Vermoeidheid bij kanker en kankerbehandelingen kunnen je eetgewoonten veranderen. Maar bij het herstel van je lichaam speelt eten een rol. Zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van je voeding zijn belangrijk. Oncodiëtiste Sanne Mouha legt uit hoe de juiste voedingstoffen kankergerelateerde vermoeidheid kunnen verminderen en kunnen bijdragen tot herstel.
Voeding is een belangrijke bron van energie. “De juiste voedingsmiddelen kunnen helpen om kankervermoeidheid te verminderen”, begint Sanne. “En dat draagt bij aan je algemene herstel.”
Voldoende eten
Heel wat mensen met kanker hebben tijdens hun behandeling geen zin meer om te eten. De maaltijden smaken niet meer en ze voelen zich te moe. “Maar ook te weinig eten put je lichaam uit”, weet Sanne. “Het leidt tot nog meer vermoeidheid en zo kom je mogelijk in een vicieuze cirkel terecht.”
“Als je geen problemen hebt met eten en toch vermoeid bent, bevorderen voedingstoffen zoals mineralen en vitaminen je genezingsproces”, gaat ze verder. “Voldoende en gevarieerd eten zet je dus altijd op de juiste weg.”
Meer eetmomenten per dag
Voedsel eten en verteren vraagt veel energie van je lichaam. Daarom is het belangrijk om niet te veel te eten in één keer, omdat je spijsvertering een groot deel van je energie opeist. “Een handige tip is om minder op je bord te nemen en bij te scheppen als het nodig is”, zegt Sanne.
“Eet rustig je bord leeg. Zo voel je beter aan of je daarna nog honger hebt. Hoe sneller je eet, hoe groter de kans dat je je zal overeten. Als je te veel eet, gaat er te veel energie naar je maag. Dus ook daar word je heel moe van.”
Omdat je minder grote porties eet, raadt Sanne aan om vaker per dag te eten. “Eet meerdere keren per dag een kleine maaltijd of een tussendoortje, goed verspreid doorheen de dag. Dat is eigenlijk zelfs een voedingspatroon dat gezond is voor voor iedereen die evenwichtig wil eten.”
Eet niet te veel in één keer, want je spijsvertering eist een groot deel van je energie op
“Vermijd grote en zware maaltijden, want die kunnen je uitputten. Kies bij voorkeur voor gezonde tussendoortjes die je tegelijkertijd goede energie (dus ook vezels, vitaminen en mineralen) geven, zoals noten, fruit of yoghurt.”
Zorg daarnaast voor een goede structuur in je eetpatroon: eet op vaste tijden. “Zo leert je lichaam je energie gelijkmatiger te gebruiken en ook dat helpt om je vermoeidheid te verminderen.”
Gevarieerd eten
Ook variatie in je voeding is van belang. Een gezonde maaltijd bestaat uit vitaminen en mineralen, koolhydraten en eiwitten.
| Vitaminen en mineralen | Vind je in fruit en groenten. |
| Koolhydraten | Vind je in (volkoren) graanproducten, zoals brood, pasta, rijst, aardappelen en havermout. |
| Eiwitten (proteïnen) | Vind je in
|
| Gezonde vetten | Vind je in
|
De exacte hoeveelheden per maaltijd verschillen van persoon tot persoon. “In het algemeen streven we elke maaltijd naar 2 vuisten groenten, 1 vuist koolhydraten en 1 handpalm eiwitrijke producten”, legt Sanne uit. “Maar afhankelijk van je hongergevoel kan het natuurlijk iets meer of minder zijn.”
Vergeet niet om voldoende water te drinken, want een tekort aan vocht kan je concentratie verminderen en je vermoeidheid vergroten. Drink daarom 1,5 liter, of 6 grote glazen per dag.
Geen zin in eten?
Sommige mensen hebben door de behandeling en vermoeidheid geen zin meer om te eten of ontwikkelen zelfs een afkeer van bepaalde voedingsmiddelen. “Als je merkt dat je moeite hebt met eten, kijk dan eerst naar wat je wél nog wil eten, ongeacht of dat gezond is of niet”, benadrukt Sanne.
“Als je bepaalde smaakveranderingen merkt, probeer dan voedingsmiddelen te vinden die je wel nog lekker vindt. Of probeer eens iets nieuws.”
Makkelijke maaltijden bereiden
Als je weinig energie hebt, voelt koken als een grote opgave. Sanne geeft handige tips om energie te sparen bij het koken.
- Laat je boodschappen of een maaltijdbox thuis leveren. Zo bespaar je jezelf een vermoeiende trip naar de supermarkt. De meeste winkels leveren voor een kleine meerprijs tot aan je voordeur, of je kan je boodschappen laten klaarzetten aan een ophaalpunt. Vraag gerust hulp aan familie, vrienden of buren om je boodschappen op te halen op moeilijke dagen. Maaltijdboxen bieden een handig alternatief om gezond en gevarieerd te koken.
- Kies voor diepvriesgroenten. Ze zijn even gezond als verse groenten, dus maak er gebruik van. Probeer eens een groentemix voor meer variatie op je bord.
- Bereid je maaltijden al zittend voor. Koken kan meestal niet terwijl je zit, maar de meeste voorbereiding kan je wel al zittend doen. Voedsel afwegen en snijden doe je makkelijk aan de keukentafel.
- Kook eenpansgerechten. Ze zijn net iets eenvoudiger en dat spaart energie. Denk aan gerechten als een wokschotel of een maaltijdsoep.
- Koken en stomen zijn betere bereidingswijzen dan bakken of frituren, omdat je lichaam gekookte of gestoomde voeding makkelijker kan verwerken.
- Vloeibaar voedsel, zoals soep of havermoutpap, zijn heel voedzaam. Zulke maaltijden zijn goed op dagen waarop je te moe bent om te koken. Ze zijn ook makkelijker verteerbaar dan bijvoorbeeld brood.
- Vries maaltijden in. Als je een goede dag hebt, overweeg dan om grotere hoeveelheden van gezonde gerechten te maken en in te vriezen. Zo heb je altijd een gezonde maaltijd bij de hand op dagen waarop je je minder goed voelt.
- Vraag hulp. Heb je moeite met het bereiden van eten en maaltijden? Je vrienden en familie zullen je met plezier helpen. Zoek eventueel een traiteurdienst die verse maaltijden aan huis levert.