In ons land kampt meer dan de helft van de bevolking met overgewicht. Toch is de onderliggende oorzaak vaak complexer dan ‘te veel eten’ en ‘te weinig bewegen’. “Tijd om ons beeld van obesitas bij te stellen en enkele voordelen uit de wereld te helpen”, vindt experte An Vandeputte, algemeen coördinator van kenniscentrum Eetexpert.
1. "Overgewicht is te wijten aan een gebrek aan wilskracht."
“Klopt niet. Je kan de grootste wilskracht ter wereld hebben, maar er zijn veel factoren die gewichtsverlies tegenwerken. Neem bijvoorbeeld een genetische aanleg, een omgeving die overeten en weinig beweging in de hand werkt, stigmatiserende ervaringen die emotioneel eten uitlokken … Omgaan met overgewicht is veel complexer dan wilskracht hebben of niet.”
2. "Hoe meer je weegt, hoe ongezonder je bent."
“Fout. Je gewicht zegt niet alles over de manier waarop je leeft. De helft van de mensen met overgewicht zou gezond zijn qua stofwisseling, en ook 1/3 van de mensen met obesitas. Van de mensen met een normaal gewicht zou 2/3 qua stofwisseling gezond zijn. Of je gezond leeft, voorspelt veel meer over je gezondheidsrisico dan hoeveel je weegt.”
“Pas op, overgewicht en obesitas blijven natuurlijk wel een risicofactor voor verschillende gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, gewrichtsproblemen, suikerziekte (diabetes type 2)…”
3. "Met de juiste oefeningen kan je je lichaam ‘boetseren’ in de ideale vorm."
“Klopt niet. We kunnen niet ingrijpen op bepaalde lichaamszones door te trainen. Maar we worden wel gezonder en fysiek fitter door te bewegen! Beweging – dat kan ook gewoon wandelen zijn – beïnvloedt vooral het vet dat tussen de organen ligt (het zogenaamde ‘buikvet’). Dat vet heeft een grote invloed op onze gezondheid (meer bepaald ons risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2). Ook als het getal op de weegschaal weinig verandert, heeft ons lichaam baat bij voldoende beweging.”
4. "Als je wil afvallen, hoef je alleen minder te eten."
“Fout. Streng dieetgedrag is vaak niet goed vol te houden door allerlei lichamelijke, psychologische en sociale mechanismen. Streng lijnen verstoort je metabolisme en je belandt in het bekende ‘jojo-effect’. Daardoor komen velen uiteindelijk meer bij na een streng dieet dan personen die niet lijnen, los van hun startgewicht.
5. "Drastisch gewichtsverlies is de enige oplossing in het geval van obesitas."
“Fout. Recent onderzoek toont aan dat ook door een gezonde levensstijl alleen, zonder gewichtsverlies, de gezondheid kan verbeteren. Een gezonde levensstijl kan je bovendien levenslang volhouden, in tegenstelling tot een streng dieet.”
“Met de klassieke basisregels voor een gezonde voeding (eet voldoende groenten, fruit, volkoren granen ...) geraak je al een eind op weg. Voeg daar dan nog wat extra beweging aan toe. Beslis je om gezonder te gaan leven en een paar kilo’s af te vallen, dan merk je meteen een positieve impact op je gezondheid. Op voorwaarde dat je het realistisch aanpakt – en dat de kilo’s er niet dadelijk weer bijkomen.”
“Onderzoek heeft trouwens ook aangetoond dat voor mensen die obees zijn of overgewicht hebben, het verliezen van de eerste 5 tot 10 % van hun gewicht (vaak 5 tot 10 kg) de meeste gezondheidsvoordelen oplevert.”