Wat doen een mentaal moeilijke periode en stress met je lijf?

Wie het mentaal lastig heeft, voelt dat niet alleen in het hoofd. Psychische problemen en stress kunnen zich uiten in lichamelijke klachten, zoals hoge bloeddruk, buik- of spierpijn. Op tijd hulp zoeken is belangrijk voor je mentaal welzijn, benadrukt psycholoog Danielle Van den Bosch.

Stress, angst, verdriet, langdurige spanning … psychische moeilijkheden voel je vaak in verschillende delen van je lichaam.

Ons lichaam is gemaakt om met acute stress om te gaan. “In een stressvolle situatie geeft het hormonen vrij om te kunnen reageren. Als het gevaar voorbij is, komt ons lichaam weer tot rust. Zo kan je doorgaan, zonder schade.” 

“Maar als de spanningsmomenten elkaar te snel opvolgen en het lichaam niet meer tot rust komt, stapelt de stress zich op. Dan sputtert het tegen en kan je fysieke klachten krijgen.”

1. Impact van mentale problemen op je hersenen

“Zelf heb je niet altijd door dat er iets aan de hand is en vaak merkt je omgeving als eerste op dat je sneller prikkelbaar, angstiger of emotioneler wordt. Op langere termijn beginnen dan concentratie- en geheugenproblemen te ontstaan. En je kan gaan piekeren. Ook kan je minder goed plannen en beslissingen nemen.”

2. Impact van mentale problemen op je longen (en ademhaling)

“Een van de duidelijkste lichamelijke signalen is een veranderde ademhaling. Stress doet je sneller ademen, zodat je organen meer zuurstof krijgen.” 

“Als dat te lang duurt, krijgt je lichaam té veel zuurstof. Zo ontstaat bijvoorbeeld hyperventilatie. Het gevolg is gek genoeg dat je de indruk hebt dat je … geen adem meer krijgt.”

“Eenvoudige ademhalingsoefeningen helpen je om trager te ademen en weer rust in je lichaam te brengen. Bij mensen die last hebben van chronische stress of een burn-out is een juiste ademhaling het eerste waaraan je kan werken.”

“Eenvoudige ademhalingsoefeningen helpen je om trager te ademen en weer rust te brengen”

3. Impact van mentale problemen op je hart

“Ook je hart gaat sneller kloppen. Daardoor kan je bloeddruk stijgen, te hoog worden, en kan je last krijgen van hartkloppingen … Als die klachten aanhouden, verhogen ze het risico op hart- en vaatziekten.” 

“Een angstaanval lijkt bijvoorbeeld voor veel mensen op een hartaanval, doordat je een zware druk voelt in je borststreek en rond je hart.”

4. Impact van mentale problemen op je spijsverteringsstelsel

“Je maag en darmen kunnen reageren, omdat je lichaam alle energie stopt in ‘overleven’ en minder energie over heeft voor andere organen.” 

“Stresshormonen kunnen een invloed hebben op je darmflora. Je darmbewegingen vertragen en zo ontwikkel je mogelijk buikklachten, zoals verstopping of diarree.”

5. Impact van mentale problemen op je spieren en gewrichten

Spanning in je hoofd zorgt voor spanning in je hele lichaam. Je spieren blijven tijdens een moeilijke periode onnatuurlijk aangespannen. Zo ontstaat er druk op je gewrichten. Stijfheid, spierpijn en algemene gewrichtspijn zijn dan niet vreemd.”

“Om de spanning te verlichten, neem je soms een andere, onnatuurlijke houding aan. Dat kan weer leiden tot nieuwe pijnklachten, bijvoorbeeld nek- of hoofdpijn.”

“Je spieren blijven tijdens een moeilijke periode onnatuurlijk aangespannen. Zo ontstaat stijfheid, spierpijn en algemene gewrichtspijn”

Slapen zonder stress

Een moeilijke periode kan je slaapritme flink verstoren. “Je geest is in een constante staat van alertheid. Als je lichaam en spieren gespannen zijn, lukt het minder goed om een ontspannen houding te vinden. Je wordt sneller wakker, begint te piekeren en activeert je hersenen en hele lichaam opnieuw. Kortom, je slaap wordt oppervlakkiger.”

“Een goede nachtrust terugvinden kost tijd. Algemene ontspannings- en ademhalingsoefeningen kunnen helpen. Denk ook aan een goede slaaphygiëne: ga op hetzelfde moment slapen en sta op hetzelfde tijdstip op, blijf niet liggen als je de slaap niet vat, slaap niet lang overdag, maak de kamer stil, donker en koel …”

Psycholoog of therapie bij stress?

“Je hoeft niet bij de minste stressklachten naar een psycholoog te gaan. Met relaxatie- en ademhalingsoefeningen, mindfulness … kan je zelf al veel doen om lichaam weer rustig te laten worden. Bouw voldoende tijd in voor zelfzorg, want dat vergeten we te vaak”, weet Danielle. “En blijf aandacht besteden aan dingen die je graag doet. Want wat je plezierig vindt, ontspant je meteen ook.”

“Merk je dat je zelf niet ‘op gang’ geraakt of dat je emotioneel heel vast zit, dan kan je hulp vragen aan een therapeut. Die kan je inzicht geven in wat er precies met je geest en lichaam gebeurt. Wat zorgt ervoor dat je over je grenzen gaat? Een psycholoog zet je op weg en kan je opvolgen in je herstelproces.”