Blauwfilterbrillen zijn steeds populairder. Ze beloven onze ogen te beschermen tegen blauw licht van smartphones, tablets en computers. Hoe schadelijk is dat blauwe licht? Werkt een blauwfilterbril echt? En beïnvloedt blauw licht ons slaappatroon? Optometrist Philip Van der Auweraer en slaapexperte prof. dr. An Mariman geven uitleg bij 5 feiten en fabels over blauw licht en blauwfilterbrillen.
1. Blauw licht is schadelijk voor onze ogen.
FABEL
“Alles wat wij zien, bevindt zich op het zichtbare kleurenspectrum van wit licht”, legt Philip uit. “De lage kant van dat spectrum bestaat uit warme kleuren, zoals rood, oranje of geel. De hoge kant van het lichtspectrum bevat koude, heldere kleuren, zoals blauw en violet. Die kleuren hebben een hogere frequentie, zijn feller en dringen dieper door in onze ogen. Vandaar de benaming blauw licht.”
“Op zich is blauw licht niet schadelijk voor onze ogen. Integendeel, we hebben het overdag nodig”, gaat hij verder. “Het is belangrijk voor ons metabolisme (de manier en snelheid waarop je lichaam voedingsstoffen omzet naar energie) en onze biologische klok. Het probleem is dat we vandaag eigenlijk te veel aan blauw licht blootgesteld worden.”
“We hebben blauw licht overdag nodig, maar het probleem is dat we te veel aan blauw licht blootgesteld worden”
“De voorbije jaren is het niveau van blauw licht in ons dagelijks leven sterk gestegen”, vult professor Mariman aan. “We staan op en checken meteen onze smartphone. Daarna gaan we naar het werk en zitten we de hele dag voor een computerscherm. ’s Avonds kijken we televisie en vlak voor we gaan slapen, scrollen we nog even door sociale media. Het is inderdaad te veel en dat heeft gevolgen.”
“Omdat we continu naar beeldschermen staren, knipperen we minder met onze ogen”, knikt Philip. “Daardoor drogen de ogen uit en zijn ze sneller vermoeid. Dat ligt niet aan het blauw licht op zich, maar aan de hoeveelheid blauw licht die onze ogen binnenkrijgen. Het is dus belangrijk om onze ogen voldoende rust te geven.”
2. Een blauwfilterbril beschermt onze ogen tegen blauw licht.
FEIT
“Sommige mensen zijn gevoeliger voor blauw licht dan anderen”, geeft Philip aan. “Als mensen veel met de computer werken en last hebben van hoofdpijn of vermoeide ogen, dan kan een blauwfilterbril of computerbril helpen. Een blauwfilterbril neutraliseert het blauwe licht en geeft je ogen meer rust. Daardoor verkleint de kans op droge ogen en andere klachten.”
“Toch is het af te raden om een blauwfilterbril de hele dag te dragen”, weet hij. “Wie een bril draagt, heeft niet noodzakelijk brilglazen nodig met een blauwfilter. Draag een bril tegen blauw licht vooral ’s avonds na lange blootstelling aan schermen, als je voelt dat je ogen moe worden.”
“Wie te vaak een blauwfilter gebruikt, kan negatieve effecten ervaren op zijn bioritme”, bevestigt professor Mariman. “’s Ochtends heeft ons lichaam blauw licht nodig om te ontwaken. Wie constant een blauwfilter draagt, kan zich de hele dag door moe en slaperig voelen.”
3. Blauw licht beïnvloedt onze slaap.
FEIT
“Het klopt zeker dat te veel blauw licht onze slaap beïnvloedt”, knikt professor Mariman. “Blauw licht onderdrukt de afscheiding van melatonine in onze hersenen. Melatonine is de stof die ons slaperig maakt. Bij een tekort aan melatonine geraken we moeilijker in slaap.”
“Ons lichaam stelt melatonine vrij ongeveer 1,5 uur voor we in slaap vallen. Onze hersenen geven die stof vrij vanaf het moment dat de avond valt en het donker wordt. Wie ’s avonds zijn smartphone gebruikt, wordt langer blootgesteld aan blauw licht. Het felle licht stelt de vrijstelling van melatonine uit en zo val je later en moeilijker in slaap.”
"Smartphonegebruik ’s avonds stelt je langer bloot aan blauw licht en stelt de vrijstelling van melatonine uit. Zo val je moeilijker in slaap”
Daarom adviseert professor Mariman om het gebruik van smartphones, computers en tablets te vermijden voor het slapengaan: “Gun niet alleen je ogen maar ook jezelf ’s avonds rust om je slaap te bevorderen. Het gaat trouwens om meer dan de blootstelling aan blauw licht alleen. Wie blijft scrollen en chatten, blijft zijn hersenen prikkelen. Onze hersenen hebben ontspanning nodig om de slaap te kunnen vatten.”
4. Een blauwfilterbril helpt om onze slaap te verbeteren.
FABEL
“Er is weinig wetenschappelijk onderzoek dat de effecten van blauwfilterbrillen op onze slaap bevestigt”, legt professor Mariman uit. “Sommige studies tonen aan dat de inslaaptijd door het gebruik van een blauwfilterbril wat kan dalen. De tijdspanne die we nodig hebben om in slaap te vallen, wordt ongeveer 20 minuten korter. Maar effecten op lange termijn zijn nog niet bewezen.”
“Verder zien we bij mensen met een normaal slaappatroon geen verschil in slaapkwaliteit met of zonder blauwlichtfilter”, gaat ze verder. “We slapen niet dieper of langer. We mogen een blauwfilterbril niet zien als een oplossing voor schermtijd ’s avonds. Want los van het blauw licht blijven we ook onze hersenen prikkelen. En dan kan je natuurlijk moeilijker in slaap vallen.”
Toch benadrukt professor Mariman dat een blauwfilterbril wel nuttig kan zijn voor mensen met slaapproblemen. Voor wie slaapproblemen heeft, kan dit verschil in inslaaptijd veel betekenen. “Mensen met slaapproblemen zijn zich heel bewust van hun slaap. Een verbetering geeft hoop. Dat brengt mentale rust, waardoor je mogelijk makkelijker in slaap valt. We mogen het psychologische effect niet onderschatten.”
5. Een blauwlichtfilterbril is nuttig voor iedereen.
FABEL
“We raden het gebruik van een blauwfilterbril alleen aan als je veel schermtijd hebt”, benadrukt Philip. “Niet iedereen heeft een blauwfilterbril nodig. En zelfs als je veel schermtijd hebt, is een blauwfilterbril alleen nuttig als je last hebt van droge ogen of hoofdpijn. Je hebt geen blauwfilterbril nodig als je geen klachten hebt.”
“Je hebt geen blauwfilterbril nodig als je geen klachten hebt”
“Ook voor kinderen zijn blauwfilterbrillen minder geschikt”, stelt Philip. “Kinderogen zijn nog in volle ontwikkeling en hebben het blauwe licht nodig.”
“Wie zijn ogen wil beschermen tegen blauw licht, kan beter zijn schermtijd verminderen”, besluit professor Mariman. “Neem regelmatig een pauze als je de hele dag met een computer werkt en sluit ’s avonds op tijd af. Kies voor een boek in plaats van een spelletje op je smartphone. Het is goed voor je ogen én je slaap.”