ADHD kan het leven van een kind en het gezin helemaal op z’n kop zetten. Een kind met ADHD is soms heel druk of kan juist erg ongeïnteresseerd en dromerig lijken. Dat kan voor spanningen zorgen in een gezin. “De kenmerken van ADHD zullen niet ineens verdwijnen, maar je kan er wel mee leren omgaan.” Séverine Van De Voorde, klinisch psycholoog met een specialisatie in onder meer ADHD, deelt tips.
ADHD of ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’ is een aandoening in de hersenen die zorgt voor gedragsmoeilijkheden. De problemen beginnen vaak in de kindertijd en lopen verder in het volwassen leven. “ADHD verdwijnt of stopt niet plots. Het is het resultaat van een andere breinwerking. Je wordt ermee geboren en kan er niet van ‘genezen’. Je kan er wél mee leren omgaan. Er bestaan veel tips en trucjes, die zowel ouders als het kind zelf kunnen toepassen.”
ADHD beter begrijpen: wat is het juist?
“ADHD laat zich niet in 1 woord samenvatten. Bij ADHD horen verschillende kenmerken. Dat je kind druk is bijvoorbeeld, maar ADHD is meer dan dat. Een kenmerk kan ook zijn dat je kind dromerig is. Dat het concentratievermogen vaak ontbreekt en ze snel afgeleid en vergeetachtig zijn. Of je kind kan 1 brok energie zijn en de hele tijd zingen en dansen. Plots in bomen klimmen of impulsief de straat overlopen. Vaak kunnen kinderen met ADHD risico’s niet of minder goed inschatten.”
“Het is geen kwestie van ‘niet willen’, maar wel van ‘niet kunnen'”
“Om als ouder te leren omgaan met ADHD, is het belangrijk dat je het gedrag goed begrijpt. Pas dan kan je je kind écht helpen. Want ze zijn nooit van slechte wil. Het is geen kwestie van ‘niet willen’, wel van ‘niet kunnen’.”
“Als je als ouder begrip hebt en rustig blijft, zal dat een invloed hebben op je kind. Zo komt er ruimte voor positiviteit. Want vergeet niet, kinderen met ADHD zijn niet alleen soms vermoeiend maar ook toffe, creatieve kinderen met veel fantasie, die heel goed ‘out-of-the-box’ kunnen denken. Ze zijn vaak enthousiast en nieuwsgierig.” En het lijstje gaat verder. “Ze voelen emoties van anderen meteen aan. Ze hebben veel humor en het zijn echte doorzetters. Ze zijn origineel, spontaan en bedenken makkelijk oplossingen. Mensen van wie ze houden, schieten ze vaak snel te hulp.”
Voldoen aan behoeften? Zo belangrijk!
“Elk kind heeft behoeften. Dat is bij een kind met ADHD niet anders. Denk aan verbondenheid. Een kind wil een warme band met gezinsleden opbouwen. Het wil graag gezien worden. Het heeft nood aan positieve interacties”, vertelt Séverine.
Ook mildheid, onvoorwaardelijke aanvaarding en begrip voor eventuele moeilijkheden zijn belangrijk. “Als je als ouder niet tegemoetkomt aan de behoefte van je kind, dan zal het vaak opstandig, impulsief of boos reageren.”
Tips voor als het even moeilijk gaat
ADHD begrijpen én ontdekken aan welke behoefte(n) je kind nood heeft? Dat zijn al 2 belangrijke voorwaarden in een positieve omgang met ADHD.
Séverine geeft nog enkele tips:
- Lees over ADHD en leer de kern van de stoornis te begrijpen. Het leert je om het gedrag van je kind te plaatsen en aan te pakken. Er bestaan ook speciale oudertrainingen, bijvoorbeeld van het kennis- en expertisecentrum ZitStil.
- Kies op welke situaties je reageert en op welke niet. Wat is voor jou belangrijk? Wat niet? Zo vermijd je voortdurende ruzies en blijft de situatie in huis rustiger.
- Ga op zoek naar wat de onderliggende behoeften zijn van het problematische gedrag.
Waar heeft je kind meer nood aan? Dat kunnen verschillende zaken zijn, dus mogelijk is het even zoeken.
- Verbondenheid
- Positieve interacties
- Meer autonomie
- Manieren om zijn of haar emoties te ontladen
- Sterke prikkels
- Meer rust
Als er nood is aan ontspanning, zeg dan afspraken of hobby’s af. Kruip samen in de zetel, maak tijd voor elkaar. Lees een boek en leg je kind vroeg te slapen.
- Structuur
Als er nood is aan meer structuur. Dan kan een goede (visuele) planning, die je communiceert met je kind, helpen. - Stel grenzen en benoem altijd de achterliggende reden waarom je iets verwacht. Of waarom je bijstuurt. Een voorbeeld: “Ik snap dat je je blokkentoren wil beschermen, alleen is het niet oké om je zus te slaan.” Of: “Ik begrijp dat je boos bent, maar ik vind het niet fijn als je zo tegen mij spreekt.” Wel belangrijk: maak het ook goed, anders twijfelt het kind of je hem of haar nog wel graag ziet. “Je gedrag kon niet door de beugel, maar weet dat ik je nog altijd graag zie. Laat ons nu samen aan tafel gaan zitten. Dan is het voorbij en gaan we weer verder.”
- Maak een bondgenootschap met je kind. Niets maakt een band sterker dan samen een probleem aanpakken. Hoe kunnen we het samen oplossen?
- Zorg voor geheugensteuntjes: maak tijd visueel met een timer, zorg voor routines, maak het weekoverzicht en de taken van je kind visueel, hang briefjes op en laat je kind taken afvinken op een groot vel papier.
- Humor kan helpen! De zaken luchtiger benoemen zorgt ervoor dat de sfeer meer ontspannen is.
- Draag als ouder goed zorg voor jezelf. Zelfzorg is zó belangrijk voor ouders van een kind met ADHD. Als je zelf overprikkeld bent, is het moeilijk om rustig te reageren. Je kan minder verdragen en je bent gefocust op wat niet goed gaat. Neem daarom de tijd voor jezelf, doe regelmatig iets wat je leuk vindt. Ontspan. Bij Magenta kan je als ouder van een kind met zorgnood gratis workshops volgen. Nood aan meer praktische info? Wil je time-management-ideeën of concrete tips die je in het dagelijkse leven kunt toepassen?
Opgelet, niet alle tips werken voor iedereen. Elk kind is uniek. Ga samen op zoek naar wat voor jullie werkt, de tips kunnen een goed vertrekpunt zijn.
Lees hier welke concrete aanpassingen in de thuisomgeving je kan doen om je kind met ADHD te helpen.
“Humor kan ook helpen om de druk weg te halen”
Wie is Séverine Van De Voorde?
Séverine is doctor in de psychologie met een eigen praktijk. Ze specialiseerde zich onder meer in ADHD. Ze schreef er ook een boek over, ‘Wat echt werkt bij kinderen met ADHD’. Een praktische gids voor ouders en leerkrachten om ADHD beter te begrijpen.
“Het boek is er voor iedereen die zoekt naar tips bij ADHD die je thuis kan toepassen. Naar manieren om het leven met ADHD positiever te maken. Ook om de band tussen ouder/verzorger en kind te versterken,” legt Séverine uit.