(Bijna) geen enkel mens is graag alleen. Eigenlijk heeft iedereen wel iemand nodig. Zeker als je wat hulp of zorg kan gebruiken, of wat eenzamer bent, is de verbinding met andere mensen belangrijk. En helend. Daarover kan mantelzorger Zara (26) getuigen.
Zara was – en is – mantelzorger voor haar broer Juul (21). “Juul heeft een beperking, waardoor hij moeilijk stapt en mentaal 5 jaar oud is. Hij lijdt ook aan epilepsie”, vertelt ze.
Spontaan mantelzorger worden
Als tiener zorgde Zara al mee voor haar broer. “Ik hielp in het huishouden en paste op hem na schooltijd. Al had ik niet door dat ik iets ‘speciaals’ deed. Toen ik op een dag zei tegen vrienden dat ik dringend weg moest om de oppas van Juul uitleg te geven, merkte ik aan hun reactie dat het misschien toch niet vanzelfsprekend was.”
“Maar zorgen voor Juul gebeurde spontaan. Ik vond het de normaalste zaak van de wereld, ik dacht dat het er in elk gezin zo aan toeging. Mijn ouders deden hun best om mij en mijn andere broer Victor (24) zoveel mogelijk een ‘normale’ jeugd te laten beleven en ons te ontlasten, maar dat lukte niet altijd.”
Zorgen voor mijn broer was de normaalste zaak van de wereld, ik dacht dat het er in elk gezin zo aan toeging
Geen vakantiejob
Later kwam het besef wel. “Toen we vorig jaar met een Dienst Ondersteuningsplan (DOP) zochten naar een nieuwe dagopvang voor Juul, kregen Victor en ik de vraag hoe het voor ons was. Of we konden zeggen wat we deden en wat de impact was. Toen schrokken mijn ouders, omdat we onbewust veel op ons namen in onze jeugd.”
Zara deed het met liefde, maar schoof zichzelf opzij. “Zelf kon ik als student niet werken voor een extra centje, maar omdat ik Juul opving kon Victor wél een vakantiejob zoeken.”
Mantelzorg en studies combineren
Toen ze hogere studies startte, woog de zorg door. “Tijdens de coronacrisis was het moeilijk. Juul zat thuis en hij kreeg meer epilepsieaanvallen, waardoor hij nog meer zorg nodig had. Je dan concentreren op je studies, blokken en examens is heel zwaar”, weet Zara.
“Uiteindelijk sprak ik met mijn ouders af wanneer ik wel en niet op Juul kon passen. Met Juul maakte ik afspraken wanneer ik kon spelen en wanneer echt niet.”
“Zorgeloos spelen en echt kind zijn heb ik nooit gekend. Een van mijn leukste herinneringen is er eentje waarbij ik zelf was opgenomen in het ziekenhuis. Mijn ouders gingen rijsttaart met me eten. Pure qualitytime. Dat zou niet je tofste kinderherinnering mogen zijn hé.”
Tenzij je vanaf het begin beseft dat je mantelzorger bent, weet je niet dat er een netwerk bestaat dat je kan ondersteunen
Weekend logeren
Zara heeft wel een unieke band met haar jongere broer. “Toen ik ging samenwonen met mijn vriend, belde hij me elke dag. Ik blijf een van de eerste personen met wie hij praat als er iets gebeurd is.”
“Ik pas nog op Juul. We hopen dat hij snel een weekendje komt logeren. Ik wil hem in de toekomst ook af en toe een week opvangen. Zo hebben mijn ouders even ruimte voor zichzelf. Ik mis zelf ook tijd met Juul.”
Meer info voor jonge mantelzorgers
Meer informatie rond mantelzorg, en vooral voor jonge mantelzorgers, vindt Zara een must. “Tenzij je vanaf het begin beseft dat je mantelzorger bent, weet je niet dat er een netwerk bestaat dat je kan ondersteunen”, knikt ze.
“Mijn tip voor jonge mantelzorgers die schoollopen? Praat erover met je school. De meeste universiteiten en hogescholen hebben een traject om jonge mantelzorgers bij te staan en te helpen om zorg en studies te combineren. Je krijgt bijvoorbeeld vrijstellingen, kan examens soepeler plannen, kan extra studiebegeleiding krijgen …”