkomingen bij miskraam of zwangerschapsverlies
Baby jonger dan 180 dagen (26 weken)
Voor doodgeboren baby's onder de 180 dagen of 26 weken is er eigenlijk geen duidelijk wettelijk kader. Je baby bestaat volgens de wet niet – uiteraard wel voor jou en je omgeving. Dat wil spijtig genoeg zeggen dat je geen recht hebt op sociale tegemoetkomingen als zwangerschapsverlof, het startbedrag (het vroegere kraamgeld) of rouwverlof.
Vanaf 140 dagen zwangerschap heb je wel recht op het geboortevoordeel van Solidaris, in de vorm van een bedrag dat op je rekening gestort wordt.
Baby ouder dan 180 dagen (26 weken)
Baby's die doodgeboren worden vanaf 180 dagen of 26 weken zwangerschap bestaan wel volgens de wet. Je kan je kindje aangeven met een naam en familienaam bij de burgerlijke stand van de gemeente.
Omdat je kindje erkend is, heb je recht op enkele sociale tegemoetkomingen:
- zwangerschapsverlof of moederschapsrust
- geboorteverlof voor papa's of meeouders
- rouwverlof
- het startbedrag (het vroegere kraamgeld)
- het geboortevoordeel van je ziekenfonds in de vorm van een bedrag dat je op je rekening krijgt
Neem zeker contact op met je ziekenfonds. Medewerkers begeleiden je waar nodig.
Rouwverlof
Als je je kindje verliest na 180 dagen (26 weken) zwangerschap, heb je recht op rouwverlof.
- 10 dagen rouwverlof bij het overlijden van je kindje voor jou en je echtgeno(o)te of samenwonende partner, waarvan:
- 3 dagen tijdens de periode die begint met de dag van het overlijden en eindigt de dag van de begrafenis.
- 7 dagen binnen het jaar na de dag van het overlijden (je werkgever kan instemmen met een afwijking op de perioden van opname).
- De eerste 3 dagen van het rouwverlof overlappen met het zwangerschapsverlof (of de moederschapsrust), maar de overige 7 dagen binnen een jaar kan je dus na dat verlof opnemen. Hetzelfde geldt voor de papa en het geboorteverlof.
- Werkgevers kunnen soepel zijn op vraag van een werknemer in verband met het rouwverlof. Je kan dus afwijken van de periode waarin je de dagen moet opnemen, als je dat aanvraagt en je werkgever ermee akkoord gaat.
Die regeling geldt voor werknemers en ambtenaren. Zelfstandigen kunnen een uitkering krijgen voor een werkonderbreking.
Welke documenten breng je in orde na een miskraam?
Bij zwangerschapsverlies komt helaas ook een administratieve kant kijken. Die administratie houdt weinig rekening met je gevoelens en formulieren invullen is waarschijnlijk het laatste wat je wil doen. Maar helaas moet dit ook gebeuren.
Ons ziekenfonds kan je helpen om alle administratie in orde te maken na zwangerschapsverlies. We bekijken met jou wat er moet gebeuren en helpen je bij het invullen van alle nodige documenten. Ook voor andere vragen kan je bij ons ziekenfonds terecht.
Welke documenten breng je in orde na een miskraam?
Bij zwangerschapsverlies komt helaas ook een administratieve kant kijken. Die administratie houdt weinig rekening met je gevoelens en formulieren invullen is waarschijnlijk het laatste wat je wil doen. Maar helaas moet dit ook gebeuren.
De zwangerschapsconsulenten van ons ziekenfonds kunnen je helpen om alle administratie in orde te maken na zwangerschapsverlies. We bekijken met jou wat er moet gebeuren en helpen je bij het invullen van alle nodige documenten. Ook voor andere vragen kan je bij ons terecht.
Zij maakten een zwangerschapsverlies mee
Joyce (34): "Maanden later kreeg ik nog een factuur van de gynaecoloog. Dat opende alle wonden weer."
Canigia: "Mijn man gaat met me mee naar de sterrenweide. Hij weet dat ik dit belangrijk vind."
Jennifer (34): "June en Cas zijn allebei begraven en ik breng hen regelmatig een bezoekje."