Kinderen en groenten: een 'mission impossible'?

Het ene kind lepelt met de glimlach olijven, mosselen en abdijkaas binnen. Het andere trekt z’n neus op voor tomaten of een appel. Ja, een kind moet je ook ‘leren’ eten. Een babbel met kinderdiëtiste Lobke Husson over kinderen die ‘alles’ en kinderen die ‘niets’ lusten. 

Lobke is zelf mama van 2 dochters (1,5 en 5 jaar). En ook bij haar vliegen de erwten en de rijst soms in het rond.

Een moeilijke eter: waaraan ligt dat?

1. Erfelijke en omgevingsfactoren

Lobke: “Meestal zijn zowel erfelijke als omgevingsfactoren in het spel. Vertoonde jij als kind selectief eetgedrag, of heb je dat nog altijd? Dan is de kans groter dat je eigen kinderen ook selectieve eters (niet ‘moeilijke’) zullen zijn.”

2. Aangeboren voorkeur voor zoet

Lobke: “Ons oerinstinct geeft ons aanvankelijk een afkeer voor bitter en zuur, om onszelf te beschermen tegen bedorven voedsel. Omdat heel wat groenten een ietwat bittere smaak hebben, moeten we ze ‘leren’ eten. Bij zoete voeding is dat niet het geval.”

3. Zwangerschap en borstvoeding

Lobke: “Verschillende studies tonen aan dat kinderen in de baarmoeder bepaalde smaken leren kennen door wat de moeder eet. Zeker via de moedermelk raakt het kind al vertrouwd met wat er elke dag op mama’s bord ligt.”

4. Manier waarop je met eten omgaat

Lobke: “Als je je kinderen niet geregeld broccoli aanbiedt, zullen ze het ook niet leren appreciëren. Elk kind ontwikkelt zich bovendien anders: wat geldt voor motoriek en voor taal, geldt ook voor eetgedrag. Het ene kind zal al op zijn 3de verlekkerd zijn op broccoli, het andere zal het pas op zijn 7de lusten. Jouw smaakvoorkeuren zijn de voorbije jaren waarschijnlijk ook veranderd. Olijven, koffie, wijn … leer je meestal pas op latere leeftijd appreciëren.”

5. Kinderen kiezen zelf

Lobke: “Ouders kiezen wat er op tafel komt en wanneer. Hoeveel kinderen eten, kiezen ze het best zelf. Normaal ontwikkelde kinderen kunnen perfect hun honger en verzadiging zelf regelen. Als ze honger hebben, zullen ze eten. Dat kan erg wisselen van periode tot periode: van een half brood bij het ontbijt tot een halve boterham. Dat is volledig normaal.”

Ik krijg telkens een ‘neen’. Wat nu?

1. Waarom schudt je kind neen?

Lobke: “Sta even stil bij de reden waarom een kind geen zin heeft om te eten. Misschien heeft het geen honger, omdat het net een sapje heeft gedronken of een koek at? Soms zijn kinderen ook gewoon te moe om te eten.”

2. Oefening baart kunst

Lobke: “Bij selectieve eters is het nuttig om te oefenen. Het kan zijn dat je kind de smaak van een groente pas apprecieert na 10 of 15 keer proeven. Het doel hoeft zeker niet te zijn dat ze het ‘lekker’ vinden. Iets lusten is iets anders dan iets lekker vinden. Houd er ook rekening mee dat de kans bestaat dat een kind (na talrijke proefrondes) een bepaalde groente of ingrediënt nooit graag zal eten.”

3. Geef het goede voorbeeld

Lobke: “Het principe van ‘doe wat ik doe’ werkt beter dan ‘doe wat ik zeg’. Kinderen leren vooral door nabootsing. Als je een berg groenten op hun bord dropt, terwijl er op jouw bord nauwelijks liggen, dan maakt dat het een pak moeilijker.”

4. Blijven proeven

Lobke: “Belangrijk is wel dat het bij proeven blijft (1 hap dus). Als je van kleinsaf aan die regel invoert, is het ook makkelijker om die regel later er nog door te krijgen. Om de motivatie op te krikken, kan je bijvoorbeeld ook een kalender ophangen met stickers. Of het bord zelf wat opvrolijken.”

5. Maak eten geen opgave en forceer niet

Lobke: “Leg niet elke dag iets op het bord dat een uitdaging is. Het is oké als het gewoon lekker is. Dat geeft rust en goede moed. Anders wordt elke maaltijd een gevecht en dan schep je patronen waar je moeilijk uit raakt. Samen aan tafel zitten moet leuk zijn. Geen opgave. Dwingen of forceren werkt vaak averechts.”

6. Maak van iets lekkers geen beloning

Lobke: “Je werkt beter niet met eten als beloning, zoals een dessertje als ze hun groenten opeten. Op die manier benadrukken we dat die groenten zo ‘verschrikkelijk’ zijn dat er een beloning nodig is om die verschrikking te compenseren. Een goede slagzin is: ‘Als er in je buik geen plaats is voor groenten, is er ook geen plaats meer voor het dessert’.”

7. Laat het los

Lobke: “Vang je bot bij verschillende pogingen? Durf het dan even loslaten en probeer op een later tijdstip opnieuw. Vaak is een ontspannen periode, zoals een vakantie, interessanter om nieuwe smaken uit te testen dan tijdens een drukke werk/schoolweek vol stress.” Creatief omgaan met eten helpt. Maar soms lukt het niet om boterhammen te snijden in de vorm van vlinders.

Wat kan je doen als je niet veel tijd hebt?

1. Speel in op de fantasiewereld

Lobke: “Noem een visschotel uit de oven geen visschotel, maar piratenschotel. Of noem de pastinaakpuree simpelweg spookjespuree. En als je je groenten snijdt, snijd ze dan af en toe in de vorm van frietjes (zonder ze te frituren). Wortelfrietjes smaken altijd beter dan wortelstaafjes. Groenten een beetje ‘verstoppen’, bijvoorbeeld door te mixen, kan ook werken.”

2. Betrek kinderen bij het eten maken

Lobke: “Neem ze mee naar de supermarkt en kies samen groenten en fruit. Zo volgen ze mee een deel van het traject dat het voedingsmiddel aflegt. Kleine opdrachtjes in de keuken vinden ze meestal ook leuk.”

Wat als trucjes niet werken en je het gevoel krijgt dat het écht problematisch wordt?

Lobke: “Op zich is het geen probleem als je kind een fase doormaakt waarin het selectief eet. Wanneer dit lange tijd aanhoudt en je kind bijna niets meer eet van wat er op tafel komt of wanneer je je ongerust maakt, kan je het best hulp inschakelen van een kinderdiëtist. Een (kinder)arts kan je ook doorverwijzen als je zelf niet weet waar je terechtkan.”

Wie is Lobke Husson?

Lobke Husson is als kinderdiëtiste verbonden aan het UZ Leuven. Daarnaast helpt ze in haar praktijk talloze ouders en kinderen om gezond te eten. Kortom, je bent er aan het juiste adres voor voedingsadvies op maat voor groot en klein.