Verslaving: de ene kan niet zonder een sigaret, de andere is verknocht aan gamen. Maar wat als je je verliest in ander buitensporig gedrag? Nooit stoppen met werken, zoals Jef.
Workaholic: 100 % extra werken
Enkel ‘grote bazen’ of CEO’s gaan zo hard op in hun werk dat ze de rest uit het oog verliezen? Fout! Ook ‘gewone’ bedienden, zoals Jef (41), die werkt in de farmaceutische sector, worden workaholics als ze hun grens niet kennen.
“Na de kantooruren werkte ik thuis bijna elke dag door tot ’s nachts. Ik sliep maar enkele uren. Ook in het weekend en tijdens mijn vakantie was ik met mijn job bezig. Ik werkte geen 10 %, maar 100 % extra. Mijn vrouw en kinderen maakten er opmerkingen over, maar ik zag het zelf niet als een probleem.”
Burn-out
“Er ontstond een patroon: enkele jaren keihard werken en dan maandenlang out met een burn-out. In zo’n periode was ik niet in staat om uit mijn bed te komen. Dat herhaalde zich in 20 jaar een keer of 7.”
“Ik zat zo vast in die routine dat ik me geen vragen stelde. Daarnaast kampte ik met een eetprobleem: ik sloeg verschillende keren per dag aan het schransen.”
“Pas toen mijn zoontje zei ‘ik wil een andere papa, want de mijne speelt nooit met mij’, zocht ik hulp”
Andere papa
“Pas toen mijn zoontje zei ‘ik wil een andere papa, want de mijne speelt nooit met mij’, zocht ik hulp. Die opmerking kwam hard aan en maakte me zo verdrietig. Ik kwam terecht bij een behandelcentrum en ik volgde 3 maanden een behandeling in het buitenland.”
“Ik leerde dat mijn werk- en eetprobleem een vorm van vluchtgedrag waren, omdat ik niet met mijn emoties kon omgaan. Ik verdoofde mezelf niet met drugs of alcohol, maar met werken en eten.”
Opletten voor herval
Vandaag heeft Jef z’n leven min of meer op de rails, al gaat hij nog altijd naar de psycholoog en diëtist. “Ik kan er gewoon van genieten om met mijn kinderen te spelen, zonder dat mijn aandacht ergens anders is. Dat was vroeger onmogelijk.”
“Maar ik moet opletten dat ik niet herval. Ik werk 4/5, want ik heb gemerkt dat voltijds werk mijn herstel in gevaar brengt. Ik wil veel tijd steken in mijn psychische gezondheid. Ik ga elke dag een vragenlijst af: ben ik boos geweest, was ik ergens bang voor ...? Ik houd ook een dagboek bij. Zo blijf ik bewust van wat er in me omgaat en kan ik valkuilen ontwijken.”
Verslavingsexpert Paul Van Deun:
“Niet te stoppen impulsen”
“Ik gebruik de term verslaving niet te vaak. Ik verbind die bijvoorbeeld ook liever niet met roken. Het is een zeer zwaarwichtig woord, waardoor mensen die er last van hebben er ook veel minder over zullen praten. Bij verslaving denken we te vaak aan iemand die ‘in de goot’ ligt”, zegt Paul Van Deun, psycholoog en auteur van ‘Het gekaapte brein’.
“Een verslaving, aan drugs of alcohol bijvoorbeeld, verhoogt het niveau van dopamine (stof die een verlangen opwekt) in je hersenen. Bij een workaholic spelen zich andere processen af in de hersenen. Deze stoornis werkt in op de prefrontale cortex (het deel vooraan in de hersenen). ”
“Het zijn problemen die misschien nog vaker in stilte leven. Waarover weinig openheid is. Maar het is nuttig om erover te praten. Het gaat niet over een foute keuze of een gebrek aan wilskracht of intelligentie. En vergeet niet: mensen met zo’n stoornis lijden. En raken soms geïsoleerd. Handvaten geven en uitleggen wat het is, kan ertoe bijdragen dat ze het accepteren als een stoornis en hulp inroepen.”