Of het nu gaat om een scheiding, ontslag, ongeval, geboorte of verhuis: vroeg of laat wordt iedereen geconfronteerd met veranderingen. Hoe gaan we daarmee om? En waarom maakt verandering ons soms zo bang? Arbeidspsycholoog Gudrun De Meulemeester (50) vertelt hoe je (beter) kan omgaan met verandering.
Wat is een verandering?
“Een verandering is een wijziging die een impact heeft op jouw leven, fysiek of gevoelsmatig”, legt arbeidspsycholoog Gudrun De Meulemeester uit.
“Er zijn individuele veranderingen, zoals een scheiding of een geboorte. Maar je hebt ook organisatorische veranderingen. Denk aan reorganisaties of fusies bij bedrijven. Een 3de vorm is een maatschappelijke verandering, zoals de oorlog in Oekraïne.”
Wennen aan verandering
“Veranderingen zijn soms best positief: je werd ontslagen, maar je hebt nu een veel betere job. Of je hebt een moeilijke scheiding achter de rug, maar daar ben je alleen maar sterker uitgekomen. Uit zulke situaties putten mensen energie.”
“Je kan wennen aan verandering. Hoe vaker je ermee te maken hebt, hoe minder het als een bedreiging overkomt. De kans bestaat wel dat er veranderingsmoeheid optreedt en dat mensen onverschillig worden. Een bedrijf dat voor de 10de keer zijn beleid aanpast, zal het moeilijk hebben om zijn werknemers nog te motiveren.”
Omgaan met verandering is individueel
Hoe mensen omgaan met verandering hangt af van 2 factoren: hun persoonlijkheid en de veranderingsgeschiedenis. “Wie flexibel en veerkrachtig is, kan zich makkelijk aan nieuwe situaties aanpassen.”
“Maar stel: je maakte al een aantal veranderingen mee die je als negatief ervaarde. Dan heb je meer weerstand tegen een nieuwe verandering. Je kan het zien als een potje dat vol geraakt en overloopt”, legt Gudrun uit.
Waarom heb ik moeite met verandering?
Verandering houdt ons scherp. Toch zijn we er tegelijk bang van. “Onderzoek toont aan dat mensen van afwisseling houden, maar níet van verandering”, zegt Gudrun. “We zijn gewoontedieren, comfortzoekers. En dat is het tegenovergestelde van verandering.”
Er is natuurlijk een verschil als we de verandering zelf in gang hebben gezet. “We kunnen makkelijker omgaan met een verhuis of een scheiding waarvoor we zelf hebben gekozen. Dat zorgt vaak nog steeds voor stress, maar minder dan wanneer je niet zelf de touwtjes in handen hebt.”
“Stress is het meest voorkomende gevolg van een verandering. Soms kan die positief en motiverend werken. Maar langdurige stress kan zich vertalen in boosheid, frustratie, verdriet, angst en zelfs in depressie of neerslachtige gevoelens. Gelukkig kan je leren omgaan met verandering. Hoe je dat doet, hangt af van je persoonlijkheid”, legt Gudrun uit.
“Stress is het meest voorkomende gevolg van een verandering”
Praten en bewegen bij verandering
De ene vindt het voldoende om te praten met vrienden of familie over de verandering, de andere heeft behoefte aan professionele hulp van een psycholoog. “Beide manieren zijn goed, zolang je er maar over spreekt”, weet Gudrun.
“Praten en een luisterend oor vinden, doet wonderen. Vergelijk het met een ballon die zich vult. Er gebeurt iets en de ballon begint zich op te blazen. ‘Ik kan die nieuwe job niet combineren met mijn gezin, hoe moet het financieel?’ ... De ballon wordt groter en groter. Maar elke keer als jij je gevoelens uitspreekt, gaat er een beetje lucht uit. De verandering verdwijnt niet, maar je zal je wel beter voelen.”
“Bewegen – zeker in combinatie met praten – helpt ook. Yoga, lopen, fietsen … Bewegen laat je ballon leeglopen. En mindfulness kan ook een grote hulp zijn.”
Haal iets positiefs uit verandering
Veranderingen brengen iets in beweging, ze maken iets los. Dat kan iets goeds zijn, maar evengoed iets negatiefs. Niet alle veranderingen zijn even fijn. Het is belangrijk om datgene waar je geen impact op hebt, uiteindelijk toch te kunnen aanvaarden.
“Veranderingen brengen iets in beweging. Dat kan iets goeds zijn, maar evengoed iets negatiefs”
“De laatste stap is om uiteindelijk toch iets positiefs proberen te halen uit veranderingen die onvermijdelijk zijn. Een ongewenst pensioen kan uiteindelijk toch mooie dingen opleveren.”
“Zelfs een ongeval of een handicap hoeven niet alleen maar ellende met zich mee te brengen. Zoek een houvast die je uit het verdriet en de pijn haalt. Vind iets wat een nieuwe betekenis aan je leven geeft, zoals vrijwilligerswerk. Dat kan goud waard zijn.”