An (52) kreeg de diagnose borstkanker in 2014. Ze werkte voltijds als opvoedster in de gehandicaptenzorg, had een druk sociaal leven en speelde regelmatig tennis. Borstkanker en de bijhorende vermoeidheid zetten haar leven voor onbepaalde tijd op pauze. Ze vertelt over de impact van de kankerbehandeling en hoe ze omgaat met de langdurige vermoeidheid.
An ontdekte zelf een knobbeltje in haar linkerborst, maar tijdens een onderzoek vond haar arts ook een 2de tumor.
“Een van de 2 tumoren zat achter de tepel van mijn rechterborst, dus die kon ik zelf niet voelen. Omdat die tumor veel agressiever was, had ik eigenlijk geluk dat ik het linkse knobbeltje liet nakijken.”
Vermoeidheid als blijvende herinnering
Kort na de diagnose volgden 2 operaties en een intensieve behandelperiode met chemo- en hormoontherapie, bestraling en injecties. Tijdens de chemobehandeling voelde An de kankergerelateerde vermoeidheid opkomen.
“Het is een soort van uitputting die op je valt”, zegt ze. “Tussen de behandelingen door had ik regelmatig een dag waarop ik niets kon doen. Ik lag de hele dag in de zetel. Ik las luchtige tijdschriftjes of soms keek ik een serie. Ik nam zelfs de telefoon niet op, omdat spreken te vermoeiend was.”
De hormoontherapie bracht An vroegtijdig in de menopauze, wat leidde tot gewrichtspijn en aanhoudende vermoeidheid. Hoewel de kankerbehandelingen succesvol waren, blijft de vermoeidheid tot vandaag een constante factor in haar leven.
“De behandeling had een groot effect op mijn energieniveau. De gewrichtspijnen en vermoeidheid zijn een blijvende herinnering aan wat mijn lichaam heeft doorgemaakt.”
De zwaarte van vermoeidheid
An omschrijft de vermoeidheid als iets dat haar volledig overweldigde. “Het voelt als een zwaarte die alles overheerst,” legt ze uit. “Ik wilde allerlei dingen doen, maar ik voelde dat het gewoon niet lukte. Ik ben van nature een bezige bij en ik was nooit iemand die veel rustte of sliep. Dat maakte het extra moeilijk.”
De kankergerelateerde vermoeidheid was ook anders dan ‘gewone vermoeidheid’ die ik vroeger voelde, vindt ze. “De vermoeidheid gaat niet weg na een nachtje goed slapen”, weet ze. “Ze dwingt je echt om een stap terug te nemen, zelfs als je dat niet wil.”
Impact van moe zijn op sociaal leven
Voor de kankerbehandeling had An een druk sociaal leven. “Ik ben bewust kinderloos en ging vroeger graag op stap”, glimlacht ze. “Maar door die vermoeidheid ging dat niet meer. Als je weinig energie hebt, moet je bewuster kiezen welke dingen de moeite waard zijn. Een hele avond rechtstaan op een concert kan ik niet meer.”
Ook sporten werd moeilijker. Voor haar diagnose speelde An regelmatig tennis, maar door de nevenwerkingen van de behandeling kon dat niet meer. “Ik speelde interclubwedstrijden, maar ik kreeg voortdurende ontstekingen in mijn armen. Dat was zo lastig dat ik ben gestopt met tennis. Dat blijf ik spijtig vinden.”
Een actieve levensstijl maakte abrupt plaats voor een rustiger ritme. “Het was geen makkelijke aanpassing, maar tijdens mijn behandeling hebben we een puppy in huis genomen. Onze hond bracht me de afleiding die ik nodig had en gaf me energie. Hij heeft dagelijks wandelingen nodig, dus zo blijf ik in beweging.”
Deeltijds werken om energie te sparen
Na haar behandeling wilde An zo snel mogelijk weer aan het werk. “Ik ben ongeveer anderhalf jaar thuis geweest”, vertelt ze. “Ik miste mijn werk en mijn collega’s enorm! Mijn sociale kring werd plots veel kleiner.”
Ze begon stap voor stap met werken en bouwde langzaam op. “Mijn artsen raadden me aan om het rustig aan te doen, dus ik begon met 11 uur per week. Zo kon ik langzaam weer in het werkritme komen, zonder mijn lichaam te overbelasten.”
Zo ging An naar 26 uur per week. Daar is ze blij om, maar ze voelt wel dat ze haar energiereserves goed moet bewaken. “Ik werk nog altijd in de zorgsector en daar hebben ze veel mensen tekort. Vroeger deed ik veel overuren om collega’s te helpen, maar nu kan ik dat niet meer. Anders is de weerslag achteraf te groot.”
Herstel en mentaal welzijn
Mentaal vond An het moeilijk om de grote veranderingen in haar leven te accepteren. Al tijdens haar behandeling ging ze in therapie bij een oncopsycholoog (een psycholoog die werkt met kankerpatiënten en hun naasten).
“Ik besefte heel snel dat het belangrijk was om voor mijn mentaal welzijn te zorgen, dus ging ik op zoek naar een psycholoog. Zij hielp me enorm om mijn trauma te verwerken.”
An benadrukt dat het belangrijk is om over je gedachten en gevoelens te praten. “Ik ben dankbaar voor de steun die ik kreeg van mijn omgeving. Ik kon altijd bij hen terecht. Hun luisterende oor werkte ook therapeutisch voor mij.”
Toch kijkt ze met gemengde gevoelens naar haar herstelproces. “Ik praat nog altijd over mijn leven vóór kanker en na kanker. Het is alsof er een scheidingslijn is gekomen. Ik denk dat ik nog niet volledig hersteld ben. Ik denk zelfs dat ik nooit meer volledig zal herstellen,” besluit ze eerlijk.