Smartphoneverslaving? Niet alleen jongeren lijken vergroeid met hun telefoon. Ook mama en papa zijn vaak verslingerd aan het kleine scherm. Ze zijn er zelfs tijdens gezinsmomenten mee bezig. Dat kan anders, vond Liesbet (46). Zij legde haar smartphone een week opzij.
Mailen, whatsappen en door Facebook of Instagram scrollen: niet alleen haar kroost doet het te pas en te onpas. Ook Liesbet, alleenstaande mama van 2 dochters en 4 pleegkinderen, maakt er zich schuldig aan. “En zelfs méér dan mijn kinderen, die relatief weinig bezig zijn met hun telefoon”, bekent ze.
Kinderen ergeren zich aan smartphonegebruik
Uit een onderzoek van de Universiteit Gent blijkt dat ouders dagelijks gemiddeld 1,84 uur met hun gsm bezig zijn. Toch is overdreven smartphonegebruik bij mama en papa niet zonder gevaar: volgens gezinstherapeuten kan het bij kinderen leiden tot een hechtingsproblematiek, minder zelfvertrouwen en minder vertrouwen in de wereld.
Als je druk in de weer bent met je smartphone, ben je niet echt beschikbaar. Ook niet emotioneel. Kinderen merken dat en voelen zich makkelijker afgewezen. Dat kan een invloed hebben op hun latere ontwikkeling. Kinderen geven zelf trouwens steeds vaker aan dat ze het irritant vinden dat hun ouders zo veel op hun schermpje zitten te tokkelen.
Teleurstelling in de ogen
Ook de kinderen van Liesbet zijn er niet altijd even blij mee. “Als ik met hen naar een film kijk met de gsm in mijn hand, zuchten zij weleens: ‘mama, je bent wéér niet aan het opletten’. En aan tafel durf ik geregeld een binnenkomende mail te lezen”, weet ze.
“Ik heb altijd het gevoel dat ik meteen moet antwoorden als ik een bericht krijg, zelfs al is het 22 uur. Als ik aan het typen ben en mijn dochter heeft een dringende vraag, dan moet ze even wachten. Dan zie ik de teleurstelling in haar ogen. Ja, op zo’n moment voel ik me wel schuldig.”
Het kan anders: Liesbets detoxweek
Liesbet beseft dat ze haar smartphone te hoog ligt. Daarom ging ze de uitdaging aan: een week zonder het kleine scherm tijdens de gezinsmomenten. “Tijdens de werkuren gebruikte ik hem uiteraard nog wel, maar daarna ging hij onverbiddelijk aan de kant. En dat was eigenlijk niet zo moeilijk”, zegt ze.
“Mijn dochter eet haar bord leeg, als ik mijn smartphone aan tafel wegleg”
Dag 1-3
“Ik had aan de kinderen gevraagd om mij erop te wijzen als ik mijn gsm toch per ongeluk mee naar de living zou nemen. Jawad (14), mijn pleegzoon, heeft dat goed gedaan.”
“De 1ste dag van ons experiment greep hij al in. Toen hij met mij naar een film wilde kijken, nam hij mijn smartphone en legde die demonstratief naast zich. Zodat ik er zeker niet aankon.”
“Nienke (8), mijn jongste dochter, heeft er een hekel aan als ik mijn gsm meeneem aan tafel. ‘Mama, dat is niet gezellig’, zegt ze dan. Voor haar is dat tafelmoment een echt gezinsmoment. Zij is een slechte eter. Op dag 3 van mijn detoxweek spraken we af dat zij haar bord leegeet, als ik mijn gsm aan tafel wegleg. En die deal blijft vanaf nu gelden.”
Dag 4-5
“Het viel mij plots op dat Jawad vaker naar beneden kwam om tv te kijken. Normaal doet hij dat niet en zit hij in z’n eentje in zijn kamer. Maar tijdens mijn detoxweek hebben we samen naar Marvel-films gekeken. Ik vraag mij nu echt af of dat komt omdat hij wist dat ik niet met mijn gsm bezig zou zijn.”
Dag 6
“Ik heb dit weekend voor het eerst sinds lang mijn krant volledig uitgelezen. En ook daar is de vraag of dat komt omdat ik meer tijd had doordat ik niet werd afgeleid door mijn telefoon.”
Dag 7
Je smartphonegebruik verminderen, geeft merkbaar meer rust, vindt Liesbet. Dus is ze van plan om ook na haar detoxweek haar gsm wat vaker opzij te leggen. “Ik ga dat zeker proberen, tot grote vreugde van mijn kinderen. Zij vonden het duidelijk veel plezanter zónder”, lacht ze.
“Het is pas als je een tijdje je smartphone minder gebruikt, dat je beseft dat er écht niemand doodgaat als je niet onmiddellijk op dat whatsappje of die mail reageert.”
Tips voor meer digitaal welzijn in je gezin
1. Leg je telefoon uit het zicht
Klinkt logisch hé, maar dat blijkt het in de praktijk niet altijd te zijn. Te vaak leidt onze smartphone ons af. Leg je gsm bijvoorbeeld in een andere ruimte. Je zal veel beter kunnen focussen op waar je mee bezig bent. Leer je kinderen ook om hun telefoon weg te leggen als ze hun huiswerk maken.
2. Spreek ‘smartphonevrije’ momenten af
Als ouder ben je hét voorbeeld voor je kinderen. Beetje absurd om van je kinderen te verwachten dat ze hun gsm niet gebruiken aan tafel, als jij dat zelf wél doet. Maak daarom samen afspraken: tijdens het eten zijn geen smartphones toegestaan. Of tussen 18 uur en 20 uur zijn we niet op onze schermen bezig, dan maken we tijd voor het gezin.
3. Zet je notificaties af
Notificaties kunnen handig zijn. Zo weet je meteen dat er een nieuwe mail binnenkomt of dat iemand een reactie heeft geplaatst op je foto op sociale media. Maar die meldingen zorgen er ook voor dat je het gevoel hebt dat je altijd en direct alles moet hebben gezien of dat je moet reageren. En dat moet niet! Door je notificaties uit te schakelen of door in te stellen dat je enkel voor je belangrijkste e-mails een melding wil ontvangen, creëer je meer rust.
4. Organiseer je apps
Een scherm vol apps is chaotisch en kan voor afleiding zorgen. Probeer het aantal pagina’s met apps te beperken en verzamel specifieke apps die je vaak afleiden in een map op de 2de pagina.
5. Gebruik een ... app
Gebruik een app die bijhoudt hoeveel tijd je op je smartphone zit, zoals MobileDNA van Ugent. Als je je gebruik in kaart hebt gebracht, kan je jezelf doelen stellen om te minderen en om tijdslimieten in te stellen op je telefoon. Dan gaat die automatisch op slot als je de limiet bereikt hebt.