Vermoeidheid bij en na kanker is meer dan enkel het gevoel voortdurend moe te zijn. Deze vermoeidheid beïnvloedt alle aspecten van je leven en kan in sommige gevallen jouw leven en dat van je omgeving helemaal stil leggen. Hoe kan je als patiënt communiceren met je omgeving? En hoe ga je hier als familie en vrienden mee om? Deze 5 tips kunnen helpen voor meer wederzijds begrip en steun.
1. Maak vermoeidheid bij kanker bespreekbaar
Eerst en vooral: maak vermoeidheid bespreekbaar. Vermoeidheid bij kanker gaat verder dan ‘gewone’ vermoeidheid en kan heel lang na de behandeling aanhouden, soms gaat het zelfs nooit weg. Deze vorm van vermoeidheid is nog niet zo gekend in onze samenleving en heeft enkele specifieke kenmerken. De vermoeidheid is heel onvoorspelbaar: en vaak moeilijk te begrijpen, zowel voor jezelf als voor je omgeving. De ene dag voel je je energiek en kun je veel aan, terwijl je een paar dagen later nauwelijks uit bed kunt komen. Ook voel je je vaak niet beter na extra rust en slaap, wat het des te lastiger maakt.
Voor je vrienden en familie is het soms moeilijk te begrijpen waarom iemand die kanker heeft of heeft gehad niet altijd in staat is om plannen te maken, of waarom je afspraken moet afzeggen. Daarom is het erg belangrijk om open over te spreken over deze vermoeidheid: vertel wat vermoeidheid concreet met je doet en op welke manier je omgeving kan ondersteunen. Dit geldt niet alleen voor vermoeidheid, maar ook voor andere bijwerkingen waar je als (ex-)kankerpatiënt mee te maken kunt krijgen.
Heeft iemand in je omgeving kanker of herstelt er iemand van je omgeving van kanker? Maak vermoeidheid en andere bijwerkingen mee bespreekbaar door open vragen te stellen en begrip te tonen voor hun situatie. Het kan moeilijk zijn voor (ex-)kankerpatiënten om op voorhand afspraken vast te leggen omdat elke dag anders kan zijn. Wees flexibel en bied aan dat je last-minute wil langskomen, afhankelijk van hoe je vriend(in) zich die dag voelt.
2. Stel en respecteer je grenzen
Wees open en eerlijk tegenover je omgeving. Kan je dit keer toch niet mee uit eten? Zeg dit dan eerlijk. Je vrienden en familie waarderen je en zullen je eerlijkheid respecteren. Ze zullen je zeker niet minder graag zien. Probeer voor jezelf helder te krijgen waar je grenzen liggen en hou hier rekening mee. Voel je je opeens niet zo goed? Probeer dan zo snel mogelijk naar huis te gaan in plaats van te proberen doorzetten. ‘Het zal wel overgaan’ is vaak een valkuil. Luister dus naar de signalen van je lichaam.
Als omgeving is het nodig om deze grenzen ook goed te respecteren. Heb je al even geen antwoord gekregen op een berichtje? Neem het niet persoonlijk en zet geen druk. Je kan altijd laten weten dat je aan iemand denkt, zonder een antwoord terug te verwachten. Wanneer de persoon even weer wat energie vindt, zal hij of zij vanzelf weer contact opnemen.
Probeer voor jezelf helder te krijgen waar je grenzen liggen en hou hier rekening mee.
3. Geef aan als je liever alleen bent
Geen zin in een babbel? Bij extreme vermoeidheid kan het al een uitdaging zijn om de dag door te komen. Het is dus helemaal normaal dat je even geen energie hebt om met anderen bezig te zijn. Even alleen zijn, zonder enige druk of verwachtingen van anderen, kan juist veel deugd doen. Ook hier is het belangrijk om eerlijk te zijn tegen je naasten.
Als omgeving kun je juist in moeilijke periodes laten zien dat je er ook bent. Een kaartje of een kort berichtje kunnen een hart onder de riem te steken.
4. Help je graag? Wees concreet
Weet je niet goed hoe je iemand met vermoeidheid kan helpen? Luister naar wat de persoon nodig heeft en biedt gerichte hulp aan. Zo kan je bijvoorbeeld de boodschappen doen, een maaltijd brengen, de kinderen van school halen, een leuk boek uitlenen, chauffeur spelen naar het ziekenhuis of de dokter…
Weet je niet goed hoe je iemand met vermoeidheid kan helpen? Luister naar wat de persoon nodig heeft en biedt gerichte hulp aan.
Voel je je wat onzeker om hulp aan te bieden? Dat mag je gerust uiten. Het is niet erg om toe te geven dat je niet goed weet wat je moet doen.
5. Ontspan samen
Ben je mantelzorger?Zorgen voor een dierbare met een zorgbehoefte kan zwaar zijn. Daarom biedt onze mantelzorgvereniging Coponcho mantelzorgvakanties aan, waar je even niet hoeft te denken aan dagelijkse routine. Zo kan je op vakantie even focussen op jezelf. Een moment van rust en hernieuwde kracht voor jezelf!