Emil is een levendige jongen van 9 jaar. Een heel erg levendige jongen. Hevig zelfs. Zo hevig dat het al eens botst, met mensen in zijn omgeving of met zichzelf. ADHD is de diagnose die hij kreeg. Maar de weg naar die diagnose was er een die zeer moeizaam verliep, weten zijn ouders Marie (40) en Ruben (44).
“Toen Emil klein was, merkten we dat hij heel beweeglijk was en hevig kon zijn. Hij speelde vrij onstuimig, hij reageerde snel en druk op alles, hij wilde overal de eerste zijn ...”, vertelt mama Marie (40).
Dubbele salto van Emils olifant
“De eerste keer dat ik hard geconfronteerd werd met het feit dat er misschien meer aan de hand was, was rond moederdag in de eerste kleuterklas. De mama’s mochten naar de klas komen om verwend te worden door de kindjes en juffen. Ik zag Emil spelen, zo ongelooflijk wild. Ik stond met tranen in mijn ogen.”
“De juf kwam naast me staan. ‘Moeilijk om te zien, hé’, zei ze. ‘Maar zo is het dagelijks.’ In de klas stond een speelgoedcircustent opgesteld. De dieren gingen bij de meeste kinderen mooi in de tent, de olifant van Emil vloog er met een dubbele salto over.”
ADHD: als je kind alleen bezig is met overleven
Stilaan krijgt Emil zelf moeite, vooral in het contact met anderen. “In de 3de kleuterklas kwamen er steeds conflicten met zijn klasgenootjes. Hij had toen ook problemen met zijn fijne motoriek, is klein van gestalte … allemaal factoren die hem nog heviger maakten. Hij wilde laten zien dat hij er ook was en meetelde. Begrijpelijk hé”, weet Marie.
In het eerste en 2de leerjaar worden de uitdagingen voor Emil groter. “Stilzitten was lastig, hij heeft dyslexie, kinderen begonnen hem uit te dagen. De hele dag kwamen er massa’s prikkels op hem af.”
“Gelukkig pakten de juffen het in die eerste 2 jaren geweldig aan. Als de les rekenen voorbij was, mochten de kinderen heel even een paar toertjes buiten rennen. Dan kwamen ze weer binnen en begon de les taal van een andere juf. Zoiets had Emil nodig, het deed wonderen voor hem.”
ADHD vaststellen = botsen op wachtlijsten
Emils ouders gaan wel op zoek naar hulp. Ze merken dat de weg naar een diagnose en begeleiding er een is vol obstakels en doodlopende straatjes. “We startten bij het CLB en de huisarts, die ons vermoeden van ADHD bevestigden. We kregen de raad om hem te laten testen. Daar stonden we met een verwijzing naar testcentra … met wachtlijsten of patiëntenstops”, zucht Marie.
“Intussen hielp een kinesist bij zijn motoriek. Zo kwamen we terecht bij een kleinschaliger centrum waar hij getest en opgevolgd kon worden. Toen een groter testcentrum zei dat er plaats was voor Emil, sloegen we dat ook af. Om even later te horen dat de plek waar we zaten tóch niet kon helpen …”
Groeiende frustratie
“Intussen voelde hij de druk (van zijn klasgenoten) harder en in zijn ogen faalde hij constant. Hij zag dat hij ‘anders’ was dan de rest en was op den duur alleen nog bezig met overleven.”
In het 3de leerjaar begon het heel sterk te wegen op Emil. Hij voelde meer en meer teleurstelling en frustratie. “Thuis was hij doorgaans meer op zijn gemak. Maar hij kreeg al eens een woedeaanval, hij begon zijn mama wat te ‘testen’”, zegt papa Ruben (40). En toen escaleerde het vooral op school.”
"De mensen met wie je praat, het internet … Iedereen zegt iets anders. Je wil het juist aanpakken, maar bent snel de weg kwijt"
Weer op zoek naar hulp
Na een voorval in de klas zien zijn ouders dat hun zoon op begint te geraken. “Er moest iets veranderen. We waren bang dat hij niet op school kon blijven. Ook al waren we er volop mee bezig, het was zo moeilijk om een psycholoog of psychiater vast te krijgen.”
Ruben deed op één dag tientallen telefoontjes. Een duidelijk plan van aanpak vind je niet. “De mensen met wie je praat, het internet … Iedereen zegt iets anders!”, zegt Marie. “Start bij je huisarts. Ga naar een testcentrum, maar geen groot. Klop aan bij een psychiater. Je wil het juist aanpakken, maar bent snel de weg kwijt. En nérgens geraak je binnen.”
Hulp bij ADHD: van neuroloog naar psychiater
Uiteindelijk wordt Emil getest op ADHD in een groter centrum. De conclusie staat op papier.
“Ons kind onderging allerlei testen, uren en dagen aan een stuk. Wat volgde? Een torenhoge rekening van 1600 euro en niets meer. Het centrum werkte met een externe kinderpsychiater, maar had ons niet verteld dat we vooraf al een afspraak moesten maken. Toen we na de testen belden, hoorden we dat het maandenlang wachten was”, stelt Ruben.
En die psychiater heb je nodig om een diagnose te krijgen en een begeleidingstraject op te starten. Zeker in het geval van Emil, die nood had aan medicatie. “7 maanden wachten op een afspraak … terwijl je kind dreigt kopje-onder te gaan. Dus zoek je een andere psychiater, bij wie sneller een plek vrij is. Dat is dan weer bijna onmogelijk, omdat veel artsen verbonden zijn aan een centrum. Uit pure miserie zijn we beland bij een neuroloog, enkel voor een voorschrift voor de ADHD-medicatie.”
Marie en Ruben blijven intussen zoeken naar een psychiater en psycholoog voor hun zoon. “En gelukkig zijn we kunnen opstarten bij iemand. Die heeft ook aanpassingen gedaan in het medicatieschema, want de juiste soort en dosis is altijd even zoeken in het begin.”
"Toen we na de testen belden, hoorden we dat het maandenlang wachten was"
Zien wie Emil echt is
Emil volgt wekelijks logopedie en elke 2 weken gaat hij naar de kinderpsycholoog. De begeleiding die hij krijgt in combinatie met de medicatie doet z’n werk. “Zelf beseft hij niet echt wanneer zijn pilletje werkt of is uitgewerkt. Of dat hij rustiger is. Maar wij zien wel een enorm verschil”, weet Ruben.
Ook op school vlot het beter. “Emil krijgt enkele uurtjes hulp van een leerondersteuner. En in de klas staat de zorgjuf hem bij voor moeilijkere en complexe taken of voor begrijpend lezen en spelling.”
“Emil had een goede band met de meester uit het 2de leerjaar. Onlangs kwam hij enorm fier thuis met een foto van een konijn, een dier dat voor hem veel waarde heeft. De meester had het beeld speciaal voor hem afgedrukt”, pikt Marie in.
“Ik vroeg hem waarom hij de foto had gekregen. ‘Omdat ik een flinke dag had’, glunderde hij. Ik benadrukte meteen hoe geweldig dat was. ‘Tof toch hé, kerel! Dat je pilletje helpt om kalmer te zijn en dat mensen dan zien wie jij echt bent.’ Dan zie je dat hij het wel eventjes begrijpt.”
Zelfvertrouwen krijgt boost
"Hij heeft ook een nieuwe hobby: quadrijden. Daarin kan hij zich ten volle uitleven. En het is iets waarin hij echt uitblinkt, wat zijn zelfvertrouwen natuurlijk een grote boost geeft. Dat kon hij wel gebruiken.”
“Hij wordt veel meer gevraagd op verjaardagsfeestjes. Dat was vroeger niet het geval, en dat merkte hij zelf ook. Want hij was dat wilde kind, hé. Allemaal veranderingen die zoveel deugd doen”, glimlacht Marie.
ADHD herkennen en behandelen: hoe pak je het aan?
Er is veel te doen rond testcentra, de wachtlijsten en vooral de hoge rekeningen die je na de testen gepresenteerd krijgt. Kinderpsychiater Karen Vertessen (Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven) legt uit welke stappen je kan zetten als ouder.