Kinderen met een realistisch zelfbeeld en een gezonde portie zelfvertrouwen kunnen de wereld (beter) aan. Kinder- en jeugdpsychiater Binu Singh geeft tekst en uitleg over hoe zelfvertrouwen zich ontwikkelt bij kinderen. En dat begint vroeg, héél vroeg.
“Zelfvertrouwen laat ons toe om onszelf te zijn en met vertrouwen in onszelf te reageren op situaties en gebeurtenissen. Het geeft ons mentale veerkracht”, vertelt Binu Singh. Zij is kinder- en jeugdpsychiater en een van de bezielers van het kinderdagziekenhuis Kleine K binnen UPC KU Leuven.
En zelfvertrouwen ontwikkelen, dat start al vroeg. Héél vroeg. “Zelfs voor de geboorte”, zegt Binu Singh. “Volgens bepaalde stromingen in de psychologie zou het emotionele leven van de baby starten in de baarmoeder. Daar ontwikkelt een kindje een besef van hoe de omgeving omgaat met de zwangerschap.”
“Je gewenst en geborgen voelen, nog voor je geboren wordt, zou positief bijdragen tot het zelfbeeld en zelfvertrouwen dat zich later ontvouwt.”
“Je gewenst en geborgen voelen, draagt bij tot meer zelfvertrouwen”
Zelfvertrouwen en de impact van de omgeving
Na de geboorte ontwikkelt het zelfbeeld, en het daarbij horende zelfvertrouwen, zich verder. “Kinderen worden geboren met een heel open houding. Ze kijken met een open blik naar zichzelf en de wereld”, gaat Binu Singh verder.
“Stap per stap krijgt het zelfbeeld, en dus ook het zelfvertrouwen, vorm. De omgeving speelt hierin een belangrijke, zelfs doorslaggevende, rol. Je kan het vergelijken met een spiegel. Wat jonge kinderen zien – reacties van anderen op hun gedrag – leert hen veel over wie ze zijn. Ze zien in de ogen van anderen een weerspiegeling van zichzelf.”
Ook eigen succes- en faalervaringen spelen een rol in de verdere ontwikkeling van het kind als het gaat over zelfbeeld en zelfvertrouwen. “Wat verwacht een kind van zichzelf en de ander? Gebeurt er wat het hoopt dat er gebeurt? Met dit in het achterhoofd leren kinderen de anderen, de wereld en zichzelf beter kennen.”
Aandacht hebben voor emoties, behoeftes en noden van het kind
Om een zelfbeeld en zelfvertrouwen te ontwikkelen, kijkt het kindje dus heel erg naar de omgeving. Het is daarom belangrijk om daar als ouder of opvoeder gevoelig voor te zijn. Wat voelt je kindje, wat heeft het nodig? Probeer hier aandacht aan te geven, erop te antwoorden, en benoem het ook. Geef er woorden aan. Leef je in je kind in. Zo kan je inspelen op wat hij of zij nodig heeft.
“Je kindje zal het gevoel krijgen dat zijn of haar noden, behoeftes en emoties er mogen zijn en ertoe doen. Het voelt dat het waardevol genoeg is zoals het is om die aandacht te krijgen. Hierdoor zal het kind zichzelf ook als waardevol ervaren. Door verbinding met de ander, ontstaat er ook verbinding met zichzelf”, vertelt Binu Singh.
Je kind zelfvertrouwen geven? Dat is ook leren loslaten
Vanaf het moment dat je baby kruipt, zal je ukkepuk door de steun van een veilige omgeving, meer durven ondernemen. Het gaat steeds meer een eigen weg. En dat is goed.
Ook de peuterpuberteit speelt een rol. “Je kindje komt los uit de veilige cocon. Het ontdekt dat ik en jij niet 1 zijn. Jij bent jij, ik ben ik. En dat wordt een spel waarbij het kind begint te ontdekken. Het ontdekt de wereld en nog meer zichzelf. Zo evolueert het verder”, zegt Binu Singh.
“Vanaf de peuterpuberteit beseft het kindje dat jij en ik niet 1 zijn”
“Tot in de puberteit, wanneer kinderen hun zelfbeeld en zelfvertrouwen nog eens onder de loep nemen. En dan zetten ze weer een paar gezonde stappen. Soms met wat haperingen en strubbelingen gaan ze in de richting van een positief zelfbeeld en meer zelfvertrouwen. Geef als ouder je kind die ruimte om zichzelf te ontdekken.”
Zelfvertrouwen? Het is (meer dan) een gevoel
“Bouwen aan zelfvertrouwen en een zelfbeeld: doorheen de tijd hebben we daar iets complex van gemaakt. Door de druk in de maatschappij bijvoorbeeld. Je kind moet in vanalles goed zijn, het moet uitblinken. Of we geven ze mateloos veel complimenten en bevestiging of net te weinig.”
“Nochtans is zelfvertrouwen en de weg naar een realistisch zelfbeeld eenvoudiger dan je denkt. Het gaat om een gevoel, iets dat je als ouder doorgeeft. Voor mij is de essentie dat een kind zich van in de buik al waardevol en welkom mag voelen gewoon voor wie het is. Dat wens ik echt élk kind toe”, concludeert Binu Singh.
“De weg naar een realistisch zelfbeeld is eenvoudiger dan je denkt”
Meer informatie? Neem zeker een kijkje op de Instagrampagina van Binu Singh.